تردید از تک نوبته شدن مدارس در سال تحصیلی جدید

به گزارش خبرگزاری فارس از آبادان، جهان امروز با انبوه فناوری‌ها و دستاوردهای علمی همچون جعبه ابزار بزرگی است که در آن می‌توان هر وسیله‌ای را یافت، اما این خود کافی نیست بلکه باید قبل از انتخاب وسیله نوع استفاده مناسب را برای آن تعریف کرد.
برای توسعه و پیشرفت هر کشور، کارشناسان و برنامه‌ریزان باید به‌طور مستمر، کارآمد، پویا و به روز باشند چون هر روز با دستاوردهای جدید علمی و تکنولوژی، جوامع نیازمند آموزش با روش‌های جدید هستند.
در این بین هر جامعه‌ای که پویایی لازم را نداشته باشد از حرکت شتابان پیشرفت‌های جهان امروز جا خواهد ماند.
ساماندهی زمان آموزش در دوره ابتدایی حرکتی‌ست بسیار درست که در راستای وضعیت کنونی دنیا صورت می‌پذیرد. اجرای این‌گونه طرح‌ها مطالعه و تحقیق و بررسی دقیقی را می‌طلبد که باید از مجریان اصلی آن یعنی آموزگاران آغاز شود.
این طرح که در شش ماده و یک تبصره ارائه و شش هدف نیز برای آن تعریف شده دارای محاسن و محدودیت‌هایی است که البته با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان آن را به مسیری با بهره‌گیری از نهایت بهره و استفاده پیش برد.
در دو دهه پیش تعداد 19 میلیون نفر دانش­آموز در سطح کشور مشغول تحصیل بودند اما اینک تعداد دانش­آموزان ما به 13 میلیون نفر کاهش پیدا کرده است؛ در آن زمان نیاز به تعامل در حوزه آموزش داشتیم اما اکنون باید به زیرساخت‌ها برای تک نوبته شدن مدارس توجه داشت.
با اینکه هم‌اکنون حدود 10 تا 15 درصد مدارس ابتدایی کشور دو نوبته هستند اما با وضعیت کنونی آموزشگاه‌ها این سوال در ذهن متبادر می‌شود که توزیع جمعیت دانش‌آموزی مقطع ابتدایی در فضاهای موجود آن هم فقط در نوبت صبح چگونه می‌تواند بدون وارد شدن فشار بر مدارس مقاطع بالاتر و یا بدون افزایش یافتن تعداد دانش‌آموزان هر کلاس عملی شود.
 به گفته کارشناسان آموزشی، تشکیل کلاس‌ها در نوبت صبح، موجب افزایش عملکرد دانش‌آموزان و داشتن ساعت مفید آموزش خواهد شد. در این میان تخریبی بودن آموزشگاه‌ها و کمبود فضای آموزشی مانع بزرگی در این راه به‌شمار می‌رود.
با این حال مدارس مقطع ابتدایی در سال تحصیلی جدید باید به گونه‌ای ساماندهی شود که دانش‌آموزان در نوبت صبح حضور یابند، در این میان والدین از افزایش جمعیت دانش‌آموزان در یک کلاس و یا جا به جا شدن مدارس ابراز نگرانی می‌کنند.
 
*تک نوبته شدن مدارس سبب خستگی دانش‌آموز می‌شود
مادر یک دانش‌آموز در این‌باره می‌گوید: تعطیلی مدارس مقطع ابتدایی در روزهای پنجشنبه به یکی از دغدغه‌هایم تبدیل شده بود و هفته گذشته نیز مدیر مدرسه فرزندم اعلام کرد از سال تحصیلی آینده آموزشگاه فقط در نوبت صبح تشکیل می‌شود.
پروانه نعمتی افزود: بیدار شدن در صبح زود برای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی به‌ویژه پایه‌های اول و دوم به دلیل شرایط سنی بسیار دشوار است و به نظر من اگر تا پایان سال تحصیلی این کار تکرار شود موجب خستگی و دلزدگی دانش‌آموزان خواهد شد.
مادر این دانش‌آموز خاطرنشان کرد: وضعیت برخی از مدارس مقطع راهنمایی و متوسطه نیز به دلیل تک نوبته شدن مدارس مقطع ابتدایی مشخص نیست چون احتمال دارد بعضی از آن‌ها جا به جا شوند.
وی با اشاره به اینکه تک نوبته شدن مدارس ابتدایی نباید به قیمت جا به جا شدن مدارس مقاطع دیگر، سرگردانی دانش‌آموزان و یا دور شدن فاصله این مدارس از محل سکونت تمام شود گفت: اگر مسئولان آموزش و پرورش در این زمینه به اجبار و بدون برنامه‌ریزی مناسب اقدام کنند سبب آشفتگی نظم مدارس خواهند شد و دانش‌آموزان بیشترین زیان را در این بین می‌بینند.
یکی دیگر از والدین هم معتقد است: تجمع دانش‌آموزان در فضاهای غیراستاندارد و کوچک برای تحقق یافتن شعار تک نوبته شدن مدارس اقدامی غیرکارشناسی شده است.
سارا رنجبر تصریح کرد: تا زمانی که فضاهای مورد نیاز آموزش و پرورش تأمین نشده نباید به سمت تک نوبته شدن مدارس حرکت کرد چون این امر سبب روی آوردن به سمت اماکن استیجاری و فضاهای نامناسب و غیراستاندارد خواهد شد.
با آن که برخی از والدین از تک نوبته شدن مدارس در مقطع ابتدایی ابراز نگرانی می‌کنند یک معلم در این‌باره معتقد است: اگر شرایط برای حضور همه دانش‌آموزان در مدارس در نوبت صبح فراهم شود علاوه بر برقراری عدالت اجتماعی، کیفیت آموزشی افزایش خواهد یافت.
فاطمه زرین اظهار داشت: دانش‌آموزان و معلمان در نوبت صبح از انرژی و نشاط بیشتری برخوردارند و هر چه به سمت بعد از ظهر پیش می‌رویم از این انرژی کاسته می‌شود.
وی عنوان کرد: تک نوبته شدن مدارس فقط باید در نقاطی انجام شود که از فضای کافی و مناسب برخوردار باشد در غیر این صورت بسیاری از اهداف آموزش و پرورش محقق نخواهد شد.
 
* بیشترین بازدهی آموزشی در ساعات اولیه صبح
فرماندار آبادان با بیان اینکه یک نوبته شدن مدارس مقطع ابتدایی در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته و در سال تحصیلی جدید تمام استان‌ها باید این موضوع را در شهرستان‌ها و مناطق خود اجرایی کنند، اظهار داشت: امروز تمرکز و محوریت تک نوبته شدن مدارس بر روی استان‌ها بوده و برای تحقق این امر باید همه دستگاه‌های اجرایی با یکدیگر تعامل و همکاری داشته باشند.
بهرام ایلخاص‌زاده افزود: دانش‌آموزان بر اساس این طرح می‌توانند با انگیزه و روحیه‌ای مضاعف سر کلاس درس حضور پیدا کنند و این امر بر گیرایی علمی و آموزشی آنها تأثیر مستقیم دارد.
وی با اشاره به اینکه با تک نوبته شدن مدارس در راستای استفاده بهینه از ساعات آموزشی گام بنیادین برداشته می‌شود، خاطرنشان کرد: یک نوبته شدن مدارس هم برای دانش‌آموزان و هم برای مدیران و دبیران آموزشی مثبت تلقی شده و سبب خلاقیت و آزادی عمل بیشتر آنها در یک فضای با طراوت آموزشی می‌شود.
فرماندار ویژه آبادان با اشاره به شرایط این منطقه اضافه کرد: با توجه به گرمای هوا در شهرهای جنوب و شرایط جوی نامساعد در برخی فصول سال، طرح یک نوبته کردن مدارس می‌تواند بازدهی بیشتری را در کلاس‌های درسی برای دانش‌آموزان و دبیران داشته باشد.
به گفته وی اجرای این طرح به‌مراتب می‌تواند سبب آزادسازی 15 تا 20 درصد دبیران و نیروهای آموزشی و پرورش این شهرستان خواهد شد.
ایلخاص‌زاده گفت: حذف مدارس همجوار، استفاده از ظرفیت‌های خالی مدارس با تعامل مدیران مجتمع‌ها، مدارس و همکاری خانواده‌ها باعث شد تا این موفقیت به دست آید.
وی با اشاره به اینکه یک نوبته شدن مدارس سرآغاز تحول در آموزش و پرورش است اضافه کرد: با اجرای این طرح روند آموزش ابتدایی ارتقاء یافته، مشاوره در دوره راهنمایی فراگیر شده و کیفیت آموزش متوسطه نیز شرایط بهتری خواهد یافت.
به گفته فرماندار آبادان فصل تابستان، فرصتی مناسب برای ساماندهی فضاهای آموزشی و سازماندهی اصولی نیروی انسانی در راستای تک نوبته کردن مدارس است گفت: در نظر داریم تا زمانی که یک صندلی خالی در نوبت صبح وجود دارد کلاسی در نوبت بعد از ظهر برگزار نشود.
وی اشاره کرد: از نظر فضاهای آموزشی بین فضای موجود و فضای مطلوب فاصله است، فضای مطلوب فضایی است که از مدرسه در یک نوبت استفاده شود  در این حالت زمان ماندگاری دانش‌آموزان بیشتر می‌شود.
ایلخاص‌زاده با اشاره به اینکه اکثر دانش‌آموزان در گروه بعد از ظهر حالت خستگی و خواب آلودگی دارند گفت: معلمان و دانش‌آموزان بیشترین انرژی را در ابتدای صبح دارند.
وی در پایان اظهار داشت: عوامل اجرایی و ستادی مدیریت نظارت بیشتر را در شیفت صبح از مدارس به عمل می‌آورند و این امر به افزایش کیفیت آموزشی منجر می‌شود.
 
* تک نوبته شدن مدارس برابر با ارتقای فعالیت‌های پرورشی
معاون آموزش و پرورش آبادان نیز با اشاره به اینکه امروز استان‌های موفق در کشور مناطقی هستند که با تک نوبته کردن مدارس خود، آموزش و پرورش را تغییر و تحولی اساسی داده‌اند اظهار داشت: آموزش در وقت صبح سبب تقویت سطح علمی و به‌کارگیری خلاقیت بیشتر آنها می‌شود.
غلامرضا خلیلی‌نیا خاطرنشان کرد: تحولات فکری، پیشرفت فیزیکی و همچنین فعالیت‌های فراغتی دانش‌آموزان در ساعات و اوقات صبح بسیار مؤثر و مثمرثمرتر است.
وی اضافه کرد: همچنین مدارس تک نوبته کمک بسزایی به انجام فعالیت‌های دانش‌آموزان در اوقات فراغت بعد از ظهر می‌کند.
معاون پرورشی آموزش و پرورش آبادان با اشاره به اینکه انجام فعالیت‌های پرورشی استعدادهای بالقوه دانش‌آموزان را شکوفا می‌کند، گفت: دانش‌آموزان می‌توانند با انجام فعالیت‌ها و شرکت در برنامه‌های آموزشی و پرورشی علاوه بر ایجاد ذهنی بارور و خلاق با انگیزه و روحیه‌ای مناسب رشد یابند.
وی افزود: همچنین با توسعه کانون‌های پرورشی و ایجاد کانون‌هایی جدید در مدارس می‌توان دانش‌آموزان را با مسائل مختلف آشنا کرده و به آنها علم و آگاهی تئوری و عملی بخشید.
خلیلی‌نیا با اشاره به اینکه با یک نوبته شدن مدارس و تعطیلی روزهای پنج‌شنبه مطمئناً می‌توان برنامه‌ریزی‌های ارزشمندی را در حیطه‌های علمی، فرهنگی، هنری و ورزشی برای دانش‌آموزان فراهم کرد، گفت: با برگزاری اردوهای تفریحی و علمی و ایجاد کانون‌های قرآنی، فرهنگی و ورزشی و همچنین سوق دادن دانش‌آموزان به سوی فعالیت‌های عملی می‌توان نتایج قابل قبولی را در زمینه ارتقای سطح آموزش و پرورش شهرستان ایفا کرد.
وی در این میان نقش خانواده‌ها را در اجرای طرح تک نوبته کردن مدارس برای تعامل بیشتر با مدارس بسیار بااهمیت تلقی کرد و افزود: حضور والدین در کنار دانش‌آموزان، در پیشبرد اهداف مثبت تک نوبته کردن مدارس کمک شایان توجهی است که باید با فرهنگ‌سازی صحیح به آن پرداخته شود.
معاون پرورشی آموزش و پرورش آبادان با اشاره به اینکه در سال تحصیلی جدید همگام با سایر شهرها، به سوی تک نوبته شدن مدارس پیش می‌رویم، بیان کرد: در سال جدید 55 مدرسه آبادان در مقاطع مختلف تک نوبته می‌شوند.
وی با اشاره به طرح ساماندهی نیروی انسانی، تک نوبته شدن مدارس را زمینه مناسب برای اجرای مطلوب طرح عنوان کرد و گفت: شکی نیست که با فعالیت معلمان در شیفت صبح، کیفیت تعلیم و تربیت رشد خواهد کرد.
خلیلی‌نیا با اشاره به اینکه طرح تک نوبته کردن مدارس از سال‌ گذشته در دستور کار بوده و امسال هم به صورت ویژه مورد تاکید است اظهار داشت: یک نوبته شدن مدارس موجب رشد و شکوفایی در حوزه آموزشی و علمی می شود.
 
* تک نوبته شدن 70 مدرسه در آبادان
 سرپرست آموزش و پرورش آبادان در این خصوص اظهار داشت: یادگیری را در این شهرستان با محوریت یک نوبته شدن مدارس سنجش و متمرکز کرده و در این راستا سه پایگاه آموزش یادگیری و سنجش را در شهرستان راه‌اندازی کرده‌ایم.
حبیب‌الله رمضانی اضافه کرد: همه تلاش آموزش و پرورش شهرستان در خصوص کارآیی بالای آموزشی و استفاده بهینه از ساعات صبح است.
وی با اشاره به اینکه لزوم آموزش دانش‌آموزان در شیفت صبح بسیار مؤثر و ضروری است، تصریح کرد: در حال حاضر با استفاده از همه ظرفیت‌های موجود توانسته‌ایم بخشی از مدارس منطقه را تک‌ نوبته کنیم.
سرپرست آموزش و پرورش آبادان با اشاره به تعداد مدارس تک نوبته در شهرستان افزود: با همه تلاش‌های صورت گرفته تعداد 55 مدرسه شهرستان در سه مقطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان تک نوبته شده‌اند.
وی با اشاره به مجموع مدارس تک نوبته در شهر و روستاهای آبادان افزود: در روستاهای این شهرستان نیز تعداد 15 مدرسه در شیفت صبح تک نوبته می‌شوند.
رمضانی با اشاره به مشکلات در پیش‌رو برای تک نوبته شدن مدارس در این شهرستان ادامه داد: متأسفانه در اجرای این طرح با کمبود فضا، محدودیت‌های مالی و نیروی انسانی مواجه هستیم.
وی با اشاره به اینکه نیازسنجی برای سال بعد و فضاهای آموزشی و مکان‌هایی که بیشترین کاربرد را داشته باشد در حال انجام است، عنوان کرد: نیاز است مبلغ دو میلیارد تومان برای کمک به تک نوبته شدن مدارس تخصیص داده شود.
به گفته سرپرست آموزش و پرورش آبادان تک نوبته شدن مدارس موجب ارتقای بازدهی علمی و آموزشی دبیران و معلمان می‌شود زیرا به جای اینکه در دو نوبت با فشار کاری بالا تدریس کنند در یک نوبت با مطالعه و ارائه آموزش‌های علمی و تخصی بهینه می‌توانند در دانش‌آموز برای حضور در کلاس ایجاد انگیزه بیشتری کنند.
وی با اشاره به اینکه فراهم کردن اوقات فراغت بیشتر برای دبیران و معلمان موجب ایجاد روحیه خلاق و مستعد در آنها می‌شود گفت: البته با چرخش شیفت دبیران نیز می‌توان به فعالیت و عملکرد آنها انسجام و بهبود خاصی بخشید.
رمضانی با اشاره به مشکل کمبود فضا و عدم تحقق صدرصدی تک نوبته شدن مدارس از دانش آموزانی که در سال تحصیلی جدید در شیفت دوم مدارس مشغول به تحصیل خواهند بود، گفت: امیدواریم با تلاش همه ادارت و نهادهای فرهنگی و همچنین تعامل و همفکری هر چه بیشتر خانواده‌ها بتوانیم در سال‌های آتی همه مدارس را به سوی تک نوبته شدن سوق دهیم.
 
* تک نوبته شدن 63 مدرسه ابتدایی در خرمشهر
رئیس آموزش و پرورش خرمشهر نیز تشریح طرح یک نوبته شدن و تعطیلی روزهای پنجشنبه مدارس ابتدایی اظهار داشت: استفاده بهینه و اثر بخش از ساعات آموزش در مدارس آن هم در زمان صبح که فراگیران بیشترین امکان یادگیری را دارند در آموزش و پرورش می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود.
کاظم حیاتی خاطرنشان کرد: تنظیم برنامه زندگی خانواده‌ها، بهره‌وری افزون‌تر از امکانات و فضاهای آموزشی آزاده شده در نوبت عصر، جلوگیری از به هم ریختگی ساعات کار صبح و عصر و بلاتکلیفی دانش‌آموزان و والدین از مزایای یک نوبته شدن مدارس ابتدایی است.
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه دانش آموزان دوره ابتدایی از حساسیت ویژه‌ای برخوردار بوده و توانایی‌های جسمی کمتری دارند، اجرای طرح مذکور، اولویت خود را در این دوره بیشتر نشان می‌دهد.
رئیس آموزش و پرورش خرمشهر تقویت انگیزه و نشاط در دانش‌آموزان در مقاطع مختلف را یکی از اهداف عمده این طرح عنوان کرد و گفت: بر هیچ کس پوشیده نیست که آموزش در نوبت صبح از بازدهی بالاتری برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه در راستای اجرای مصوبات شورای عالی آموزش به‌منظور تک نوبته کردن مدارس ابتدایی خرمشهر جلسات متعددی با کارشناسان و مسئولان مرتبط برگزار شد افزود: در همین راستا تعداد 30 مدرسه در سطح شهر و 22 مدرسه در سطح روستا برای سال تحصیلی جدید تک نوبته می‌شوند.
حیاتی با اشاره به اینکه 11 مدرسه نیز برای تک‌نوبته شدن باهم ادغام شده‌اند، تصریح کرد: در صورتی که بتوانیم مکان آموزشی موردنیاز را تأمین کنیم 19 باب مدرسه دیگر در خرمشهر تک‌نوبته خواهند شد.
به گفته وی در سال‌های آینده معدل دانش‌آموزان در دوره متوسطه جایگزین کنکور می‌شود و برای اینکه دانش‌آموزان از معدل بالایی برخوردار شوند باید توجه بیشتری به آنها کرد.
رئیس آموزش و پرورش خرمشهر همچنین با اشاره به اینکه یکی از اثرات مثبت یک نوبته کردن مدارس، فراهم کردن فرصت‌های تحصیلی بیشتر و بهتر به دانش‌آموزان است عنوان کرد: بر اساس این طرح، سطح علمی و حتی اخلاقی آنان در مدرسه ارتقاء می‌یابد.
وی یکی از راه‌های استانداردسازی کلاس‌ها را استفاده بهینه از امکانات آموزشی، سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش برگزاری کلاس‌ها در نوبت اول و به طور کلی یک نوبته شدن مدارس دانست و گفت: اجرای این طرح به بسیاری از موارد به خصوص در صرفه جویی از امکانات فیزیکی مدارس کمک می‌کند.
حیاتی ادامه داد: در بهترین شرایط دانش‌آموزان در مدارس یک نوبته آن هم در تایم ثابت صبح مشغول به فعالیت آموزشی بوده و در این‌ بین مجال برای متولیان آموزشی وجود دارد که در شیفت مخالف به فعالیت‌های پرورشی، ورزشی بپردازند و به‌نحوی مؤثر اوقات فراغت فراگیران را هدفمند و ساماندهی کنند.
وی در پایان با اشاره به اینکه بدن در صبح هنگام از لحاظ فیزیولوژیکی در بهترین شرایط است اظهار داشت: همه کارشناسان و روان‌شناسان بر این باورند که یادگیری در ابتدای صبح بهتر از سایر اوقات شبانه‌روز انجام می‌گیرد و هر چه این زمان به پایان روز میل نماید به همان نسبت راندمان کار کاهش می‌یابد.
بهر حال آغاز هر کار جدید نواقص و معایبی را به همراه خواهد داشت که باید با برنامه‌ریزی صحیح آن را به مسیر اصلی خود هدایت کرد.
اینکه آموزش در ساعات اولیه صبح بیشترین بازدهی را دارد جای هیچ شکی باقی نمی‌گذارد اما باید در کنار این دیدگاه دیگر عوامل و تمهیدات اجرایی و مؤثر را نیز در نظر گرفت تا اجرای آن نتیجه عکس ندهد.
----------------------- 
گزارش از مریم خبازی
----------------------
انتهای پیام/غ10