به گزارش خبرگزاری فارس از اراک، محرم همواره با عطر و نواهای دسته‌های عزاداری، اسپند و عود و پرچم‌های سبز و بیرق سیاه همراه بوده است.
محرم با سنت‌هایی برخاسته از اعماق تاریخ که برگرفته از شور و شعور حسینی است با دسته‌های عزاداری از راه رسید و همچون گذشته حال و هوایی فارغ از دنیای مادی را رقم می‌زند آنهم با عزاداری توسط هیات‌هایی که ریشه چندین ساله دارند و از گذشتگان به نسل امروز رسیده‌اند.
اراک همچون دیگر شهرهای ایران اسلامی از دیرباز مهمان‌دار دسته‌های عزاداری با نوای برخاسته از دل که واقعه عاشورا و دلدادگی سالار شهیدان و یارانش را تداعی می‌کند بوده است و دسته‌های عزاداری قدمتی به درازای تاریخ دارند.
یک هزار و 800 هیات در استان مرکزی دارای شناسنامه هستند، هر کدام از این هیات‌ها به همت عده‌ای از گذشتگان اراک شکل گرفته‌اند هنوز هم برخی از هیات‌های ۲۰۰ ساله این شهر به همان سبک و سیاق ایام قدیم پابرجا هستند و به نسل امروز رسیده است و شاید بتوان گفت حیات این هیات‌ها وام‌دار عشق به سالار شهیدان(ع) و شعور حسینی است.
نوای این هیات‌های قدیمی هنوز هم دل جوان امروز با همه وابستگی‌هایش به عالم ماده را تکان می‌دهد و برای ساعتی هم که شده او را با حس و حالی عجیب آشنا می‌کند، همان حس و حالی که اشک او را در گوشه و کنار خیابان جاری می‌کند و دست را به یاد دلدادگان الله بر سر و سینه می‌زنند که شاید از او دستگیری کنند.
آنچه که امروز به آن نیازمند هستیم نگاهی به آیین و تفکر گذشتگانمان است تا راز و رمز دوام و قوام این سنت‌ها را دریابیم و آن را برای همراه کردن آیندگان حفظ کنیم که آن‌ها هم عطر و رنگ عاشورایی را حس کنند.
عطر و بوی عاشورا با دسته‌های هیات عجین شده است، گذشتگان با این عطر عجین شده نوای محرم را شنیدند و نسل حاضر هم این عطر و رنگ را از همان کودکی لمس کرده‌اند، بیرق سیاه و سبز هیات‌های عزاداری و دسته‌هایی که به یاد امام حسین(ع) در خیابان‌ها به راه می‌افتند، ندای لبیک خود را به اعماق تاریخ می‌رسانند.
با نصب پرچم مشکی رنگ و بومی محرم بگیریم
محمد کرمی روحانی و عضو هیات فاطمیه اراک به خبرنگار فارس در اراک می‌گوید: از دوران کودکی با مکتب امام حسین(ع) آشنا شدم، بودن در خانواده مذهبی که اهل هیات و تقوا بودند زمینه این آشنایی را فراهم کرد.
این روحانی بیان می‌کند: در دوران کودکی مردان بزرگانی همچون عبداله حسینی، حجت الاسلام مهدوی، حجت الاسلام صابری پدربزرگ حجت الاسلام‌ها صابری و بسیاری دیگر از بزرگان در اراک بودند که به مکتب امام حسین(ع) می‌پرداختند و از دوران کودکی با این مکتب آشنا شدم.
وی ادامه می‌دهد: این بزرگان به همراه دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها حرکت می‌کردند و مردم در کنارشان به سینه‌زنی می‌پرداختند اما در عین حال در مورد فلسفه عاشورا و راه امام حسین(ع) گفته می‌شد و شور حسینی با شعور حسینی همراه می‌شد.
کرمی اظهار می‌کند: هیات‌های مختلف در اراک به عزاداری می‌پرداختند که از جمله آن هیات فاطمیه، هیات طباطبایی و هیات علی‌اصغر بود که با حضور روحانیون همراه بودند.
وی می‌افزاید: وجود روحانیونی که در مورد راه و رسم امام حسین(ع) مطالعه داشتند و دلداده این مکتب بودند ویژگی شاخص هیات‌ها بود و بسیاری از تعالیم از این طریق به جوانان منتقل می‌شد و نسل جوان با معرفت بیشتری در هیات‌ها حضور می‌یافتند و همین باعث حفظ فرهنگ عاشورایی بود.
کرمی عنوان می‌کند: هیات‌ها بدون روحانی در اغلب موارد به نظر من به انحراف کشیده می‌شود، در کنار مداحی نیاز است روحانی واقف به مکتب امام حسین(ع) که خود دلداده باشد نیز حضور داشته باشد که عزاداری به انحراف کشیده نشود.
این روحانی ادامه می‌دهد: زمان گذشته افرادی که تحصیلات دانشگاهی داشتند بسیار محدود بودند، اما آگاهی و کسب دانش از نشستن پای ممبر عالمان بزرگ انجام و معرفت نسبت به راه امام حسین(ع) کسب می‌شد، مطالعه در نهادینه شدن فرهنگ عاشورا و حفظ این فرهنگ تاثیر قابل توجهی دارد و یک اصل است که برای انتقال این مفاهیم به نسل آینده نیاز به تشویق آن‌ها برای مطالعه و پرداختن به این موضوع در هیات‌های عزاداری است.
وی می‌گوید: در غیر این صورت جوانان پاسخ مناسبی در برابر هجمه دشمنان پیدا نمی‌کنند و شور خود را از دست می‌دهند، در کنار پرداختن به این مکتب نیاز است حداقل با نصب یک پرچم در محل کار و زندگی کودکان را از همان سنین کودکی با این جریان همراه و آشنا کنیم.
دسته‌های عزاداری از زمان تشکیل اراک شکل گرفت
افتخار شاعر اهل بیت(ع) و از مداحان هیات فاطمیه اراک با اشاره به اینکه هیات‌های عزاداری از زمان شکل‌گیری اراک تشکیل شدند و سابقه‌ای دیرینه دارند، می‌گوید: هیات سقاهای حسنی، هیات زهرایی، متوسلین به قمر بنی‌هاشم و فاطمیه از هیات‌های قدیمی اراک هستند که هنوز هم فعالیت دارند.
وی بیان می‌کند: در هیات فاطمیه افراد تحصیل کرده حضور دارند و هیات در ابتدا با سخنرانی اساتید، بعد از آن شعرخوانی شعرا در خصوص واقع عاشورا و در انتها با سینه زنی همراه است و در مجموع یک ساعت و 30 دقیقه زمان می‌برد و از قدیم به همین شکل برگزار می‌شده است.
هیات سقاهای حسنی، هیات زهرایی، متوسلین به قمر بنی‌هاشم و فاطمیه از هیات‌های قدیمی اراک هستند که هنوز هم فعالیت دارند
افتخار با اشاره به اینکه از سن 15 سالگی در هیات سقاهای حسینی بوده و این هیات هم اکنون در خیابان خیمه برگزار می‌کند، ادامه می‌دهد: هیات سجادیه و حیدری هم از هیات‌های قدیمی اراک است و همه این دسته‌های عزاداری در کنار نقل واقعه عاشورا باعث شد که این فرهنگ به نسل بعد منتقل شود.
هیات فاطمیه به همان سبک و سیاق قدیم
مشهدی از اعضای هیات فاطمیه با اشاره به اینکه اعضا هیات از همان 100 سال قبل از علما و دانشمندان تشکیل شد، می‌گوید: بزرگان، بازاریان و معلمان در این هیات حضور داشتند و هنوز هم به همان سبک قدیم با سخنرانی در انتهای خیابان محسنی برگزار می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: البته سال‌های قبل هر شب هیات در منزل یکی ازاعضا برگزار می‌شد، اما امسال به دلیل شرایط کنونی در مسجد برگزار می‌شود، این هیات همان به شکل قدیم برگزار می‌شود و حرکت در خیابان ندارد و تنها در یک مکان همه حضور پیدا می‌کنند و عزاداری برگزار می‌شود.
هیات سقاهای ابوالفضل از قدیمی‌های اراک
علی تمبرچی از متولیان هیات سقاهای ابوالفضل اراک با بیان اینکه هیات سال 1253 تشکیل شده است، بیان می‌کند: هیات توسط کاشانی‌های ساکن اراک و حاج حسین شیردل، حاج عطار و تعدادی دیگر از بازاریان اراک تشکیل شد.
وی ادامه می‌دهد: هیات سقاهای ابوالفضل به صورت سقایی است که این هیات درحال حاضر تنها در همدان، بروجرد، مشهد و قسمت‌هایی از قم وجود دارد.
او که از نوادگان حاج حسین شیردل است، در رابطه با ساز و کاراین هیات، می‌افزاید: هیات در هیچ برهه تاریخی در مسائل سیاسی دخالت نداشت امادر عین حال بزرگان بسیاری از این هیات بیرون آمدند که درتاریخ کشور تاثیرگذار بودند.
در زمان رضاشاه هیات‌ها ممنوعیت‌های بسیاری داشتند بااین حال این هیات درآن زمان هم فعال بود و به محض آمدن نیروهای حکومتی پارچه روی ظرف میوه کنار زده و مجلس تبدیل به میهمانی می‌شد
تمبرچی عنوان می‌کند: در زمان رضاشاه هیات‌ها ممنوعیت‌های بسیاری داشتند بااین حال این هیات درآن زمان هم فعال بود، در مسجد هیات برگزار و یک سینی میوه در وسط قرار داده می‌شد به محض آمدن نیروهای حکومتی پارچه روی ظرف میوه کنار زده و مجلس تبدیل به میهمانی می‌شد.
وی ادامه می‌داد: این هیات به عنوان هیات قدیمی اولین هیاتی بود که به بازار اراک وارد می‌شد و بعد از آن هیات‌های دیگر و تعزیه داران وارد بازار می‌شدند.
تمبرچی اظهار می‌کند: هیات سقاهای ابوالفضل در طول سال جلسه روضه‌خوانی دارد اما این جلسه‌ها در محرم و صفر رنگ و بویی دیگر به خود می‌گیرد، جلسه‌ها با دعا شروع می‌شود و بعد از آن سخنرانی درخصوص مسائل اخلاقی و دینی انجام و در انتها به عزاداری پرداخته می‌شود.
وی می‌گوید: در هیات مسائلی را دیده‌ام که با منطق عادی زندگی جور در نمی‌آید و متفاوت با آنچه که منطق می‌نامیم است، افراد بسیاری در هیات‌ها باوجود قطع امید کردن پزشکان شفا یافتند.
تمبرچی بیان می‌کند: یک سال در روز تاسوعای حسینی فردی مقابل پرچم هیات توهینی را انجام داد و بعد از چند روز بیمار شد، پزشکان از شفای او قطع امید کردند و او از کار خود پشیمان شده بود، سال بعد در همان روز و همان مکان با دلی شکسته شفا یافت و این مسائلی است که با منطق عادی زندگی جور نیست، اما یک حقیقت است و دراین سال‌ها از این موارد بسیار دیده‌ام.
انتهای پیام/و
