به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، بر اساس تبصره ماده یک قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری مصوب ۱۷ فروردین ماه ۱۳۷۶ تعیین تعداد کارآموزان وکالت برای هر کانون وکلا بر عهده کمیسیونی مرکب از رئیس کل دادگستری استان، رئیس شعبه اول دادگاه انقلاب و رئیس کانون وکلای دادگستری است.
برخی معتقدند یکی از اهداف اصلی از ایجاد این کانون جلوگیری از خودرأی شدن و انحراف محاکم دادگستری است، پس امکان ندارد کانون زیر نظر قوه قضائیه فعالیت کند اما نمایندگان مجلس باید سالانه بر فعالیت این مرکز نظارت مستمر داشته باشند که در شرایط فعلی این نظارت صورت نمیگیرد چون به نوعی نمایندگان هم پس از دوره وکالت میتوانند بدون طی تشریفات عضوی از این کانون باشند.
البته گروه قابل توجهی از کارشناسان و مردم مراجعهکننده به مراجع قضایی معتقدند انحصار موجود در ارائه پروانه وکالت از سوی یک کانون باعث به وجود آمدن مشکلاتی نظیر نرخگذاری غیرمنصفانه خدمات، کنترل محاکم قضایی توسط یک گروه خاص، عدم امکان ورود متخصصین خارج از این مجرا به دعاوی حقوقی و نیز روی زمین ماندن برخی از پروندهها و تولید رانت در مسیر برخی رسیدگیها شده است. اتفاقی که یکی از دلایل ایجاد مرکز وکلای قوه قضاییه هم بوده تا به نوعی این خلأ نظارتی را پر کند و در عین حال زمینه برای بروز تواناییهای افراد مختلف وجود داشته باشد.
گروهی از کارشناسانی هم معتقدند معضل کانون وکلا انحصار در واگذاری پروانههای وکالت نیست؛ در حقیقت انحصاری در کار نیست، یک رقابت علمی است که باید وجود داشته باشد.
در شرایط کنونی ایران در بین کشورهای دنیا، از لحاظ سرانه وکیل در پایینترین سطح قرار دارد و با وجود رشد اقتصادی و توسعه انسانی در کشور، سرانه وکیل در ایران حتی از کشورهای عراق و مصر نیز پایینتر است. سرانه وکیل در ایران به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت، ۷۶ وکیل است در حالی که متوسط سرانه وکیل در دنیا ۲۴۰ است. بنابراین، در نتیجه استقلال کانون وکلا و عملکرد انحصارگرایانه این نهاد صنفی، ایران از نظر شاخص دسترسی به وکیل و خدمات حقوقی جزو عقبماندهترین کشورها در دنیا محسوب میشود.
برای پیگیری این موضوع تلاش شد با لیلا رئیسی، ریاست کانون وکلای دادگستری استان اصفهان اما وی از اظهارنظر در این باره خودداری کرده و بحث درباره این مطالبه را به زمان دیگری موکول کرد. در ادامه با نرگس صلواتی رئیس مرکز وکلای دادگستری استان اصفهان به گفتوگو نشسته تا از وضعیت دادرسیها در استان توضیحات بیشتری ارائه شود.
فعالیت ۱۳۰۰ وکیل در مرکز وکلای اصفهان
نرگس صلواتی، رئیس مرکز وکلای قوه قضاییه استان اصفهان در گفتوگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه تعداد وکلای استان اصفهان در مرکز وکلای قوه قضائیه اصفهان هزار و ۳۰۰ نفر است، اظهار داشت: درسال ۱۳۹۸، تعداد ۵ هزار و ۸۰۰ نفر از استان اصفهان در آزمون سراسری کشوری مرکز وکلا، کارشناسان و مشاوران خانواده شرکت کردند که ابتدا سه برابر ظرفیت در مرحله اول به عنوان نفرات قبولی اعلام شد و سپس مرحله مصاحبهها انجام شد.
وی افزود: پس از اعلام قطعی نتایج مرکز، ۳۷۰ نفر از این افراد که موفق به کسب بالاترین نمره در آزمون کتبی و مصاحبه شدهاند، حائز شرایط دریافت اخذ پروانه کارآموزی خواهند شد و دوره خود را شروع کرده و پس از ۱۸ ماه کارآموزی و انجام آزمون اختبار موفق به اخذ پروانه پایه یک دادگستری خواهند شد.
صلواتی با اشاره به اینکه تعداد مشاورههای رایگان وکلای مرکز قوه قضائیه استان اصفهان در سال ۹۸ در راستای خدمترسانی به مردم در دادگستریهای استان اصفهان ۱۲۹ هزار و ۳۹ مشاوره بوده است، گفت: بنا به اعلام علی بهادری جهرمی، رئیس مرکز امور وکلا، کارشناسان، مشاوران خانواده قوه قضائیه، آزمون بزرگ وکالت ۹۹ در سوم مهر ماه سال جاری برگزار میشود.
رئیس مرکز وکلای قوه قضاییه استان اصفهان با اشاره به حق الوکاله وکلای دادگستری عنوان کرد: پس از پذیرش پرونده بر اساس آییننامه تعرفه حق الوکاله و حق المشاوره و هزینه سفر به وکلای دادگستری اعلامی از سوی ریاست قوه قضائیه مورخ نهم فروردین ماه سال ۹۹ تعیین میشود که در قانون مذکور به تفکیک حق الوکاله دعاوی مالی و غیر مالی و مراحل مختلف دادرسی تعیین و اعلام شده است.
کانونهای وکلا با هرگونه انحصار یا انحصارطلبی مخالف هستند
شهرام محقق، وکیل پایه یک دادگستری در گفتوگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه حرفه وکالت یک حرفه تخصصی است و مانند هر حرفه تخصصی دیگر برای ورود و اخذ پروانه آن مقررات و شرایط خاصی از سوی قانونگذار تعیین شده است، اظهار داشت: یکی از این شرایط داشتن مدرک کارشناسی تحصیلات حقوقی است.
وی با بیان اینکه حرفه وکالت و وکیل دادگستری با مسائل مهمی چون حقوق ملت، مال، جان و آبرو و ناموس افراد جامعه سر و کار دارد، افزود: حساسیتهای وکالت و ضرورت دفاع صحیح از حقوق افراد اقتضا میکند برای ورود به این حرفه متقاضی دارای شرایط عمومی و اختصاصی خاصی بوده و ضوابط و مقررات خاصی در خصوص نحوه جذب و پذیرش کارآموزان وکالت و اعطای پروانه وکالت به آنان حاکم باشد تا از بین متقاضیان و فارغالتحصیلان رشته حقوق بهترینها و نخبگان آن از طریق آزمون ورودی پذیرش و جذب شوند.
محقق با بیان اینکه به منظور جلوگیری از جذب بیضابطه و بدون حساب در این حرفه که عواقب سوء و فسادهایی را در پی خواهد داشت باید ضوابط و معیارهایی برای ورود به آن نیز حاکم باشد، گفت: قانونگذار در سال ۱۳۷۶ با تصویب قانون نحوه کیفیت اخذ پروانه وکالت مقرراتی را در خصوص نحوه جذب و تعیین ظرفیت سالانه کانونها وضع کرده است.
وکیل پایه یک دادگستری اصفهان تصریح کرد: به موجب ماده یک این قانون کانونهای وکلا مکلف هستند، حداقل سالی یک بار نسبت به پذیرش متقاضیان حرفه وکالت از طریق اعلان در جراید و برگزاری آزمون ورودی اقدام کنند.
وی با بیان اینکه بر اساس تبصره ماده یک مذکور تعیین تعداد کارآموزان هر کانون بر عهده کمیسیونی متشکل از رئیس کل دادگستری هر استان و رئیس دادگاه انقلاب و رئیس کانون وکلای آن استان خواهد بود، عنوان کرد: این کمیسیون نیز بر اساس نیاز هر استان و با در نظر گرفتن امکانات و شرایط کاری قضایی و وکالتی حاکم بر آن استان اتخاذ تصمیم خواهد کرد.
محقق بیان کرد: آنچه در این راستا حائز اهمیت است آن است که مسؤولان و رسانهها قبل از آنکه به فکر جذب و پذیرش فارغالتحصیلان حقوق باشند، باید با وضع مقرراتی به فکر اشتغال و درآمد و ارتزاق وکلا باشند.
وکیل پایه یک دادگستری اصفهان اضافه کرد: در حال حاضر وکلای دادگستری به خصوص وکلای جوان به دلایل متعددی از جمله تبلیغات سوء رسانهای علیه وکلا و عدم ترویج فرهنگ وکالت و مراجعه به وکیل از سوی رسانهها و دستگاههای ذیربط و نیز فراهم نکردن زیرساختهای قانونی به منظور تأمین معیشت وکلا با مشکلات و بعضاً بیکاری مخفی جدی روبه رو هستند.
وی با تأکید بر اینکه میتوان با فرهنگسازی و یا اجباری کردن وکالت در پروندههای قضایی آن را مرتفع کرد و از این طریق سطح مراجعه مستقیم مردم به دستگاهها و مراجع قضایی را نیز در راستای پیگیری پروندهها کاهش داد، افزود: کانونهای وکلای دادگستری از زمان تصویب قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت در سال ۱۳۷۶ تاکنون به طور منظم و مداوم در هر سال نسبت به جذب و پذیرش کارآموزان وکالت بر طبق قانون مذکور اقدام کرده و وظایف قانونی خود را به نحو صحیح اجرا کرده است.
افزایش تعداد فارغالتحصیلان رشته حقوق
محقق ادامه داد: بر اساس تصمیمات غیر کارشناسی بهعمل آمده قبلی تعداد فارغالتحصیلان رشته حقوق با توجه به تنوع مراکز و موسسات آموزشی و دانشگاهها بیش از حد نیاز کشور است و بنا بر آنچه گفته شد، نباید انتظار داشت تمامی فارغالتحصیلان رشته حقوق این مراکز و دانشگاهها جذب حرفه وکالت شوند.
وکیل پایه یک دادگستری اصفهان با بیان اینکه تنها نهادی که در سالهای گذشته به طور منظم نسبت به جذب فارغالتحصیلان حقوق اقدام کرده، کانونهای وکلای دادگستری بودهاند، گفت: سایر دستگاههای مرتبط اعم از قضایی و اجرایی نسبت به جذب آنان بهطور منظم و سالانه اقدام نکردهاند و این امر منجر به انباشت فارغالتحصیلان حقوق در پشت آزمون ورودی حرفه وکالت به دلیل تنها نهاد برگزار کننده آزمون و جذب سالانه آنان شده است، که لازم است در این خصوص هم از سوی مسؤولان امر دستگاههای مربوطه و نیز سایر مراجع نظارتی تدبیری اتخاذ شود.
کانونهای وکلا در جذب وکیل و کارآموزان وکالت مطابق قوانین عمل میکنند
وی با بیان اینکه نسبت دادن انحصارطلبی و انحصارگری به کانونهای وکلا از سوی افرادی مطرح میشود که شناخت کافی از نهاد وکالت و کانونهای وکلا و وظایف و کارکردهای آن ندارند، خاطرنشان کرد: کانونهای وکلا در جذب وکیل و کارآموزان وکالت دقیقاً مطابق قوانین و مقررات موجود عمل کرده و با هر گونه انحصار یا انحصارطلبی مخالف هستند.
محقق عنوان کرد: اعطای پروانه وکالت به قضات و کارشناسان حقوقی ادارات و دستگاهای دولتی بعد از بازنشستگی و نیز نمایندگان مجلس بعد از اتمام دوره نمایندگی به شرط داشتن تحصیلات حقوقی و حوزوی مرتبط به موجب بند الف، ب، ج و د ماده ۸ لایحه استقلال کانونهای وکلای دادگستری مصوب سال ۱۳۳۲ بهعمل میآید، که در صورت وجود شرایط مصرح در بندهای مذکور به متقاضیان اعطا خواهد شد.
وکیل پایه یک دادگستری اصفهان با تأکید بر اینکه در کانونهای وکلا نظرات مخالفی با ماده قانونی مذکور وجود دارد، بیان کرد: کانونهای وکلا در راستای وظایف محوله مجری قوانین بوده و اختیار و یا صلاحیت اضافهای برای خود قائل نیستند تا به میل و یا تشخیص سلیقهای در این خصوص تصمیمی اتخاذ کنند.
قوانین و مقررات سبب انحصار شده است
وی با بیان اینکه آنچه از نظر اینجانب سبب انحصار میشود، خود قوانین و مقررات است که بر خلاف اصل استثنائاتی را وضع میکند و منجر به امتیازاتی برای افراد میشود، خاطرنشان کرد: اصل در ورود به حرفه وکالت آن است که متقاضیان بر اساس قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت از طریق آزمون ورودی وارد این حرفه شوند و مقررات مصرح در ماده ۸ لایحه استقلال استثنایی بر این اصل است، که با عنایت به شرایط و ضروریات فعلی جامعه و توجه مسؤولان به امر معیشت و اشتغال جوانان میباید اصلاح شود.
گلایه مردم نسبت به هزینه بیفایده استفاده از وکلای کانون وکلا
مردم اما نظر دیگری دارند و معتقدند در عین دشوار بودن دسترسی به وکلای مجوزدار در عمل خروجی مناسبی از فعالیت وکلا دریافت نکردهاند.
برخی نیز معتقدند انحصار در صدور مجوز باعث اخذ هزینههای غیرواقعی و بیش از حد و گاهی تعیین دستمزد مرحله به مرحله بر خلاف توافقات قبلی شده است. در ویدیوی زیر با اظهارات مراجعهکنندگان به دادگستری اصفهان بیشتر آشنا شوید.
نمایندگان مجلس نسبت به پذیرش وکلا در کانون ورود پیدا کنند
سید جواد میرمعصومی، وکیل پایه یک دادگستری اصفهان با اشاره به تعیین تعداد کارآموزان وکالت برای هر کانون گفت: بر اساس تبصره ماده یک قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری مصوب ۱۷ فروردین ماه ۱۳۷۶ تعیین تعداد کارآموزان وکالت برای هر کانون وکلا بر عهده کمیسیونی مرکب از رئیس کل دادگستری استان، رئیس شعبه اول دادگاه انقلاب و رئیس کانون وکلای دادگستری است.
وی افزود: اگر آزمون ورودی کانون برداشته شود، با توجه به اینکه دانشگاههای مختلف مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری حقوق را صادر میکنند، شمار وکلا زیاد شده و آن وقت معضلی به نام بیکار وکلا ایجاد میشود، البته در حال حاضر هم بسیاری از وکلا به دلیل حجم بالای پروانههای صادره بیکار هستند.
وی با بیان اینکه در ماده یک پذیرش متقاضیان از طریق آزمون با آگهی در جراید مشخص شده است، بنابراین از این حیث اخذ پروانه وکالت مستلزم قبولی در آزمون ورودی وکالت است، افزود: این اتفاق قانونی به معنای ایجاد انحصار نیست؛ زیرا اگر انحصار بود، امثال اینجانب هم نمیتوانستند در بین حدود ۳ هزار وکیل دادگستری در استان اصفهان، از طریق آزمون به کانون راه پیدا کنند.
میرمعصومی با بیان اینکه اساساً برگزاری آزمون ورودی ایجاد انحصار نمیکند، بیان کرد: چنانچه کانون وکلا در پذیرش وکیل به صورت گزینشی و به دور از هر آزمون ورودی مبادرت به صدور پروانه وکالت میکرد، آن وقت میتوان ادعا کرد که دارد انحصار میکند، اما هنگامی که آزمون انجام میشود، یعنی هرکسی با هر تفکری که دانشنامه لیسانس داشته باشد و حائز رتبه لازم شود، میتواند به کانون ورود پیدا کند.
وکیل پایه یک دادگستری اصفهان با بیان اینکه این موضوع در بسیاری از حِرَف، مصداق پیدا میکند، تصریح کرد: شما اگر بخواهید در شرکت فولاد مبارکه، آموزش و پرورش، ادارات یا ارگانهای دولتی یا وابسته به دولت یا بخشهای عمومی وارد شوید، قطعاً باید در آزمونهای ورودی و یا استخدامی شرکت کنید و کسانی استخدام خواهند شد که نمره و رتبه لازم را کسب کنند، در حِرَف مرتبط با رشته حقوق هم این موضوع صادق است.
وی با بیان اینکه در شغلهایی چون کارشناس کانون کارشناسان، سردفتری اسناد رسمی و قضاوت هم آزمونهای ورودی وجود دارد، عنوان کرد: حال سؤال اینجاست که آیا این مشاغل، چون دارای آزمون ورودی است، پس دارای انحصار است؟ به طور قطع پاسخ هر انسان عاقلی خیر است، چراکه اساساً ظرفیتها محدود و شرکتکنندگان تقریباً نامحدود هستند.
صدور بیرویه تأسیس رشته حقوق در کلیه مراکز آموزش عالی
میرمعصومی با تأکید بر اینکه مشکل جای دیگر است و تا مشکل رفع نشود محدودیتهای اخذ پروانه حل نخواهد شد، خاطرنشان کرد: به نظر میرسد یکی از مشکلات، صدور بیرویه تأسیس رشته حقوق در کلیه مراکز آموزش عالی است، یک زمانی تربیت حقوقدان تنها در دانشگاههای دولتی و آزاد و بعضاً پیامنور انجام میشد اما در حال حاضر علاوه بر دانشگاههای نامبرده، دانشگاههای علمی کاربردی، غیرانتفاعی و اکثر دانشگاههای استان و شهرستانها و حتی بخشها هم رشته حقوق دایر شده است.
وکیل پایه یک دادگستری اصفهان با بیان اینکه صدور دانشنامه لیسانس در این رشته متناسب با ظرفیتهای شغلی در این حوزه نیست، افزود: تبلیغات اغواکننده، این حرفه را یکی از پولسازترین حِرَف عنوان میکند، دانشجو به این جهت میل پیدا میکند در دانشگاه به سمت رشته حقوق سوق پیدا کند، حال عواقب آن که بیکاری خود وکلا است که از منظر افکار عمومی پنهان است، بنابراین باید تصمیمگیرندگان در آموزش عالی فکری اساسی برای این موضوع بکنند.
ورود مدیران حقوقی ادارات ظرفیت پذیرش را محدود کرده است
وی ادامه داد: مشکل دیگر در محدود بودن ظرفیت پذیرش، ورود مدیران حقوقی ادارات دولتی یا قضات بازنشسته است که بلافاصله بعد از بازنشستگی بدون آزمون ورودی به کانون راه پیدا میکند و این عامل سبب شده است جوان فارغالتحصیل به علت حضور این اشخاص از راهیابی به کانون باز بماند و نیاز است که نمایندگان مجلس به این موضوع ورود پیدا کرده و محدودیتهای قانونی را اعمال کنند و این میتواند از وظایف خبرنگاران، رسانهها و مطالبهگری در این حوزه قلمداد شود.
میرمعصومی خاطرنشان کرد: ادعای انحصار در پذیرش فارغالتحصیلان حقوق اساساً فاقد وجاهت قانونی، منطقی و عرفی است و کسانی موضوع انحصار را مطرح میکنند که میخواهند بدون آزمون خودشان وارد در این حرفه بشوند که باید گفت، لطفاً بنشینید و مانند دیگر فارغالتحصیلان زحمت مطالعه بکشند و سپس از طریق آزمون به کانون راه پیدا کنند.
بسیاری از وکلا به دلیل حجم بالای پروانههای صادره بیکار هستند
عباس صادقی، کارشناس حقوق نیز در این باره گفت: معضل کانون وکلا انحصار در واگذاری پروانههای وکالت نیست؛ در حقیقت انحصاری در کار نیست، یک رقابت علمی است که باید وجود داشته باشد.
وی افزود: اگر آزمون ورودی کانون برداشته شود، با توجه به اینکه دانشگاههای مختلف مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری حقوق را صادر میکنند، شمار وکلا زیاد شده و آن وقت معضلی به نام بیکاری وکلا ایجاد میشود، البته در حال حاضر هم بسیاری از وکلا به دلیل حجم بالای پروانههای صادره بیکار هستند.
صادقی با بیان اینکه معضل کانون به طور کل ورود قضات بازنشسته، نمایندگان مجلس و کارمندان بازنشسته به این حرفه است، عنوان کرد: در شرایط فعلی که بیکاری معضل اساسی جامعه است، چرا باید یک کارمند یا قاضی بازنشسته که حقوق دولتی دریافت میکند، در رقابت با یک جوان تازه فارغالتحصیل دانشگاهی باشد.
این کارشناس حقوق تصریح کرد: بنده و بسیاری از دانشجویان و فارغالتحصیلان حقوق عقیده داریم باید انحصار دیگری در کانون به وجود آید و آن انحصار در واگذاری پروانه به دانشجویان و فارغالتحصیلانی است که شغلی ندارند.
وی ادامه داد: در حال حاضر قضات و کارمندان بازنشسته به دلیل آنکه حدود ۳۰ سال در حوزه خدمات قضایی فعالیت کردهاند، شمار زیادی از پروندهها را به اصطلاح درو میکنند که این رویه درست نیست، همچنین آنچه در فرایند واگذاری پروانههای وکالت مشاهده میکنیم، انحصار کانون نیست، کانون وکلا قدیمیترین و قدرتمندترین نهاد مدنی کشور است که منشأ خدمات زیادی بوده است.
صادقی با بیان اینکه یکی از اهداف اصلی از ایجاد این مرکز جلوگیری از خودرأی شدن و انحراف محاکم دادگستری است، پس عقلاً امکان ندارد کانون زیر نظر قوه قضائیه فعالیت کند، خاطرنشان کرد: نمایندگان مجلس باید سالانه بر فعالیت این مرکز نظارت مستمر داشته باشند.
طبق اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در همه دادگاهها طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند، باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود.
بنابراین، حق دسترسی به وکیل از جمله حقوق اساسی مردم محسوب میشود و حاکمیت موظف است شرایط را به نحوی مدیریت کند که آحاد مردم برای پیگیری دعاوی و مسائل حقوقی خود در دادگاه، با حداقل هزینه بتوانند وکیل مناسب را تحصیل کنند.
انتهای پیام/۶۳۱۰۱/ص۳۰/ر