مجتبايي: جامعه را به اهميت علوم انساني آگاه كنيم

به گزارش خبرنگار فرهنگي خبرگزاري فارس، مراسم تجليل از مقام علمي سيد فتح‌الله مجتبايي، پيشكسوت علوم انساني ايران و برگزيده نخستين جشنواره بين‌المللي فارابي شامگاه چهارشنبه در پژوهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري با حضور رضا داوري اردكاني، محسن جهانگيري، كريم مجتهدي، عزت‌الله فولادوند، مصطفي محقق داماد، جليل تجليل، غلامرضا اعواني، بهاءالدين خرمشاهي، كامران فاني و جمعي از اعضاي هيأت علمي پژهشكده مطالعات فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري برگزار شد. اين مراسم به اين دليل برگزار مي‌شد كه مجتبايي در هنگام برگزاري مراسم نخستين جشنواره بين‌المللي فارابي در بستر بيماري بود و نتوانسته بود در آن شركت كند. در اين مراسم، فتح‌الله مجتبايي پس از دريافت جوايز و هداياي خود گفت: من اگر در زندگي فخري داشته باشم اين است كه خادم علماء بوده‌ام و 60 سال معلمي كرده‌ام. وي افزود: اگر اهل ثروت را تكريم كنيم، ثروت را تكريم كرده‌ايم، اگر اهل قدرت را تكريم كنيم، در حقيقت قدرت را تكرار كرده‌ايم و اگر معلم را تكريم كنيم، علم را تجليل كرده‌ايم. جامعه‌اي كه علم را تكريم ‌كند و علم را قدر بداند، از اهل علم تكريم مي‌كند. اين كاري كه دارد در جشنواره فارابي صورت مي‌گيرد بسيار مهم، ضروري و اساسي است و اين به موازات جشنواره خوارزمي است. وي سپس درباره اهميت خوارزمي سخناني گفت و افزود: ميراث بزرگ ما، ميراث علوم انساني ما است. آنچه هويت ما را مي‌سازد فرهنگ و تاريخ ما است؛ چه قبل و چه بعد از اسلام. در پيش از اسلام، ايران يكي از سرچشمه‌هاي علم و تاريخ بوده است. در پيش از اسلام، ايران به گونه‌اي بوده است كه فلاسفه بزرگ يونان از ايرانيان علم مي‌آموختند؛ مثل افلاطون كه به ايران آمد تا حكمت ايراني بياموزد. در دوران انوشيروان مراكز بزرگ علمي تأسيس مي‌شده است. مجتبايي گفت: اينكه براي علوم انساني چه بايد كرد، سؤال بزرگي است. متأسفانه‌ اكنون انحطاط علوم انساني در ايران را مي‌بينيم و اين علوم سقوط بسيار محسوسي دارد. وي افزود: من تا 14 سالگي كه در فراهان بودم جز كتاب خواندن كار ديگري نداشتم. در آن زمان به جاي روزنامه و تلويزيون شاهنامه مي‌خواندم. امروز وسايل تحصيل و تحقيق فرق كرده و امروز بايد راه تدريس علوم انساني را جديد كرد. اين استاد پيشكسوت علوم انساني گفت: جامعه نگرش ديگري نسبت به علوم انساني پيدا كرده است. بايد علوم انساني اهميتش مشخص شود و آن را بايد با شرايط فرهنگي امروز متناسبش كرد. الان شاهنامه و سعدي خواندن اتلاف وقت به شمار مي‌آيد ما تا اين آثار را نشناسيم خودمان را نمي‌شناسيم. وي در پايان با بيان اينكه ادبيات ما ادبياتي است كه حيات ملي و ديني ما در آن وجود دارد، گفت: ما جامعه را بايد به اهميت علوم انساني آگاه كنيم. سيدفتح‌اللـه مجتبايي در آذرماه 1306 در تهران ولادت يافت. مقدمات ادبيات و علوم رسمي را در فراهان فرا گرفت، و تحصيلات متوسطه را در دبيرستان‌هاي اراك به پايان رساند. در سال 1332 از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران و دانشسراي عالي درجه ليسانس گرفت، و از آن سال تا 1338 در دبيرستان‌هاي اراك و تهران و دانشسراي عالي به تدريس ادبيات و زبانهاي خارجي اشتغال داشت. در 1339 از طرف وزارت فرهنگ براي آشنايي با روش‌هاي جديد تأليف كتابهاي درسي به خارج از كشور اعزام شد و پس از يك دوره مطالعه و تحقيق در اين زمينه در آمريكا (دانشگاه كلمبيا، نيويورك) به كشور بازگشت و مأمور تهيه و تدوين كتاب‌هاي درسي در ادبيات براي دبيرستان‌ها شد. در 1341 به وابستگي فرهنگي ايران در پاكستان و مديريت خانه‌هاي فرهنگي ايران در شهر لاهور منصوب شد، و تا سال 1344 در آنجا به خدمات فرهنگي و تحقيق در فرهنگ اسلامي. ايراني شبه قاره مشغول بود. در پائيز 1344 به دعوت دانشگاه هاروارد به آمريكا سفر كرد و تا سال 1350 در آن دانشگاه به تحصيل در فرهنگ و تاريخ اديان و زبانهاي باستاني ايران و هند اشتغال داشت، و به اخذ درجه فوق ليسانس در تاريخ تطبيقي اديان و دكتري در تاريخ اديان و فلسفه‌هاي ايران و هند نائل گرديد، و چون زمينه اصلي تحقيقات و تحصيلات او موضوعات مربوط به تاريخ و فرهنگ ايران و هند بود، در اين مدت دوبار به كشور هند سفر كرد و براي آشنايي با روش‌هاي سنتي تفسير متون هندوئي و نيز مشاهده احوال و سازمان‌هاي ديني زرتشتيان هند چند گاهي در بنارس و دهلي و بمبئي به مطالعه و بررسي پرداخت. مجتبايي در 1350 به ايران بازگشت. يكچند در كالج دماوند به تدريس ادبيات فارسي و در گروه فلسفه دانشكده ادبيات دانشگاه تهران به تدريس حكمت شرق مشغول بود و سال بعد به دانشكده الهيات و معارف اسلامي انتقال يافت و در گروه اديان و عرفان تطبيقي به خدمت پرداخت. در 1353به رايزني فرهنگي ايران در هند مأمور شد و تا پائيز 1356 در آن كشور علاوه بر خدمات مربوط به مطالعه و تحقيق در روابط فكري و فرهنگي مسلمانان و هندوان در شبه‌قاره اشتغال داشت و در اين زمينه تأليفاتي نيز به صورت كتاب و مقاله منتشر ساخت. مجتبايي پس از پايان مأموريت و بازگشت به كشور همچنان در دانشكده الهيات و معارف اسلامي به تدريس ادامه داد و چند دوره مديريت گروه اديان و عرفان آن دانشكده را برعهده داشت. اكنون نيز در همان گروه به تدريس تاريخ اديان، روش‌شناسي و عرفان تطبيقي اشتغال دارد. مجتبايي در طول دوران خدمات فرهنگي خود نزديك به 200 عنوان كتاب و مقاله و شعر و نقد كتاب به صورت تأليف و ترجمه و تصحيح به زبان‌هاي فارسي و انگليسي در ايران و خارج از ايران از ايشان انتشار يافته است. انتهاي پيام/ش