فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها - برنامه امواج شبهه در گفت و گو با دکتر علیرضا داوودی(کارشناس و تحلیلگر ارشد رسانه) و دکتر علیرضا کیقبادی(پژوهشگر اطلاعات و رسانه) به بررسی رفتارشناسی رسانه‌های بیگانه در زمینه نفی و انکار صحیح و دقیق اطلاعات و جعل آن در زمینه پهلویسم پرداخت.
پنهان کردن نقاط ضعف دوران پهلوی با بی‌اهمیت جلوه دادن آن
محمود شهیدی-کارشناس مجری: رسانه‌های بیگانه چه تکنیک‌ها و شیوه‌هایی در زمینه نفی و انکار صحیح و دقیق اطلاعات دوران پهلوی به کار گرفته می‌شود تا همچنان بخشی از واقعیت‌ها را از مخاطبان پنهان کنند؟
داودی کارشناس و تحلیلگر ارشد رسانه در پاسخ به این سؤال گفت: رسانه‌های بیگانه معمولا راجع به بزرگنمایی دوران پهلوی اول و دوم در حدود 54 مورد، نقطه عطف قائل هستند. اما هیچ کدام از 54 نقطه دال بر مسئله ترکیب‌ها نیست. بدین معنا که هیچ گاه همزمان مسئله اقتصاد را با اجتماع یا مسئله سیاست را با امنیت ترکیب نمی‌کنند. هدف آن طی کردن مسیر به صورت نقطه به نقطه است و این مسیر را به نحوی طراحی می‌کنند که در ذهن مخاطب آن فرآیند شکل بگیرد. بنابراین؛ مهمترین کاری که رسانه‌های بیگانه راجع به پرکردن نقاط عطف دوران پهلوی انجام می‌دهند این است که مهمترین ضعف‌ها و چالش‌های پهلوی را بر دو فاز تکرار عطف نقاط ساخته شده توسط خودشان و بی اهمیت جلوه دادن این موضوعات با در نظر گرفتن دو گزاره پیش ببرند. "گزاره تاکید بر اقتضاء زمانی" و "گزاره اقتضاء شرایط فیزیکی و عمومی کشور".
تکنیک تقنین یکی از مهمترین روش‌های حوزه شناختی
وی افزود: رسانه‌های بیگانه در سه قالب مستندها، گزارش‌ها و تحلیل‌ها به ایجاد خط می‌پردازند و یک گزاره را در قالب های مختلف به نمایش می گذارند و برای پنهان کردن نقاط ضعف دوران پهلوی از پرش موضوعی هم استفاده می‌کنند و به مفاهیم و اتفاقات و رویدادهای امروز جمهوری اسلامی می‌پردازند و در آن فضا قرار می‌دهند و بعد از بهره گیری از تکنیک مقایسه، به سراغ مهمترین روش در حوزه شناختی تحت عنوان تکنیک تقنین می‌روند و در ذهن مخاطب آن را تبدیل به قانون می‌کنند. قانونی که به هیچ وجه عقبه‌ی قابل مقایسه در زمان خودش ندارد. اما با یک عنصر غیرمرتبط مقایسه می‌شود.
تلاش رسانه‌های بیگانه برای پائین نگه داشتن مشارکت در انتخابات
شهیدی-کارشناس مجری: آیا رسانه‌های بیگانه هر کدام در زمینه پهلویسم و مسائل حاشیه‌ای مانند انتخابات و غیره از نظر پرداختن به این مسائل رتبه بندی می‌شوند؟
داودی اضافه کرد: اکنون رسانه‌های بیگانه سه نوع رتبه بندی مدنظر قرار داده اند. هم رتبه‌بندی در تقدم و تاخیر رسانه‌ها در پرداختن به موضوعات و هم در موضوعات وجود دارد. رتبه بندی سوم نیز درباره مخاطب است که چه حجم و سطحی و چه فرمی از مخاطب را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهند. زمانی که رسانه‌های بیگانه وارد فضای رتبه بندی می‌شود، رسانه‌های بیگانه به مرحله کاشت به لحاظ فرم موضوعی در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... توجه می‌کند. اگر نقطه حد موضوع مسئله اقتصادی باشد، ثغور آن را انتخابات قرار می‌دهد. بنابراین؛ اگر قرار باشد که انتخابات به مثابه یک مفهوم و رتبه بندی سیاسی در نظر گرفته شود، لزوما از سیاست به سیاست نمی‌رسد بلکه ممکن است که به اقتصاد برسد بدین معنا که ممکن است که مرحله کاشت با مسائلی به جز سیاست صورت بگیرد. به طور مثال در مسئله انتخابات آنچکه برای رسانه‌های بیگانه مهم است، مفهوم مشارکت است. بنابراین؛ در ایام دهه فجر، موضوع را سیاسی شروع نمی‌کند بلکه اقتصادی یا اجتماعی شروع می‌کند. یا ممکن است سراغ گزاره‌های زیرینی مانند هویت بروند و مسئله را هویتی آغاز کند.
وی همچنین گفت: در مرحله دوم؛ به سراغ مرحله داشت می‌رود اما در این مرحله صد در صد با مسائل مصداقی رفتار می‌کند. اکنون هدف رسانه‌های بیگانه در خصوص انتخابات این است که مشارکت را به هر ترتیبی پائین نگه دارد. از طرفی در حوزه اجتماعی و در شاخص فلاکت و در زیرمجموعه هویت نوسان دار سراغ کارکتر، گزاره یا رویدادی می‌رود که مخاطب نسبت به مواجه با آن احساس پیری و فرتوت بودن هویتی در خصوص مشارکت در انتخابات کند.
داودی عنوان کرد: در مرحله برداشت مهندسی صددرصدی انتخاب فرد در مشارکت یا عدم مشارکت است. رسانه‌های بیگانه مخاطب خود را به سه دسته تقسیم بندی می‌کند. مخاطبی که برای شرکت نکردن در انتخابات تحت تاثیر قرار گرفته است. مخاطبی که تحت تاثیر قرار نگرفته و مخاطبی که در این میان مردد است. رسانه‌های بیگانه مرحله تردید را به مرحله معلق بودن تبدیل می‌کند. در این حالت فرد تصمیم به شرکت کردن دارد اما دلیل و برهان نهایی برای شرکت نکردن از او گرفته نشده است که این قسمت مربوط به رسانه های داخلی می‌شود. بنابراین؛ در مرحله برداشت تقنین به تاب خوردن و تاب خوردن به معلق بودن تبدیل می‌شود. از اینجا به بعد می توان گفت که رتبه بندی تاثیرگذار بر مخاطبی است که توانسته او را معلق نگه دارد. مخاطب معلق مخاطبی است که بعد از اتمام انتخابات می‌گوید ای کاش شرکت کرده بودم.
وی افزود: رسانه‌های بیگانه اکنون اگر بر مدل خواندن متن توسط وزیر امور خارجه تمرکز می‌کند در لایه سوم، بر بحث فرتوت بودن هویتی در قالب انتخابات برای رساندن آن به حالت معلق صحبت می‌کند. باید مواظب باشیم که ادله برای تبلیغات در حالت معلق بردن مخاطب توسط رسانه‌های بیگانه رصد، کشف و صید نشود.
تمرکز رسانه‌های بیگانه بر نسل اول و تأثیر آن بر نسل‌های جوان
شهیدی-کارشناس مجری: رسانه‌های بیگانه از چه مکانیزمی برای نسل جوان در رابطه با تولید محتوا در زمینه دوران پهلوی استفاده می‌کنند؟
این کارشناس اظهار داشت: مکانیزم پیچیده‌ای نیست. کافیست که نسل جدید را با مشغول کردن و یا از دور خارج کردن نسل قبل آغاز کرد. نقطه‌ی یک و آغازین در رسانه های بیگانه آنجایی است که بر نسل اول متمرکز می شود. رسانه های بیگانه از مرحله تعقل بلافاصله مخاطب را وارد مرحله تصور می کنند. به طور مثال با شما تصور کنید اگر آن زمان بودید شروع می شود و با مقایسه کردن با اکنون همراه می شود. نسل سه از اینجا به بعد مبدا تاریخی، تحلیلی و تشریحی نسل چهار و پنج به بعد می شود. ما نسل z در ایران به این معنا نداریم اما نسل طیف داریم. نسلی که در طیف‌بندی‌های تکاملی به نقطه ای رسیده است. نسل طیف در این فضا دنبال دشمن براساس ساخته و پرداخته شدن بر مبنای گزاره های رسانه ای در بی بی سی فارسی، شبکه من و تو و صدای آمریکا می گردد.
سواد تاریخی را دریابید!
وی خاطرنشان کرد: همان طور که سواد رسانه ای لازم است سواد تاریخی نیز لازم است. اگر چه که مسائل اقتصادی مهم است اما مسئولین نباید تمام انرژی خود را برای آب و نان بگذارند بلکه باید به فکر تاریخ و سواد تاریخی در میان مردم علی الخصوص در نسل جوان نیز باید باشند.
باید واقعیت‌های دوران پهلوی را بازگو کنیم
شهیدی-کارشناس مجری: سیاست پنهان نمایی زیرکانه رسانه‌های بیگانه در خصوص دوران پهلوی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کیقبادی پژوهشگر اطلاعات و رسانه در این رابطه گفت: تمامی شبکه های بیگانه عمدتا دارای یک نگاه راهبردی هستند که در آن چند اتفاق جدی می افتد. بدین معنا که یک تحلیل داخلی و خارجی از محیط همواره در دستور کار است و اتاق های فکر آنها به ارزیابی محیط می پردازد.
وی با بیان اینکه مفهوم رسانه تغییر یافته است، افزود: به دلیل اینکه رسانه بر داده دسترسی دارد، مدیریت ما بر آن دشوار شده است. اینکه این امر تهدید است یا فرصت نیازمند بررسی است. پیام فناوری های جدید این است که هر فرد می تواند مجاز خود را داشته باشد به همین دلیل مدیریت کردن بر آن دشوار می شود.
رسانه‌ها باید تعاملی، حرفه‌ای و مدرن شوند
کیقبادی خاطرنشان کرد: تاریخ هم قابل تحریف هست و هم نیست و بستگی به عملکرد ما دارد. اگر اجازه بدهیم تطهیر پهلویسم اتفاق می افتد. بنابراین؛ برای مقابله با آن باید واقعیت های آن دوران را بازگو کنیم و از پیشرفتی که اکنون ایران داشته برای مردم بگوییم. باید یک روشن گری نسبت به گذشته صورت بگیرد و نسل جدید را آگاه سازیم.
وی در پایان درباره وضعیت فعلی رسانه‌ها گفت: رسانه‌ها باید تعاملی، حرفه‌ای و مدرن شوند و براساس نیازسنجی تولید کاملا علمی و آکادمیک داشته باشند که نتیجه آن منفعت در سرمایه اجتماعی و جلوگیری از فرار نخبگان خواهد بود.
گفتنی است، برنامه«امواج‌شبهه» گفتگویی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیک‌های رسانه‌ای است، روزهای یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳,۵ مگاهرتز پخش می‌شود.
پایان پیام/ت
