باشگاه خبرنگاران توانا: یکی از مهم‌ترین ابزارهای جنگ نرم رسانهها هستند، این رسانه به شکل فیلم، سریال، فضای مجازی و... در اختیار همه ما هست و ساعت به ساعت آن را چک می‌کنیم، جدا شدن ما از این رسانهها غیرممکن است و به قدری زندگی ما وابسته به این ابزارهاست که امروزه تبدیل به مهم‌ترین وسیله گذران اوقات فراغت ما شده است.
اما نکته قابل تامل این است که با توجه به نقش رسانهها در زندگی ما، تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر جنگ نرمی که توسط این رسانهها صورت می‌گیرد و تاثیرپذیری بی‌حد و حصر همه ما از این ابزارها، چقدر تلاش شده است که الگوهای تراز و نمونه به ویژه در زمینه بانوان و خانواده که قابل مرجع باشند ارائه دهند؟ «دشمن روی ناکامی‌های ما تبلیغات می‌کند، جنگ روانی می‌کند، روی آنها تکیه می‌کند.» بیانات در ارتباط تصویری با مردم آذربایجان شرقی (۱۳۹۹/۱۱/۲۹)
درباره تاثیر رسانه بر روی زندگی ما و عدم وجود الگوهای نمونه با فاطمه محمدی پژوهشگر و مدیر گروه آسیب‌های اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس به گفت و گو پرداختیم.
آیا ما پلتفرمی داریم که تصویر زن مسلمان ایرانی را به درستی به تصویر کشیده باشد؟
از نظر من، ما رسانه‌ی زنانه نداریم یعنی رسانه‌ای که در خدمت زنان باشد و به مسائل زنان بپردازد را نداریم. در هربخشی از رسانه یک حوزه‌ای باز شده و خیلی سطحی به مسائل زنان جامعه می‌پردازد. مثلا در سینما، کارگردانان یک گریزی هم به این حوزه می‌زنند اما بنیادی کاری برای این حوزه انجام نمی‌دهند. حتی در عرصه بین‌الملل هم این مشکل را داریم که رسانه‌ای وجود ندارد تا بتواند الگوی زن ایرانی مسلمان را به تصویر بکشد.
آیا تصویری از زن ایرانی مسلمان برای نمایش دادن وجود دارد؟
در عرصه فیلم و سریال در تمام این سال‌ها نتوانستیم یک هویت غنی بر مبنای سیاست‌های حاکم بر کشور ایجاد کنیم.
در جامعه ما بازنمایی و تصویر درستی از زن نداریم، مثلا در عرصه فیلم و سریال در تمام این سال‌ها نتوانستیم یک هویت غنی بر مبنای سیاست‌های حاکم بر کشور ایجاد کنیم و یک مانیفست مناسب رسانه‌ای از زن بسازیم. در واقع هر رسانه‌ای یک دیدی به زنان و نظام مسائل آنان دارد؛ این تفاوت نگاه‌ها خوب است و باعث شکل‌گیری گفتمان‌ها می‌شود اما در صورتی که الگوی مشخصی وجود داشته باشد. نباید در یک رسانه زن سنتی الگو باشد و در رسانه دیگر زن مدرن این باعث می‌شود جوان و نوجوان در هویت‌یابی دچار تضاد شود.
الان شما نمی‌توانید یک الگوی زن تراز را معرفی کنید. در عرصه فضای مجازی بلاگرها دارند تبلیغات می‌کنند که بعضاً این تبلیغات زننده و نامناسب است اما وقتی در بین جوانان و نوجوانان می‌رویم از این قشر الگوبرداری می‌کنند چون رسانه نتوانسته الگوی مناسبی برای این گروه بسازد.
جدیداً در این یکسال اخیر ما احساس کردیم که باید به زن‌ها پرداخته شود و عملاً ما صدایی از زنان در رسانه نداشتیم، حتی در تولیدات سینمایی هم تعداد انگشت شماری تولیدات داریم که محوریت آن زنان باشند. در واقع نتوانستیم یک الگوی اسلامی، سنتی، نخبگانی، ورزشی و... برای جامعه بسازیم.
رسانه؛ نمای ناخواسته‌‌هاست
کار رسانه، الگوسازی و جریان‌سازی است اما متاسفانه رسانهها خیلی موفق عمل نمی‌کنند به عنوان مثال اگر از جوانان بپرسند اسم ۱۰ نفر از مدال آوران زن را بگویید شاید ۳ نفر را هم نتوانند بگویند گاهی من فکر می‌کنم که ما نمایی از ناخواسته‌ها را نسبت به زنان در رسانه بازتاب می‌دهیم چون وقتی اتفاقات مثبتی در این حوزه رخ می‌دهد ما یا بازتابی از آن نداریم یا بازتاب خیلی کمرنگی داریم ولی اگر یک اتفاق ناخوشایند باشد سریعاً علنی می‌شود. از طرف دیگر رسانهها حمایتی از مادران و زنان نمی‌کنند مثلا چند رسانه به تعطیلی مدارس و سختی آن برای مادران شاغل، سختی‌ها و مشکلات زنان و... پرداخته؟!
نظر شما درباره الگوی تراز زن در نگاه رهبر انقلاب و رسانه چیست؟
در دیداری که رهبر معظم انقلاب با بانوان داشتند نزدیک چهل دقیقه درباره نقش بانوان، فرآیند قانون‌گذاری برای آنها، زنان شاغل، بانوان در عرصه بین‌الملل و... صحبت کردند و در واقع شمایل زن و خانواده از منظر جمهوری اسلامی را بیان کردند؛ اما همه حتی قشر مذهبی فقط به آن بخش از صحبت‌های ایشان پرداخت که فرمودند: «کار خانه فقط وظیفه زن نیست» و این را پررنگ کردند و به باقی سخنان ایشان بی‌توجهی کردند. آیا منظومه فکری ایشان فقط این است که چه کسی در خانه ظرف می‌شوید و جارو می‌کند یا چه کسی بچه‌داری می‌کند؟! خانواده در نظام فکری جمهوری اسلامی هسته اصلی است به همین علت است که دشمن در سال‌های اخیر خانواده را هدف گرفته است.
تصویر خانواده‌ی ایرانی در رسانه‌های ما به چه شکل است؟
رسانه تلاشش را می‌کند اما کافی نیست و در برابر این رنگ و لعاب رسانه‌های غربی موثر نیست.
یک عنوانی به اسم سبک زندگی مطرح شده است که فقط درباره آن یکسری مکتوبات ارائه می‌شود و قضیه را تمام می‌کنند. خانواده‌ای که مدنظر نظام جمهوری اسلامی ایران است باید توسط این رسانهها معرفی شود اما آنقدر کم کاری در این زمینه وجود دارد که الان اینفلوئنسرهای مجازی با خانواده‌های اجاره‌ای دارند این الگوسازی‌ها را می‌کنند چون ما در شناساندن هویت اصلی خانواده‌ی ایرانی کوتاهی کرده‌ایم و امروزه الگویی برای مقابله با این هجمه اینفلوئنسرها نداریم. البته حرف من این نیست که رسانه هیچ نقشی ندارد و یا کاملا منفی است، رسانه تلاشش را می‌کند اما کافی نیست و در برابر این رنگ و لعاب رسانه‌های غربی موثر نیست.
همچنان رسانه سنتی اداره می‌شود
خلاقیت رسانه‌ی ما در حال حاضر برای سفره‌ی خانوادگی به شدت ضعیف و محدوده است وهمچنان رسانه را سنتی اداره می‌کنم اما در دنیای مدرن امروز رسانه‌ی سنتی جایگاهی ندارد و اگر ما نتوانیم تولیدمان را تغییر دهیم و از ظرفیت‌های جدیدی که وجود دارد در صنعت رسانه استفاده نکنیم طبعاً نمی‌توانیم ماهیت مرجع بودن را در جامعه داشته باشیم.
ارتباط با فضای رسانه نمی‌تواند قطع شود شما برای پیدا کردن هر اطلاعی سریعاً سرچ می‌کنی، همین جست‌وجو یعنی رسانه و تاثیر آن بر روی زندگی ما. امروزه رسانهها فرهنگ ما را به شدت تحت تاثیر قرار داده‌اند و در فرهنگ ما حکمرانی می‌کند.
از نظر شما نگاه درست به مدیای زنانه چیست؟
نگاه درست در رسانه، نگاهی است که سنت و مدرنیته را با هم و در کنار هم ببیند. وقتی شما میتوانی بگویی رسانه‌ای خوب و درست عمل می‌کند که بتوانی موقع تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری از آن استفاده کنید ولی امروزه ما مرجع مشخصی نداریم، مثلا وقتی می‌خواهیم از یک قهرمان بگوییم نمی‌دانیم با چه عنوانی باید او را معرفی کنیم و بنویسیم.
در حوزه رسانه ما نیازمند رسانه‌هایی هستیم که بتوانند الگوی درست و مناسب را معرفی و ترویج کنند و اینگونه نباشد که هرکسی به خودش اجازه دهد درباره این حوزه اظهار نظری کند که باعث گمراهی قشری در جامعه شود.
پایان پیام/
