فارسپلاس؛ دیگر رسانهها - برنامه امواج شبهه در گفت و گو با دکتر علیرضا داودی (کارشناس و تحلیل گر ارشد رسانه) و دکتر محمد نجفی برزگر (پژوهشگر رسانه) به بررسی رفتارشناسی رسانههای بیگانه در زمینه مفهوم رسانهتروریست پرداخت.
تبدیل حالت سفید به سیاه اولین کارکرد در رسانه تروریست است
محمود شهیدی-کارشناس مجری: امروز مفهوم رسانه تروریست، بیش از هر زمان دیگری در خدمت منویات رسانه های بیگانه و همچنین اربابان و دولتهای ذی ربط آنها قرار گرفته است. تا بدین ترتیب مفهوم ترور دچار گستره مفهومی وسیعتری شود. با این توضیح مفهوم رسانه تروریست را چگونه ارزیابی میکنید؟
علیرضا داودی، کارشناس و تحلیلگر ارشد رسانه در پاسخ به این سؤال گفت: مفهوم رسانه تروریست ترکیبی از چهار ساحت معنایی است که شاخه عملیاتی پیدا کرده است. ساحت اول؛ ابزاری که قرار است کلیه قواعد منبعث از وضعیت آرام را به سمت قواعد منبعث از وضعیت بینظمی یا ناامنی سوق دهد. بنابراین؛ تبدیل حالت سفید به حالت سیاه اولین کارکرد و ساحت در رسانه تروریست است.
وی افزود: ساحت دوم؛ ایجاد قالب برای مفهومی تحت عنوان کنترل است که اگر کنترل در حوزه عناد باشد، مفاهیم متفاوتی را در برمی گیرد و اگر به مثابه شرایط وفاق باشد، مفهوم دیگری خواهد داشت. اما کنترل افکار عمومی به مثابه شرایطی که در آنها افکار از حیز انتفاع ساقط شوند به مثابه ایجاد از هم گسیختگی در افکار عمومی خواهد بود. در ساحت سوم؛ شرایطی ایجاد می شود که از آن تحت عنوان خود انتحاری یاد می شود.
جامعه به لحاظ ذهنی به مرحله خود انتحاری می رسد و این با مفهوم خودتخریبی که معمولا در حوزه رسانهها بیان میکنند، بسیار متفاوت است. خودانتحاری یعنی داوطلبانه براساس اقناع و اشباع مفهومی قابلیت از بین بردن، هر نوع انسجام در افکار عمومی ایجاد میشود. بنابراین؛ در اینجا عملا آن فرد، گزاره یا موضوعی که توسط رسانه انتخاب میشود، یا در معرض آن رسانه قرار میگیرد قابلیت انتحار رسانه ای، مفهومی، کلانی و میدانی را پیدا میکند. اما در ساحت چهارم؛ رسانه تروریست مفهومی است که از آن تحت عنوان قالب حمایت یاد میکنند. در این قالب اولین موضوع مدنظر بازتالیف مفاهیمی است که در جامعه منفی، سیاه و یا بد شمرده میشوند و قرار است که این قالبها جایگزین شوند.
صلح به نفع جریان رقیب یکی از هنرهای بی بی سی فارسی
وی افزود: در این چهار ساحت، رسانه در چهار قالب قرار میگیرد. قالب اول؛ صلح به نفع جریان رقیب است. که عمدتا میتوان در زمینه پیام های بی بی سی فارسی مشاهده کرد. صلح به نفع جریان رقیب به معنای نابودی جریان خود است و این جزء هنرهای بی بی سی فارسی به شمار میآید. قالب دوم؛ جنگ است. مرحله ای است که فرد در آن نسبت به جنگ با خود و تردید نسبت به درافتادن با رقیب پیدا میکند که این فضا در شبکه اینترنشنال بیشتر دیده میشود. بدین معنا که تم جنگ در درون و تردید نسبت به درگیری با بیرون در آن بسیار است.
در قالب سوم؛ رسانه مخاطب را در ساحت نه جنگ و نه صلح می برد. بلکه مخاطب را در حالتی از خلاء قرار میدهند که نسبت به دشمن در حالت جنگ و نسبت به داخل در حالت صلح قرار نگیرد که رسانههایی مانند من و تو و وی یو ای بیشتر در این فضا حرکت میکنند. بنابراین قالب چهارم؛ مرحله صلح و جنگ خواهد بود. که رسانههایی مانند رادیو فردا در این حوزه فعالیت میکنند.
آنجا که مخاطب در حالت انفجار عضلانیِ عصبی قرار میگیرد
این کارشناس در ادامه گفت: وقتی این 4 قالب در کنار هم تشکیل شوند، مخاطب در حالت انفجار عضلانی عصبی قرار میگیرد و هر آن چیزی که به لحاظ فیزیکی مشاهده میکند، تبدیل به گزاره منفی برای از بین بردن خط عصب مخاطب اتفاق میافتد و بر شناخت شناسی او تأثیر میگذارد و اینجا مخاطب، مخاطبی است که صد در صد دست به عمل می زند. اقدامات تروریستی در میدان یک بار و در یک زمان و مکان ثابت اتفاق می افتد. هر اقدام تروریستی برای پرش به محیط های بعدی نیازمند استمرار است. بدین معنا که فیزیک اتفاق افتاده است اما خط استمرار قوس معنایی ایجاد میکند.
قوس معنایی آنجایی است که مخاطب عامل استمرار فیزیک در فرافیزیک نفر، رسانه های در اختیار و در جامعه می شود. بنابراین؛ رسانه تروریست سعی می کند تا از ترور و تخریب شخصی و شخصیتی تا ترور معنا و مفهوم که در رسانه عمدتا در دو قالب قلب و تحریف صورت میگیرد مخاطب را نسبت به مسئله دارای پرسپکتیو به نفع خود کند.
ماشه رسانه بر شقیقه مخاطب!
وی تاکید کرد: نظام ترور و تروریست بودن در یک رسانه لزوما ربط اولیه به مکان ترور ندارد. بلکه به قوسی مرتبط است که قرار است نظام نامه معانی پس از ترور فیزیکی را جا بیاندازد که اینجا دو اتفاق می افتد، زمینه ساز ترور فیزیکی یا میدانی بعدی می شود از طرف دیگر بین حاکمیت و مردم آسیب دیده ناشی از اقدام تروریستی فاصله ای می اندازد که از آن تحت عنوان عدم توانمندی مخاطب در پذیریش قرائت حاکمیت یاد می شود. از اینجا به بعد رسانه رسما ماشه را بر شقیقه مخاطب می چکاند.
پنج فرم ترور توسط رسانه های بیگانه!
محمود شهیدی-کارشناس مجری: واژه سازی و مفهوم سازی ادبیات رسانه های بیگانه را چگونه ارزیابی میکنید؟
داودی عنوان کرد: پنج فرم ترور توسط رسانههای بیگانه شکل میگیرد که به صورت سازمانی مدیریت میشود. فرم اول؛ اختلال در شناخت مقصر است. وقتی این اختلال حاصل میشود، جایگزین کردن مقصر موثر در زمینه ترور در ذهن مخاطب شکل می گیرد. اصطلاح این حادثه کار خودشان است مربوط به همین فرم اول است. در این مرحله معمولا از استدلال استفاده نمی شود. بلکه استنباط مخاطب ترور می شود. در فرم دوم؛ به سمت قوام دادن علت ترور می پردازند. آنها ترور را نام نمیبرند بلکه رسانه در حال صورت دادن ترور است و اینک علت مقوم حالت اول را ایجاد میکند. که در اینجا علت مقوم دو شاخه میشود. شاخه اول؛ اختلالاتی است که در داخل شکل میگیرد و شاخه دوم؛ پروتکل های رایجی است که آنها استفاده میکنند. در این مرحله تمرکز آنها برای ترور بر عدد و رقم خواهد بود.
جایگزین استدلالها به جای حقایق و ورود شبهه به واقعیت
در فرم سوم؛ ممانعت از بسته شدن دریچه خروج اطلاعات است. آنها اجازه نمیدهند که دریچه اطلاعات، استمرار داشته باشد. در حالیکه یکی از وظایف رسانه های تروریست و تروریست پرور این است که اجازه بسته شدن دریچه درز اطلاعات مفهوم ترور را ندهند. به همین دلیل در این مرحله به اطلاع سازی می پردازند.
از اینجا به بعد مفهومی تحت عنوان اطلاعات به مثابه مفهوم آن نخواهد بود بلکه به سمت تحلیل می روند. در تحلیل احمقانه ترین کاری که می توان انجام داد این است که راجع به واقعه تروریستی قبل از درز اطلاعات شروع به تحلیل محتوا کنیم. از اینجا به بعد شروع به کار کردن در این فضا می کند. در فرم چهارم؛ استدلال ها را به جای حقایق جایگزین میکند. چرا در این عملیات ترور هیچ مسئولی کشته نشد؟ و شروع به شبهه وارد کردن می کند. از اینجا به بعد ماهیت میدان و محل را ترور می کند و شروع به ایجاد چراهایی می کند که در این مرحله به آن انباشت سوال بدون پاسخ گفته می شود.
انباشت سوال بدون پاسخ در ذهن مخاطب مرحلهای حساس
وی همچنین گفت: هر چه انباشت سوال بیشتر شود، در آنالیز میدان هر چه حاکمیت روایت قوی و غنی ارائه شود پذیرش به حداقل می رسد. به دلیل اینکه عصبانیت یعنی افزایش دما در مخاطب توسط رسانه بیگانه صورت گرفته است. حال اگر در این مرحله اشتباه کلامی یا در اطلاع رسانی در داخل شکل بگیرد، به طور طبیعی با افزایش دما در مخاطب روبه رو خواهیم شد و قابل بازگشت هم نخواهد بود. فرم چهارم؛ جایی است که رسانه بیگانه انواع و اقسام اقداماتی صورت گرفته را تخریب می کند و هر نوع اقدامی تخریبی تلقی خواهد شد. از اینجا به بعد به سراغ ترور باور مخاطب به یک واقع رفته است که از این مرحله به بعد به سراغ مرحله ای تحت عنوان شیب استهزاء می رود و شروع به مسخره کردن و تحقیر کردن میپردازد.
در فضای استهزاء تا تحقیر مرحله برداشت در ذهن مخاطب را آغاز میکند. به طور مثال میگوید که سر مزار حاج قاسم سلیمانی رفته اید که چه شود؟! که کشته شوید؟ و این سؤالات ادامه پیدا میکند و در اینجا از ذهن مخاطب اسرائیل کودک کش خارج می شود و براساس گزاره ها توپ را به سمت گزاره های داخلی برمیگرداند و این بازی را ادامه میدهد.
وی در رابطه با حادثه اخیر در کرمان گفت: قرار بود 16 انفجار صورت بگیرد که خوشبختانه همه ی آنها به جز دو انفجار خنثی شد. کشور ما در منطقه ای است که امنیتی ترین منطقه جهان است و مضاف بر اینکه ضدامنیتی ترین سفارت خانه در ایران باز است. پس نباید توقع داشت که در ایران این اتفاقات رخ ندهد. یکی از کشورهایی که به صورت جدی تمام تلاش خود را می کند که در ایران تا جایی که میتواند تلفات بگیرد، انگلستان است که سفارت آن در تهران به کفایت با حداکثر توان خود تمام تلاش خود را می کند.
از رسانه فاصله بگیریم، واقعیت میدان را از زبان میدان دارها بشنویم
داودی افزود: بهتر است که از رسانه فاصله بگیریم و واقعیت میدان را از زبان میدان دارها و آنان که در میدان حاضر بودند، بپرسیم. متاسفانه قرائت ما به لحاظ رسانهای و روایت ما به لحاظ میدانی فلج است. هنوز رسانه های داخی ما نتوانسته اند که این خط سیاه فلجی که رسانه های بیگانه بر آن دست گذاشته اند، اصلاح کنند و باید گفت که اینجا حق با مخاطب است. به دلیل داشتن این ضعف ها، شبهات متولد می شوند. اما از سویی مخاطبان باید به این مسئله عالمانه و عاقلانه نگاه کنند و مفاهیمی که رسانه های بیگانه در ذهن ما می کارد، ملاک تحلیل ما از میدان نشود.
رژیم صهیونیست به دنبال راه نجات از فشار رسانه جهان
محمد نجفی برزگر، پژوهشگر رسانه در ادامه این گفت و گو اظهار داشت: مفهوم تروریست در نهایت به اعمال خشونت از طریق رسانه منجر میشود. در بحث تحریف تمام هدف دشمن این است که تمرکز را از خود برداشته و بر جای دیگری منتقل سازد. در حال حاضر رژیم صهیونیستی درگیر جبهه داخلی خود است و فشار بسیاری را متحمل شده و تمام تمرکز جهان بر او قرار گرفته است. به همین دلیل به دنبال راهی برای نجات خود از فشار رسانه جهان و انتقال این فشار به نقطه و جای دیگری است. تروریست از این سلاح برای پرت کردن حواس افکار عمومی استفاده می کند. به همین دلیل آنها از برخی فریب خوردههای داخلی کشور، یا افراد چهره و ناآگاه بهره می گیرد و مطلب خود را از زبان این افراد به خورد مخاطب می دهد.
وی افزود: در مسئله کرمان نیز در ابتدا انگشت اتهام را به سوی جمهوری اسلامی ایران بردند و به دنبال تبرئه کردن خود از ماجرا هستند. این تحریف و انحراف، ناشی از ابزارهای رسانه ای است که نشات گرفته از رژیم صهیونیستی است.
هدف اصلی رسانههای بیگانه القای ترس به مخاطب است
محمود شهیدی-کارشناس مجری: مهندسی اجتماعی رسانههای بیگانه را چگونه میبینید؟
نجفی بیان کرد: رسانههای بیگانه به دنبال آن هستند تا واقعهای را آن طور که میخواهد، ادامه دهد و در ذهن مخاطب بپروراند. هدف اصلی آنها در ابتدا القای ترس به مخاطب است.
وی افزود: ما نیز باید همچنان آمریکا دایره ی امنیتی خود را گسترش دهیم و نباید فقط دور مرزهای خود نیرو قرار دهیم. اسرائیلی ها به دنبال این هستند که با عملیات مذبوحانه خود قدرت نمایی کنند و آن را در رسانه های خود پرورش دهند. آنها اگر قدرت داشتند جلوی گروه کوچک حماس را میگرفتند.
نجفی عنوان کرد: نمایش رزمایش و امور امنیتی ایران با هدف نشان دادن قدرت برای خنثی سازی عملیات رسانه ای آنهاست تا دشمن بداند حوزه امنیتی ما بسیار قوی است.
دشمن در تلاش خدشه وارد کردن اعتماد مردم به حکومت
این کارشناس بیان کرد: خط رسانهای دشمن سبب ایجاد شکاف میان مردم و حکومت می شود. در حالیکه نقش حکومت نسبت به مردم به مثابه پدر به فرزند است و همواره سعی در پی ایجاد این اعتماد است. این در حالیست که دشمن در تلاش است که اعتماد بین حکومت و مردم از میان برداشته شود.
وی در پایان گفت: درست است که در روایتهای رسانههای داخلی کاستیهایی وجود دارد اما کثرت رسانههای مقابل به قدری است که گاها مطالب خود را با بمباران رسانهای به مخاطب القاء میکنند و بدین شکل در این میان حقیقت گم میشود.
یادآور میشود، برنامه «امواج شبهه» گفتگویی تخصصی پیرامون ماهیتشناسی و رفتارشناسی رسانههای فارسیزبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیکهای رسانهای است، روزهای یکشنبه و سهشنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج افام ردیف ۱۰۳,۵ مگاهرتز پخش میشود.
پایان پیام/ت