به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، ذکر تسبیح نقاره‌ها روزی دوبار، صبح پیش از طلوع و عصر پیش از غروب خورشید نگاه زائران و مجاوران حضرت علی ابن موسی الرضا علیه آلاف التحیه والثناء را تا فراز ایوان شرقى صحن عتیق (انقلاب) می‌کشاند. بلندى ایوان سبب شده که به هنگام نقاره زدن، آواى آن تا دوردست‌ها شنیده شود و به ویژه به هنگام برآمدن آفتاب که شهر از هیاهوى آمد و شد اتومبیل‌ها خالى است نواى آن در چهارسوى مشهد، گوش همه را نوازش دهد و فضای معطر رضوی را در سراسر شهر می‌پراکند.
آیین نقاره زنی، یک آئین کهن و زیباست که از سالیان دور نسل به نسل و سینه به سینه، با حفط تمامی آداب و اصول به این دوران رسیده است. این آئین که خاص حرم مطهر امام رضا(ع) است به عنوان اعلانی برای یادآوری زمان اجرای فرایض دینی به مردم همه روزه در این حرم مطهر اجرا می شود و روح و جان مجاوران حرم رضوی را جلا می بخشد.
نقاره‌زنی آستان قدس رضوی تبدیل اذکار در نعت و منقبت حضرت امام رضا(ع) به آوایی است که توسط نقاره و ساز بادی همراه آن یعنی کرنا نواخته می‌شود.
نقاره‌خانه رضوی در سال ۱۳۲۵ شمسی
نقاره‌ها به وسیله "طبل" و "کرنا" نواخته می‌شوند، طبق آنچه در کتاب تاریخ آستان قدس آمده، کرناها ذکر می‌گویند و حتی حرکات افراد و کرناها هم برای خودش معنا و مفهوم بلندی دارد و همین باعث می شود که هر بار صدای نقاره زن‌ها بلند می‌شود قلب زائران با نوای "رضا جان" کرناها به تپش بیفتد، طبل‌ها البته ذکری ندارند و فقط به عنوان همنواز از شروع تا خاتمه با کرناها نواخته می‌شوند. همه‌ی این سازها در خود مشهد ساخته می‌شوند.
کرناها سازهایی بادی هستند که بین صد تا صدوبیست سانتی‌متر طول دارند و جنس آلیاژ آن مس زرد که هیچ سوراخی بر روی آن برای نواختن نت‌ها وجود ندارد، دارای زنبورک داخل لوله اول است این کرناها تاکنون در مشهد ساخته می‌شده است و اکنون برای نخستین بار یک صنعت کار هنرمند اصفهانی با چیره دستی و ظرافت ده ساز کرنا را ساخته تا در آستان قدسی امام هشتم ندای «رضاجان، رضاجان» را طنین انداز کند.
ساز کرنا نقاره خانه حرم مطهر رضوی
به بهانه رونمایی از سازهای کرنای ساخته شده به دست این هنرمند صنعت کار اصفهانی، سید محمد رضا بدیع زادگان گفت‌وگویی با وی انجام داده‌ایم که در زیر می‌خوانید:
فارس: چگونه برای ساخت این سازها شما انتخاب شدید تا چنین کار هنری معنوی و خاصی را انجام دهید؟
بدیع زادگان: حدود یک سال پیش با خانواده به مشهد مقدس رفته بودیم. در آنجا در گفتگو با یکی از دوستانم به من گفته شد سازهای نقاره خانه در اثر استفاده مداوم دچار مشکل و فرسودگی شده است و به تعمیر نیاز دارند و پیشنهاد تعمیر آنها را پذیرفتم و پس از تعمیر و تایید آستان قدس رضوی، پیشنهاد ساخت ساز کرنا مطرح شد و به لطف امام رضا همین نقطه آغاز ساخت کرناهای جدید بود.
فارس: با توجه به اینکه تاکنون این سازها خارج از مشهد ساخته نشده‌اند و نمونه ای ندارند، مراحل ساخت کرنا چگونه بود؟
بدیع زادگان: ابتدا یک ساز کرنا با استفاده از مهندسی معکوس طراحی شد و سپس با استفاده از ورق‌های فلزی به صورت دو تکه و سپس اتصال آنها به یکدیگر از طریق جوشکاری قلع کرنا ساخته شد. این سازها از فلز برنج ساخته شده و روی آنها آبکاری کروم شده است.
با توجه به اینکه به طور عادی وقتی در این ساز می دمیم هیچ صدای خاصی شنیده نمی‌شود افراد عادی نمی توانند این سازها را بنوازند و صدایی تولید کنند و برای نواختن به مهارت خاص و حرفه ای نیاز دارد بنابراین این ساز به مشهد ارسال شد و پس از تست نواختن و سایر موارد مورد تایید قرار گرفت. پس از تاییدیه کار ساخت ۹ ساز کرنای دیگر آغاز شد.
نقاره زنی در اعیاد مذهبی
فارس: تاکنون مشابه چنین سازهایی برای نقاره خانه رضوی ساخته شده است و امکان جایگزینی با سایر ابزار موسیقی را دارد؟
بدیع زادگان: بر اساس اطلاعات اولیه مشابه ساز کرنا در سازهای موسیقی وجود ندارد و یک ساز منحصر به فرد و مخصوص نقاره خانه است و برای ساخت این ساز تاکنون سفارش به خارج از مشهد داده نشده است و این اولین بار است که ساخت این سازها در خارج از مشهد صورت می‌گیرد، بیش از دو ماه و نیم کار شبانه روزی برای ساخت این سازها زمان صرف شده است و با عنایت آقا علی بن موسی الرضا(ع) توانستیم تعداد ۱۰ عدد از این سازها را بسازیم.
فارس: مواد اولیه و هزینه های ساخت این سازها چگونه تامین شده است؟
بدیع زادگان: یکی از خادمیاران حرم رضوی هزینه و تهیه مواد اولیه را متقبل شد و مابقی هزینه ها را بنده با ارادت و عشق به آقا علی بن موسی الرضا علیه السلام با افتخار پرداخت کردم.
فارس: آیا برای ساخت و تعمیر سایر ابزار و وسایل نقاره خانه برنامه ای مطرح شده است ؟
بدیع زادگان: با توجه به اینکه ایام محرم و صفر که روزهای سوگواری شیعیان است، به منظور احترام به آیین سوگواری، هیچ نوایی از نقاره‌خانه شنیده نمی‌شود و قرار است در این ایام سازهای کرنای حرم مطهر رضوی برای تعمیر به اصفهان فرستاده و بازسازی شود.
براساس توافق صورت گرفته با آستان قدس رضوی مقرر شده است القاب علی بن موسی‌الرضا(ع) همچون شمس‌الشموس، انیس‌النفوس، معین‌الضعفا روی ۵ ساز کرنا حکاکی و درج شود.
امید که در آستان مبارک ولی نعمت‌مان حضرت علی ابن موسی الرضا علیه آلاف التحیه والثناء مقبول افتد.
پایان پیام/۶۳۱۳۹/س
