باشگاه خبرنگاران توانا: شهید حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس محبوبیت زیادی در بین مردم کشورهای جبهه مقاومت به واسطه مبارزه با تروریستها، برخوردار بودند. پس از عملیات ترور در فرودگاه بغداد به دستور ترامپ رئیس جمهور وقت دولت آمریکا، خشم از این اقدام در سراسر کشورهای جبهه مقاومت فوران کشید و خواستار محاکمه آمران و عاملان این جنایت شدند. طبق کنوانسیون۱۹۷۳ حاج قاسم به عنوان نماینده ایران با دعوت مقامات عراقی حاضر شده بود و از مصونیت دیپلماتیک برخودار بود؛ از این سوی ترور وی مصداق نقض کنوانسیون۱۹۷۳ می باشد.
بامداد روز جمعه ۱۳ دی ماه سال ۱۳۹۸ تلویزیون عراق خبری مبنی بر شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ابومهدی المهندس معاون الحشدالشعبی در حمله تروریست‌های آمریکا در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی بغداد پخش کرد. ساعتی بعد وزارت دفاع آمریکا با صدور بیانیه‌ای، رسما مسئولیت این اقدام تروریستی را برعهده گرفت و اعلام‌کرد که این ترور به دستور دونالد ترامپ رئیس‌جمهور وقت آمریکا صورت گرفته است.
کنوانسیون ۱۹۷۳ به چه موضوعی اشاره دارد؟
کنوانسیون راجع به جلوگیری و مجازات جرائم علیه اشخاص مورد حمایت بین‌المللی منجمله مأمورین دیپلماتیک کشورهای طرف کنوانسیون حاضر با توجه به مقاصد و اصول مندرج در منشور ملل متحد درباره حفظ صلح بین‌المللی و اعتلای مناسبات دوستانه و همکاری بین کشورها. نظر به اینکه جرائم علیه مأمورین دیپلماتیک و سایر اشخاص مورد حمایت بین‌المللی در عین ایجاد مخاطره برای امنیت این اشخاص، حفظ مناسبات معموله بین‌المللی را نیز که جهت همکاری بین کشورها ضروری است جداً تهدید می‌کند. با اعتقاد به اینکه ارتکاب این قبیل جرائم نگرانی خطیری برای جامعه بین‌المللی ایجاد می‌نماید.
در ماده یک کنوانسیون ۱۹۷۳ اصلاح شخص مورد حمایت بین‌المللی(دیپلمات) آمده است: رییس کشور یا هر یک از اعضای گروهی که حسب قوانین اساسی کشور مربوطه وظایف رییس کشور را اعمال می‌نمایند و رییس دولت یا وزیر‌امور خارجه هنگامی که هر یک از این اشخاص در سرزمین یک کشور خارجی به سر می‌برند و همچنین اعضای خانواده او که همراه باشند.
در ماده کنوانسیون اصطلاح "مظنون به ارتکاب جرم به شخصی اطلاق می‌گردد که در مرحله ابتدایی دلایل کافی برای اثبات اینکه او یک یا تعدادی از جرائم مندرج‌در ماده ۲ را مرتکب شده یا در آن شرکت نموده علیه او وجود داشته باشد.
در ماده ۲ بند یک در خصوص ارتکاب به عمد آمده است:
الف - قتل و ربودن یا نوعی دیگر حمله علیه شخص یا آزادی شخص مورد حمایت
بین‌المللی.
ب - حمله خشونت‌آمیز به اماکن رسمی و محل سکنی و یا وسیله نقلیه متعلق به شخص مورد
حمایت بین‌المللی به نحوی که جان و یا آزادی او به‌مخاطره افتد.
ج - تهدید به اعمال این قبیل حملات.
د - شروع به ارتکاب این قبیل حملات.
ه - مداخله در ارتکاب این قبیل حملات به عنوان شریک جرم.
با توجه به نقض کنوانسیون که قابلیت پیگیری از طریق دبیر کل سازمان ملل متحدد و طرح در شورای امنیت سازمان ملل و ارجاع به دادستانی دیوان بین المللی دادگستری، در قوانین داخلی هر یک از کشورهای طرف کنوانسیون نیز جرم محسوب خواهد گردید و قابلیت پیگیری در محاکم قضایی کشور شخص دیپلمات می باشد.
روند رسیدگی در دادگاه های جمهوری اسلامی ایران
رسیدگی به پرونده‌ها در دادگاه‌های جمهوری اسلامی ایران به دو صورت کیفری و حقوقی است. محاکم حقوقی به دعاوی خصوصی رسیدگی می‌کنند، بنابراین محاکم حقوقی صرفا صلاحیت رسیدگی به دعاوی خواهان‌ها به تقصیر خواندگان را دارند. رسیدگی به پرونده‌های حقوقی در دو مرحله انجام می‌شود. محاکم حقوقی به پرونده رسیدگی و رای صادر می‌کنند و در صورت اعتراض، حکم در دادگاه تجدید نظر مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و حکم قطعی می‌شود.
در پرونده ترور شهید سلیمانی که در دادگاه عمومی و حقوقی تهران موضوع خسارت ناشی از دست دادن سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و لطمات روحی وارده به مردم ایران از باب اقدامات غیرقانونی و تروریستی دولت آمریکا مورد بررسی و رسیدگی قرار گرفت. در پی دادخواهی ۳۳۱۸ نفر از هم‌وطنان، دادگاه رسیدگی به پرونده مطالبه خسارت مادی، معنوی و تنبیهی برآمده از شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در شعبه ۵۵ دادگاه عمومی و حقوقی تهران شعبه ویژه رسیدگی‌کننده به دعاوی بین‌المللی مورد رسیدگی قرار گرفت که پس از برگزاری سه جلسه رسیدگی علنی، دادگاه رأی به محکومیت دولت آمریکا در این را پرونده صادر کرد. در این پرونده خواندگان مجموعاً به پرداخت ۴۹ میلیارد و ۷۷۰ میلیون دلار محکوم شده‌است. در قوانین تسریع شده است، هر گونه مداخله ای که سبب لطمه به شخصیت انسان و هتک حرمت و حیثیت افراد می شود؛ خسارت معنوی می گویند. در حکم اخیر صادر شده در رابطه با پرونده ترور شهید حاج قاسم سلیمانی، جریمه محسوب نمی‌شود بلکه خسارت مدنی است.
روند رسیدگی به پرونده در دادگاه کیفری چگونه است؟
پرونده کیفری ترور حاج قاسم سلیمانی، پس از ۳ سال طی شدت تشریفات قانونی و بررسی در دادسرای امور بین الملل تهران منتهی به صدور کیفرخواست شده است و طی آن به اتهامات کیفری متهمان از جمله ترامپ رسیدگی و قرار جلب به دادرسی صادر شده است و با صدور ابلاغ از سوی رئیس قوه قضاییه به ۳ نفر از قضات، دادگاه پرونده کیفری ترور شهید حاج قاسم سلیمانی برگزار خواهد شد. آنچه در رابطه تعیین مجازات در رابطه پرونده ترور شهید حاج قاسم سلیمانی مطرح است در صلاحیت دادگاه کیفری قرار دارد و پرونده رسیدگی شده در دادگاه حقوقی تهران صرفا به موضوع خسارات مادی و معنوی وارده و تنبیهی از باب اقدامات متقابل علیه مردم ایران مستند بر ۱۰ عنوان قانونی رسیدگی شده است.
بعد بین المللی پرونده ترور حاج قاسم
پرونده شهید سلیمانی با عاملیت کمیته ویژه پیگیری پرونده ترور در وزارت خارجه و همکاری دستگاه های مختلف همچون: معاونت حقوقی ریاست جمهوری و ستاد حقوق بشر قوه قضاییه در حال مستند سازی و پیگیری می شود. بنا به گفته ی رئیس کمیته ویژه پیگیری پرونده ترور سردار سلیمانی مراحل ابتدایی طرح دعوی در محاکم بین الملل آغاز شده و با استفاده از مشاوران خارجی پیشرفت خوبی در این زمینه حاصل شده است. طبق گفته های غریب آبادی دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه، مقدمات توسل به سازوکار دیوان بین‌المللی دادگستری را انجام شده است.
عراق در پرونده شهدای فرودگاه بغداد چه اقدامی انجام داده است؟
تا کنون هماهنگی ها بین قوه قضائیه عراق و قوه قضائیه وجود داشته و با توجه به زمینه‌های حقوقی، سیاسی و حتی دیپلماتیک، باید کمیته‌های مشترکی بین دو کشور برای بررسی این عملیات تشکیل شود.
برخی از مقامات عراقی در این خصوص اظهار دارند که پرونده تحقیقات مختومه نشده است و اطلاعاتی در مورد برخی از دست اندرکاران عملیات به‌غیر از متهم اصلی که ترامپ است وجود دارد؛ منطقا نیز این ترور بدون اطلاعات فنی و اطلاعاتی انجام نمی‌شد. همکاری برخی منابع اعم از داخلی و خارجی تاثیر گذار بوده است. در همین راستا دادستانی عراق از ارجاع مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر سابق عراق به تحقیق در مورد پرونده ترور شهید حاج قاسم سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس خبر داد. شایان ذکر است ارجاع به تحقیقات از الکاظمی به‌اتهام سهل انگاری و قصور و در نتیجه ترور صورت گرفته شده است. از این رو بغداد در تعامل با تهران اسنادی جهت روشن شدن موضوع ارائه کرده است و کمیته مربوط به ترور حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس در آن زمان متعهد شد که همه دست اندرکاران این جنایت را مورد تعقیب و مجازات کند.
پایان پیام/
