باشگاه خبرنگاران توانا: شهر ریاض عربستان، رم ایتالیا و بوسان کره جنوبی، نامزد کسب میزبانی اکسپو ۲۰۳۰ بودند که ریاض توانست ۱۱۹ رای از مجموع ۱۶۵ را کسب کند و میزبان این رویداد شود. دو کشور رقیب عربستان یعنی کره جنوبی و ایتالیا نیز هر کدام به ترتیب ۲۹ و ۱۷ رای کسب کردند.
به نوشته نیویورک تایمز در ماه‌های اخیر هر سه این کشورها رویدادهای پرشور و هیاهویی را برای جلب نظر نمایندگان کشورها انجام دادند، اما هیچ کدام به اندازه برنامه‌های عربستان مجلل نبود؛ چنانکه در یکی از این رویدادها که در نزدیکی پاریس برگزار کردند از نمایندگان با شامی از دم خرچنگ آبی و خاویار اوسترا پذیرایی کردند.
عربستان همچنین از کریستیانو رونالدو، ستاره پرتغالی فوتبال باشگاه النصر درخواست کرده بود تا با ویدئویی که قبل از رای‌گیری پخش شد، اعضای دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی را متقاعد کند که به ریاض به عنوان میزبان رای دهند.
اهمیت بالای این نمایشگاه برای کشورها به ویژه کشورهای میزبان در آن است که از طریق آن می‌توان به تقویت ارتباطات بین‌المللی پرداخت و به همکاری‌های مشترک رسید. همچنین به شرکت‌ها فرصت تبلیغ محصولات و جدیدترین دستاوردهای آنها را می‌دهد؛ بنابراین آورده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بالایی برای کشورها دارد.
کشور میزبان این رویداد به دلیل سرمایه‌گذاری بالا و جذب میلیون‌ها نفر از کشورهای مختلف و نیز فراهم کردن حضور رهبران، سیاستمداران و افراد شاخص جهان فرصت تبلیغ و مطرح کردن خود در صحنه بین الملل را خواهد داشت. به همین دلیل است که کشورها تمایل دارند برای گرفتن میزبانی این رویداد با هم رقابت کنند.
پاتریک لو گالی جامعه شناس، مدیر پژوهشی در موسسه ملی تحقیقات علمی فرانسه و کالج Sciences Po، معتقد است این نمایشگاه‌های جهانی «ماشینی برای رشد و افزایش نفوذ» هستند و امکان دستیابی به یک «تصویر سیاسی بین المللی» را فراهم می‌کنند.
تعداد بازدیدکنندگان نمایشگاه اکسپو به روایت مسئولان اماراتی
در آخرین دوره برگزاری اکسپو که امارات میزبانی آن را بر عهده گرفت، شیوع بیماری کرونا باعث تاخیر حدود یک ساله در برگزاری آن شد و در نهایت در اوخر سال ۲۰۲۱ به مدت ۱۸۱ روز ادامه پیدا کرد.
طبق گزارش‌ها، امارات برای برگزاری این رویداد بیش از ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرد. در ابتدا پیش‌بینی می‌شد که بیش از ۲۵ میلیون نفر از آن بازدید کنند، اما به گفته شیخ نهیان مبارک آل نهیان کمیسر عالی اکسپو ۲۰۲۰، ۲۳ میلیون نفر از این رویداد جهانی بازدید کردند. البته دو روز بعد کمیته عالی اکسپو عدد دقیق بازدیدکنندگان را ۲۴ میلیون و ۱۰۲ هزار و ۹۶۷ نفر از ۱۹۲ کشور اعلام کرد که بسیار به عدد پیش‌بینی شده نزدیک بود.
با پایان یافتن نمایشگاه، مسئولان اماراتی برگزاری این نمایشگاه را موفق آمیز توصیف کردند و آن را مایه افتخار دانستند؛ چنانکه احمد بن سعید آل مکتوم، رئیس کمیته عالی نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی در این زمینه گفت :«ما به توانایی خود در سازماندهی یک نمایشگاه بین المللی افتخار می‌کنیم که شعار پیوند ذهن‌ها، خلق آینده را محقق کرد و الهام بخش جهان شد.»
همچنین ریم الهاشمی، وزیر امور همکاری‌های بین‌المللی امارات و مدیرکل نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۰ دبی گفت: «با وجود چالش‌ها از جمله همه‌گیری کرونا و شیوع بحران‌ها در بخش‌های مختلف جهان، ما به وعده خود عمل و هدفمان را محقق کردیم.»
آمارها چه می‌گویند؟
پیش از این نامه‌ای از طرف مدیر اجرایی نمایشگاه اکسپو به ریم الهاشمی مدیر کل این نمایشگاه نوشته شده بود و در آن آمده بود که انتظارات امارات از این نمایشگاه برآورده نشده و با وجود پیش‌بینی بازدید ۲۵ میلیون نفری از آن، در طول ۴ ماه برگزاری نمایشگاه، ۵ میلیون و ۶۰ هزار بازدید کننده در آن شرکت کرده‌اند.
با توجه به اینکه نمایشگاه ۶ ماه برپا بوده است و کمیته عالی اکسپو ۲۰۲۰ رقم نهایی بازدید کنندگان را بیش از ۲۴ میلیون نفر اعلام کرده است، در دو ماه پایانی برگزاری نمایشگاه (برابر با ماه‌های دوم و سوم ۲۰۲۲) باید بیش از ۱۹ میلیون نفر از نمایشگاه بازدید کرده باشند.
بازدیدکنندگان نمایشگاه هم از شهروندان داخل امارات هم شهروندان خارجی از سایر کشورها بوده‌اند. هرچند رقم دقیق بازدید شهروندان اماراتی از نمایشگاه منتشر نشده است، اما دپارتمان اقتصاد و گردشگری دبی تعداد کل گردشگران خارجی که در سال ۲۰۲۲ از امارات بازدید کرده‌اند را ۱۴.۳۶ میلیون نفر اعلام کرده است.
جمعیت امارات حدود ۹ میلیون نفر است. در صورتی که کل جمعیت امارات از نمایشگاه بازدید کرده باشند؛ یعنی امارات موفق شده در دو ماه ۱۰ میلیون گردشگر خارجی جذب کند، اما در باقی مانده سال ۲۰۲۲ تنها حدود ۴ میلیون گردشگر از امارات دیدن کرده‌اند. این در حالی است که امارات تاکنون رقم دقیق سود حاصل از برگزاری نمایشگاه را اعلام نکرده است و همین مسئله تردیدها درباره رقم واقعی بازدیدکنندگان اکسپو ۲۰۲۰ را افزایش داده است.
هزینه میلیاردی امارات در حوزه گردشگری
به نظر می‌رسد برگزاری این رویداد توسط امارات به دنبال برنامه این کشور برای رشد صنعت گردشگری و تبلیغ هرچه بیشتر آن در جهان است. محمد بن راشد، حاکم دبی و قائم مقام رئیس امارات اردیبهشت ماه امسال گفت که قصد دارند طی ۷ سال، ۴۰ میلیون توریست را جذب کنند. به گفته او هدف امارات «افزایش سهم بخش گردشگری در تولید ناخالص داخلی» این کشور است.
پیش از این نیز امارات سرمایه‌گذاری‌های زیادی در بخش گردشگری این کشور انجام داده بود و طی بیش از دو سعی کرده چهره این کشور را به یک کشور توریستی و دبی را به یک آرمان شهر گردشگری تبدیل کند. ساخت مجموعه جزایر مصنوعی با عنوان پروژه جزایر نخل(Palm Islands) و افزودن صدها کیلومتر ساحل به سواحل این کشور از جمله این سرمایه‌گذاری‌هاست.
این مجموعه جزایر سه جزیره به شکل نخل هستند که ورود به آنها از طریق مونوریلی است که به شهر دبی وصل است. جزیره نخل جُمیرا اولین جزیره از این نوع است که شروع ساخت آن در سال ۲۰۰۱ بوده و در سال ۲۰۱۸ نیز به پایان رسیده و دارای ۵.۶ کیلومتر مربع مساحت است. هزینه ساخت این جزیره حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده و در آن انواع امکانات از هتل‌های مجلل، پارک آبی، مرکز خرید ویلاهای ساحلی وجود دارد.
جزیره نخل جبل علی و دیره دو جزیره دیگر از این مجموعه جزایر مصنوعی هستند که شروع ساخت آنها بعد از جزیره جمیرا بوده و به ترتیب ۸.۴ و ۴۶.۳۵ کیلومتر مربع مساحت دارند و تاکنون نیز مراحل ساخت آنها ادامه دارد.
علاوه بر این امارات هزینه زیادی را برای ساخت برج خلیفه صرف کرده که معروف‌ترین برج این کشور است و به عنوان نماد شهر دبی نیز شناخته می‌شود. این برج بلندترین آسمان خراش جهان با ۸۲۹ متر ارتفاع است و ساخت آن یک و نیم میلیارد دلار هزینه و ۶ سال زمان برده است.
قطر به دنبال پایتختی ورزش جهان
قطر نیز چند سالی است با سرمایه گذاری بر روی زیرساخت‌های ورزشی و برگزاری جام جهانی و نیز خرید ورزشکاران معروف به دنبال جذب نگاه جهانی به خود است.
این کشور در سال ۲۰۲۲ میزبان جام جهانی فوتبال شد و برای رسیدن به این میزبانی رقبایی همچون استرالیا، ژاپن، کره جنوبی و آمریکا را کنار زد و برای برگزاری آن ۲۰۰ میلیارد دلار هزینه کرد.
ساخت ۷ ورزشگاه و بازسازی یک ورزشگاه تنها بخشی از اقدامات این کشور برای برگزاری این رویداد بود. علاوه بر این تکمیل زیرساخت‌های جاده‌ای، حمل و نقل، هتل و نیز ارائه تسهیلات ورزشی میلیاردها دلار هزینه این میزبانی را به خود اختصاص دادند؛ چنانکه فقط برای ساخت متروی تمام اتوماتیک این کشور ۳۶ میلیارد دلار هزینه شد.
هرچند قطر سود کوتاه مدت جام جهانی را ۲۰ میلیارد دلار تخمین زد و در نهایت نیز توانست ۱۷ میلیارد دلار از قبل و حین برگزاری مسابقات درآمد کسب کند؛ اما با این حال در همان زمان ناصر الخاطر مدیر برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ گفته بود که به «فواید ۲۰ سال آینده» آن چشم داشته‌اند.
به گفته صالح غریب نویسنده قطری، رهبری قطر به دنبال این است که دوحه به «پایتخت ورزش جهان» تبدیل شود و برای این موضوع نیز چشم انداز روشنی دارد که در قالب «چشم انداز ملی ۲۰۳۰» قطر تعریف شده است. در همین راستا قطر بودجه زیادی را نیز صرف خرید ورزشکاران به خصوص کشتی‌گیر کرده است.
اخیرا نیز این کشور موفق شد میزبانی جام جهانی بسکتبال ۲۰۲۷ را نیز کسب کند. ضمن اینکه امسال فوتبال جام ملت‌های آسیا نیز در قطر برگزار خواهد شد و به این ترتیب همچنان قطر پیشتاز برگزاری رویدادهای بزرگ ورزشی در کشورهای عربی خواهد بود.
شاید به این دلیل است که عربستان نیز چند سالی است وارد رقابت در برگزاری رویدادهای بین‌المللی شده است و قصد ندارد از این عرصه باز بماند؛ چراکه این کشور علاوه بر میزبانی اکسپو ۲۰۳۰، میزبانی برگزاری جام جهانی فوتبال ۲۰۳۴ را نیز به دست آورده است.
قرار است عربستان برای برگزاری اکسپو ۲۰۳۰ حدود ۷.۸ میلیارد دلار هزینه کند که ۵.۸۵ میلیارد دلار آن به هزینه‌های سرمایه‌ای و ۱.۴۷ میلیارد دلار آن به هزینه‌های عملیاتی اختصاص دارد.
پیش بینی این کشور این است که ۲۱.۷ میلیون نفر از این نمایشگاه بازدید کنند که ۱۱.۴ میلیون نفر آنها محلی و ۱۰.۳ میلیون نفر آنها بازدیدکنندگان بین‌المللی هستند.
پایان پیام/
