بهروز نوری؛ به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، رسانهها در کشور ظرفیتی دارند که اگر بخش کشاورزی از این ابزار ارتباطی به درستی استفاده کند می‌تواند در تحقق امنیت غذایی سالها جلو بیفتد، اقدامی که در کشورهای دیگر از سالها پیش آغاز شده و بهره برداری می‌کنند. نقش رسانه در زمینه آگاهی‌دهی، افزایش مهارت کشاورزان، تغییر رفتار و عادات، پیش بینی زمانهای کاشت و برداشت، بازاریابی، تجارت و پیدا کردن شغل و غیره می تواند باشد.
رسانهها از هر نوعش جمعی یا مجازی می‌تواند در دنیای امروز که تامین غذا با چالشهای زیادی همراه شده به دولت‌ها در افزایش ضریب خوداتکایی کمک کند، تولید و تامین غذا در جهان به دلیل شرایط آب وهوایی، گرم شدن کره زمین، خشکسالی‌ها، جنگ‌ها و محدودیت‌های صادراتی نسبت به گذشته بسیار سخت شده و طبق اعلام سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد آینده روشنی هم در پیش نیست. در 40 سال آینده 90 درصد تامین غذای جهان متکی به تحقیق و پژوهش خواهد بود که رسانه ها در ترویج این علوم می تواند بسیار تأثیرگذار باشد.
در گزارش زیر زمینه‌هایی که رسانهها می‌تواند به کمک بخش کشاورزی بیاید را بررسی می‌کنیم.
*افزایش سواد رسانه‌ای
رسانه، سواد کشاورزی را ارتقا میدهد، اطلاعات از طریق رسانه‌های جمعی مانند رادیو و تلویزیون و روزنامه و خبرگزاری‌ها و نشریات و یا از طریق رسانه‌های تعاملی یا همان شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود.
طبیعی است کشاورزانی که سواد کشاورزی دارند تولید بیشتر و بهتری خواهند داشت، آنها به تکنیک‌ها و علوم روزآمد جهانی مسلط تر خواهند شد و همه اینها به افزایش تولید محصول کمی و کیفی کمک می‌کند، کشاورزی یک علم است و فرمول‌های خودش را دارد، فرمول زمان کشت، زمان و میزان نهاده، زمان برداشت، و فنون استفاده از ماشین‌های کشاورزی برای پایین آوردن تلفات و غیره.
یک مطالعه جهانی که در سال 2015 انجام شده ثابت کرده است که در بین شبکه‌های مجازی فیس بوک بیشترین تاثیر را در ارتقای سواد کشاورزان و پس از آن یوتیوب، تویتر، لینکدین، اینستاگرام داشته اند، البته میزان پوشش این شبکه ها، و میزان کاربران آن در کشورهای مختلف متفاوت است.
* نقش اطلاع رسانی و آگاهی بخشی رسانه در کشاورزی
اطلاع رسانی از طریق رسانه می‌تواند درباره پیش بینی‌های هواشناسی برای جلوگیری از ضرر و زیان، مثلا میزان درجه سرما و یخبندان، برف و باران و تگرگ و غیره باشد که کشاورز پیش بینی‌ها لازم را انجام دهد، اما نکته مهمتر این است که کشاورز زمان دقیق کاشت محصول را تعیین می‌کند، در کشت پاییزه محصولات به ویژه گندم حتی با یک روز تاخیر در زمان کشت تولید محصول کاهش می‌یابد.
در کودپاشی یا سمپاشی هم زمان دقیق درجه حرارت و بارش اهمیت زیادی دارد، تاثیر یک واحد استفاده درست از کود شیمیایی تا 9 واحد محصول را افزایش میدهد.
علی عزیزی کارشناس کشاورزی به خبرنگار فارس گفت: کشاورزانی که زمان کشت خود را به ویژه در مناطق دیم با توجه به توصیه‌های فنی و مطابق با پیش بینی‌های هواشناسی پیش می‌برند نتایج بهتری گرفته‌اند، این انطباق در سالهای اخیر که استفاده از رسانهها افزایش یافته بیشتر شده است.
وی تاکید کرد: تاثیر زمان کشت به حدی مهم است که بعضی موقع اختلاف تولید تا 2 تن در هکتار را هم سبب می‌شود و روشن است که این رقم در کل کشور بسیار بالا خواهد بود.
*فرهنگ‌سازی و اصلاح رفتار غلط در جامعه
رسانه می‌تواند با فرهنگ سازی، برآیند کار را به نفع مردم و دولت تغییر دهد، مثلا سرانه مصرف روغن خوراکی در ایران ۲۱ کیلوگرم در سال است در حالی که سرانه جهانی ۱۲کیلوگرم است، این در حالی است که کشور وابستگی 90 درصدی به تامین این محصول دارد و بیش از 5 میلیارد دلار تنها صرف واردات این محصول می‌شود که یک چهارم کل واردات بخش کشاورزی هم است.
حال اگر رسانه با تبلیغ و فرهنگ سازی باعث شود مردم به اندازه مردم جهان مصرف کند واردات ما نصف خواهد شد یعنی وابستگی نصف می‌شود و حداقل 2.5 میلیارد دلار در خروج ارز از کشور صرفه جویی خواهد شد.
رسانه به همین راحتی می‌تواند به وزارت جهاد کشاورزی که چندین دهه برنامه‌های کاهش وابستگی به روغن را نتوانسته عملی کند، کمک کند.وزارت جهاد بارها برنامه کاهش وابستگی در روغن را تا 50 درصد تدوین کرده اما موفقیتی نداشته است.
همه کارشناسان بهداشتی بر این باورند که روغن‌ها اگر بیشتر استفاده شود برای سلامتی مضر است و عوارض خطرناک برای سلامت جامعه خواهد داشت، طبیعی است پذیرش آن در جامعه راحت تر خواهد بود.
نگاهی به رژیم غذایی ما نشان میدهد که در اکثر محصولاتی که وارد کننده ایم مصرف بیشتری هم داریم، روغن، شکر، برنج، نان و غیره رسانه با فرهنگ سازی می‌تواند رژیم جایگزین مناسبی را تعریف کند که هم سلامتی مردم و هم منافع دولت را به همراه داشته باشد و بخش کشاورزی هم از این فشار سنگین خارج شود.
*کمک رسانه به اجرای طرح های بر زمین مانده
رسانه همچنین با فرهنگ سازی می‌تواند به اجرای قانون «جلوگیری از خرد شدن و تجمیع اراضی کشاورزی» کمک کند، این قانون از سال 1385 تصویب شده و ا جرایی نشده است، قرار است دولت زمین‌های خرد کشاورزان را یکپارچه کند و نیز اجازه ندهد زمین‌های یکپارچه خرد شود.
رضا افلاطونی رئیس سازمان امور اراضی کشور در گفت وگو با خبرنگار فارس گفت: قانون ارث مهمترین مانع اجرای قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی است، وراث زمین کشاورزی را به عنوان ماترک خرد می‌کنند، اما مشکل دیگر وجود دارد که کشاورزان زمین خود با بهتر از دیگری می‌داند و در برابر یک تکه کردن زمین مقاومت می‌کنند که این نیاز به کمک رسانهها و فرهنگ سازی از سوی آنها دارد.
وی افزود: کشاورزان باید بدانند که آنها می‌توانند با یکپارچه کردن زمین‌ها سود بیشتری خواهند داشت، عملکرد در زمین‌های بزرگ بیشتر است.
همچنین در طرح‌های دیگری مانند اجرای الگوی کشت و هر طرح دیگری که نیاز به همکاری مردم است رسانهها می‌توانند با معرفی ابعاد مختلف آن طرح‌ها مردم را در انتخاب و اجرا کمک کنند.
*انقلاب شبکه‌های مجازی در بخش کشاورزی
شبکه‌های مجازی هم که به عنوان رسانه‌های تعاملی و یا مجازی معروف شده اند، در بخش کشاورزی انقلاب بزرگی را ایجاد کرده اند،کشاورز ارتباط دوسویه‌ای را با کارشناسان و همکاران خود پیدا کرده که محدود به زمان نیست و در هر زمانی تبادل اطلاعات می‌کنند، به محض مشاهده آفت و بیماری تصویر را گرفته و به کارشناسان ارسال و در کمترین زمان توصیه‌ها را دریافت می‌کنند، زمان در آفات و بیماری زراعی آنقدر مهم است که بعضا می‌تواند به از دست رفتن کل محصول منجر شود.
یا کشاورز با ارتباطی که از طریق شبکه‌های مجازی برقرار می‌کند، نهاده‌های مورد نیاز را زودتر و یا با قیمت مناسب دریافت می‌کند، علاوه بر آن در پیدا کردن شغل برای خود و یا استخدام کارگر هم دستش بازتر است.
اما مسئله مهم در فروش کالا و بازاریابی است که گستره این تجارت از طریق این شبکه‌ها حتی به خارج از مرزها هم می‌رسد بر خلاف مدل سنتی که کشاورز در محل یا نهایتا استان خود مجبور بود به هر قیمتی محصول خود را اگر از چنگال دلالان نجات پیدا می کرد، بفروشد.
امنیت غذایی در جهان آینده به چالش مهم و اساسی تبدیل شده و برخی پا را فراتر گذاشته و جنگ جهانی سوم را روی غذا و آب پیش بینی کرده اند بنابراین همه کشورها از ظرفیت‌هایی که دارند برای کاهش وابستگی و تولید در داخل استفاده می‌کنند، زنگ خطر از همین الان به صدا در آمده است، گفته می‌شود که تا سال 2030 جهان غذای مازادی برای صادرات نخواهد داشت، چین نیمی از گندم صادراتی جهان را خریداری کرده است در این میان رسانهها هم یک ظرفیت بزرگی است که می‌توان برای تامین امنیت غذایی از آن استفاده کرد.
پایان پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
