به خبرگزاری فارس از شیراز، فارس است و جاذبه‌های طبیعی تاریخی و زیارتی کم نظیرش که جلوه‌گاه عرصه‌ها و دوره‌های تاریخی و فرهنگی همچنین نمایانگر غنایی بی‌بدیل است.
شیراز و دیگر شهرهای استان فارس، هر کدام دنیایی از جاذبه‌های متعدد و ظرفیت‌هایی است که می‌توانند به عنوان فرصتی ویژه به گردشگران معرفی شوند.
از مشاهیری همچون حافظ و سعدی که شهرتی جهانی دارند تا جاذبه‌هایی که اگرچه ارزشمند و شاخص هستند، اما مغفول مانده و کمتر شناخته شدند.
سومین حرم اهل بیت و با وجود امامزادگان واجب التعظیمی چون حضرت احمد بن موسی (علیه السلام) و سید علاءالدین حسین (علیه السلام)، در حوزه گردشگری زیارتی همچنین جاذبه‌های تاریخی همچون مجموعه زندیه به ویژه ارگ کریم خان حافظیه سعدیه باغ ارم، نارنجستان قوام باغ جهان نما، دلگشا، موزه‌ها و... سرآمد شهرهای کشور است.
در کنار آن، شهرستان‌های استان نیز هر کدام پکیج مطرح کم نظیری برای معرفی به گردشگران هستند. از تنگ چوگان در کازرون تا غار اشکنان جهرم، از مسجد سنگی و تنگه رغز در داراب تا تنگ براق اقلید و... هر کدام فرصت‌های کم نظیری است که می‌تواند گردشگران را به این استان جذب کند اما در کنار این فرصت‌ها و ظرفیت‌های ارزنده، گاه غفلت‌هایی دیده می‌شود که بهره‌برداری مناسب از این ظرفیت‌ها را کمرنگ کرده است.
درآمدزایی حاصل از جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و زیارتی در این استان، کمتر از از آن‌چه در حال حاضر وجود دارد مورد توجه قرار گرفته و از فرصت‌های موجود آن طور که شایسته است، استفاده نشده است.
این در حالی است که توجه بیشتر به حوزه درآمدزایی و اشتغال‌زایی در حوزه گردشگری، می‌تواند رونق اقتصادی استان را بیش از پیش تضمین کند.
هرچند اقداماتی از سوی مسؤولان مرتبط انجام می‌شود اما این برنامه‌ها با ظرفیت‌های موجود هم‌خوانی ندارد و تلاش مضاعفی را می‌طلبد.
لزوم تمرکز زدایی از مرکز استان فارس و توسعه گردشگری در شهرها و روستاها
مسئول هماهنگی معاونت گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس در پاسخ به خبرنگار فارس با اشاره به استفاده از ظرفیت‌های گردشگری به ویژه در شهرستانها می‌گوید: استفاده از ظرفیت‌های گردشگری و درآمدزایی حاصل از آن در سطح شهرستانها نکته حائز اهمیتی است که در این راستا اداره کل میراث فرهنگی، برنامه‌هایی را به اجرا در می‌آورد که تمرکز زدایی از مرکز استان شکل گیرد.
روح الله روانشاد با اشاره به ارائه بسته‌های سفر به عنوان عاملی برای سوق دادن مسافران به سمت جاذبه‌های موجود در شهرستان های فارس، ادامه می‌دهد: همچنین وجود تقویم گردشگری، برنامه‌های نظیر جشنواره گلاب میمند، روز داراب و... عاملی دیگر در جذب گردشگران است.
وی به حوزه زیرساخت عمرانی نیز اشاره کرده و می‌گوید: در حوزه حمل و نقل هوایی، ریلی و زمینی، دستگاه‌های دیگر باید زیرساخت‌ها را فراهم کنند تا بتوان به گردشگری رونقی بهتر بخشید.
تکثر جاذبه‌های گردشگری فارس و غفلت از جلوه‌گری آنان
روانشاد اظهار می‌دارد: توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی، تبلیغات، برپایی تورها و ارائه پکیج‌های ارزان قیمت و خانواده‌محور، می‌تواند گردشگران را به شهرستان‌های استان که هر کدام به اندازه یک کشور جاذبه‌های دل انگیز و جذاب دارند، سوق دهد که متاسفانه تکثر تاسیسات و اماکن گردشگری فارس، گاه باعث کمرنگ شدن آنها می‌شود.
وی تصریح می‌کند: من هم موافقم که درآمدزایی حاصل از گردشگری در فارس با تعداد جاذبه‌ها و غنای آنان، تناسب ندارد و این درآمد می‌تواند بسیار بیشتر باشد که این امر به سیاست‌گزاری داخلی و خارجی و رونق اقتصادی بستگی دارد اما بخشی از آن که به ما برمی‌گردد، تاثیر تبلیغات رسانه‌ها است که به دنبال آن، ما بتوانیم مسافران را با بسته‌های جاذب سفر به سمت جاذبه‌های شیراز و شهرستانها هدایت کنیم.
این مسئول حوزه گردشگری فارس با اشاره به تفاهم‌نامه‌ای که وزارت میراث فرهنگی با دستگاه‌های متولی نظیر راه و شهرسازی دارد، می‌گوید: طبیعی است که تابلوهایی که در سطح جاده‌ها نصب می‌شود به معرفی جاذبه‌ها می‌پردازد و مسیر دسترسی به این اماکن را برای مسافران فراهم می‌کند هرچند با نرم‌افزارهای مکان‌یاب می‌توان به این جاذبه‌ها نزدیک شد اما این تابلوها، برای نقاطی که آنتن دهی اینترنت مناسب نیست می‌تواند گردشگران را راهنمایی کند.
دستیابی به درآمد پایدار در صنعت گردشگری موضوع دیگری است که روانشاد راجع به آن می‌گوید: تا سیاست گذاری کلان دولت در حوزه زیرساخت‌ها به حد نصاب نرسد، به درآمد پایدار دست نمی‌یابیم.
وی ادامه می‌دهد: گردشگر زمانی به منطقه سفر می‌کند که زیرساخت عمرانی در آن منطقه تامین شده باشد و در سبد اقتصادی گردشگری در درجه اول بیاید و بودجه تخصصی داشته باشد; همچنین جاذبه‌های شیراز و استان فارس در تصمیم‌گیری کلان کشور، به طور خاص دیده شود.
این مسؤول با بیان اینکه اولویت‌بندی گردشگری در سطح کلان گاه دیده نمی‌شود و این امر نیازمند طرحی جامع است، می‌افزاید: اکنون طرح جامع گردشگری فارس وجود دارد که باید تقویت شود و کم و کاستی‌های آن مرتفع گردد.
عناصر گردشگری در 46 روستا تقویت می‌شوند
وضعیت روستاهای هدف گردشگری فارس و تاثیر آنها در رونق گردشگری، از موضوعاتی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
مسئول هماهنگی معاونت گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی فارس در این زمینه می‌گوید: در روستاهایی که ظرفیت لازم را دارند، مراکز بوم‌گردی، نمایشگاه صنایع دستی و رویدادهایی را فعال می‌کنیم که آن روستا به منطقه هدف گردشگری تبدیل شود.
وی اضافه می‌کند: در آخرین پایش مربوط به روستاهای هدف، 46 روستا در سطح استان در مسیر رونق گردشگری قرار گرفته‌اند که یا معماری جاذبی دارند یا تفرجگاه‌های طبیعی آنها مورد توجه است; همچنین آداب و رسوم بومی منطقه نیز در این روند مدنظر قرار می‌گیرد. از این تعداد، برخی پیش از این به عنوان روستای هدف معرفی شده بودند و تعدادی نیز به تازگی در این مسیر قرار گرفته‌اند.
روانشاد به روند کار کمیته گردشگری اشاره نموده و می‌گوید: چنان چه فرمانداران و بخشداران در سطح شهرستانها فعال شوند، می‌توان به رونق بخشی روستاهای هدف امیدوار شد، آموزش جوامع محلی و معرفی جاذبه روستاها توسط کمیته گردشگری استان با همراهی فرمانداران و مردم منطقه، به رونق روستا کمک می‌کند.
جبران خسارت‌های حوزه گردشگری در قانون دیده شود
پس از شیوع کرونا، خسارت‌هایی گریبان‌گیر تاسیسات گردشگری شد که بخشی از آن تاکنون جبران نشده است.
روانشاد در این زمینه می‌گوید: در راستای خسارت‌های دوره کرونا، درخواست تخفیف یا حذف مالیات تاسیسات گردشگری را داشتیم، همچنین بخشش دائم تسهیلات معوقه به ویژه برای شرکت‌ها و مراکزی که بر اثر خسارت تا مرز تعطیلی رفتند.
وی می‌گوید: استاندار، مدیرکل میراث فرهنگی و سایر مسؤولان مربوط در این زمینه تا حدی حمایت کردند اما نه به طور کامل، چرا که قانون اجازه بخشودگی کامل اقساط بانک‌ها را نمی‌دهد. در نهایت مالیات برخی از واحدهای متضرر، بخشوده شد و تعدادی از اقساط وام آنها امحا شد اما بسته مدون و مشخصی به طور فراگیر و کشوری ایجاد نشد و این اقدامات مسکن موقت بوده است.
روانشاد تاکید می‌کند: برای این امر نمایندگان مجلس می‌توانند تاثیرگذار باشند، چرا که اگر جبران خسارت‌های صنعت گردشگری در قالب قانون دیده شود، می‌تواند کارساز باشد و محکم‌تر عملیاتی شود.
راه‌اندازی دبیرخانه گردشگری عشایر در فارس
موج بعدی سفرهای تابستان بعد از ماه صفر و روزهای پایانی تابستان خواهد بود. روانشاد راجع به بسته سفر در این مقطع زمانی می‌گوید: سفرها در 2 قالب شکل می‌گیرد یا از طریق تورها و آژانس‌ها گردشگری یا گردشگران به طور شخصی از طریق حمل و نقل ریلی، هوایی یا زمینی، سفر می‌کنند.
وی می‌افزاید: در شیراز و شهرستانها بر اساس رویدادها و مناسبت‌های فرهنگی یا مذهبی، برنامه‌هایی را تعریف می‌کنیم که در این زمینه می‌توان مسیر را به سمت جاذبه‌های کمتر شناخته شده در شهرستانها برد که با توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌توان گردشگران بیشتری را به این مناطق هدایت کرد.
روانشاد به توافق با اداره‌کل امور عشایر اشاره کرده و می‌گوید: دبیرخانه گردشگری عشایر به عنوان میز ملی عشایر در فارس راه اندازی شده که به توزیع سفر در مناطق روستایی و عشایرنشین فارس کمک می‌کند.
در صورتی می‌توان به درآمد پایدار در گردشگری رسید که زیرساخت‌ها ریشه‌ای بنا شود
یک فعال گردشگری در زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی به خبرنگار فارس می‌گوید: برای جذب گردشگران داخلی، نخستین قدم معرفی جاذبه‌های فرهنگی، طبیعی و تاریخی کشور و استان فارس است تا از این طریق مردم را علاقه‌مند کنیم که به سمت این جاذبه‌ها بروند، چه بسا بسیاری از مردم از وجود جاذبه‌های متعدد در سطح استان و شهر خود خبر ندارند.
زهرا علی‌اکبری ادامه می‌دهد: برای جذب گردشگر خارجی، ابتدا باید بستر مناسب را فراهم کنیم: اینکه گردشگر بداند که در امنیت کامل خواهد بود و برای حریم شخصی او ارزش قائل هستیم، همچنین جاذبه‌های فارس را در سطح فرا ملی معرفی کنیم و با فرهنگ غنی که داریم، گردشگران خارجی را به سمت این جاذبه‌ها فرا خوانیم.
ظرفیت‌ها و درآمدها هیچ تناسبی ندارند
وی با اشاره به نبود تناسب میان ظرفیت‌های گردشگری و درآمدزایی حاصل از آن بیان می‌کند: ظرفیت‌های گردشگری در سطح فارس با وجود غنای کمی و کیفی، با درآمدزایی حاصل از آن هیچ تناسبی ندارد و برخی مراکز گردشگری نه تنها درآمدزایی مناسبی ندارند بلکه هزینه هم می‌دهند; کم توجهی به برخی ظرفیت‌ها به تخریب یک جاذبه، اثرات نامطلوب زیست محیطی، همچنین تاثیر منفی که بر جوامع محلی می گذارد، ختم می‌شود.
این راهنمای گردشگری اظهار می‌دارد: در صورتی می توان در حیطه گردشگری به درآمد پایدار رسید که زیرساخت‌ها را از ریشه بنا کنیم و مردم محلی را با مباحث گردشگری آشنا نماییم. همچنین دولت به توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی توجه کند و در این راستا سرمایه‌گذاری نماید تا پس از توسعه جوامع و تامین زیرساخت، به درآمد ثانویه پایدار برسیم.
علی‌اکبری به خسارت‌های گردشگری در دوره کرونایی پرداخته و می‌گوید: پس از شیوع کرونا، اپیدمی این بیماری خسارت‌هایی به پیکره گردشگری وارد کرد که هنوز جبران نشده و شرکت‌ها، اقامتگاه‌ها و در کل صنعت گردشگری با اینکه همچنان زخم خسارت‌های کرونا را به تن دارند، با مشکل جدیدی نیز مواجه شدند که افزایش قیمت دلار و تورم موجود است که با این روند، سفر و گردشگری به تدریج از سبد خانواده‌ها حذف می‌شود.
افرایش بی‌حساب و کتاب هزینه ترانسفر
وی بیان می کند: عمده چالش‌هایی که شرکت‌های گردشگری با آن مواجه هستند، همراهی نکردن دستگاه‌های دولتی است، همچنین افزایش بی‌روبه اماکن اسکان شامل هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و آن‌چه بیش از همه گردشگری را به سمت رکود پیش می‌برد، مسئله ترانسفر است.
علی‌اکبری می‌افزاید: قیمت کرایه اتوبوس ولوو، اتوبوس وی آی پی، ون و مینی‌بوس از سه سال پیش تاکنون بین 10 تا 15 برابر شده است و این معضل، هزینه سفرها را افزایش می‌دهد که باعث شده اقشار متوسط نیز نتوانند از تورها و سفرها استفاده کنند.
وی ادامه می‌دهد: مشکل دیگر وضعیت نامناسب برخی از جاذبه‌های گردشگری و رسیدگی نکردن به آنها است که باعث می‌شود تا چند سال آینده، جاذبه چندانی باقی نماند.
این دبیر آموزش و پرورش خاطرنشان می‌کند: بنابراین باید حتما برای معرفی جاذبه‌های استان به جوامع محلی و نسل جوان و نوجوان، فرهنگ‌سازی کنیم تا آنها به عنوان مدافعان گردشگری، یاری‌گر دولت باشند. به تدریج این علاقه‌مندی باعث می‌شود فرزندان نسل جدید از دانش‌آموزان و دانشجویان، ریشه‌های خود را بازیابی کنند و خودشان به اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری پی ببرند.
علی‌اکبری به رونق گردشگری و تاثیر آن در اشتغال‌زایی اشاره کرده و اضافه می‌کند: صنعت گردشگری می‌تواند با اشتغال‌زایی به کاهش بیکاری جوانان کمک کند، رونق اقتصادی ایجاد نماید، و هم درآمدزایی و خارج شدن از تورم در جوامع محلی می‌توان چرا که جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، نه مثل معادن هستند که تمام شدنی باشند و نه نیاز به سرمایه‌گذاری کلان دارند، فقط نیاز به مسؤولان دلسوزی دارد که بتوانند با درایت از مردم بومی کمک بگیرند و فرصت‌های شغلی را افزایش دهند که این روند، خود به خود شعار سال را در حوزه گردشگری محقق می‌کند.
گزارش از : سمیه انصاری‌فرد
پایان پیام/ س
