دیگ های صنعتی معمولا به دیگ آب گرم، دیگ بخار و دیگ روغن داغ تقسیم می‌شوند. هریک از این دیگ‌ها دارای ویژگی‌های خاصی هستند و در صنایع خاصی نیز کاربرد دارند.
دیگ‌های بخار در این میان از پرکاربردترین بویلرهای صنعتی هستند که در صنایع گوناگونی مانند صنعت پتروشیمی، داروسازی، غذایی و همچنین صنایع شیمیایی کاربرد دارد. شناخت ویژگی‌ها، تفاوت‌ها و کاربرد هریک از این دیگ‌ها به ما در انتخاب مناسب‌ترین بویلر صنعتی کمک می‌کند.
دیگ بخار چیست؟
دیگ‌های بخار یکی از مهم‌ترین تجهیزات صنعتی هستند که در آنها عملیات بخار انجام می‌شود. این دستگاه که شامل یک محفظه احتراق بسته است، وظیفه تبدیل انرژی نهفته در سوخت‌های فسیلی مانند گاز، گازوئیل یا مازوت را به گرما دارد. مایعات درون این دیگ‌ها تحت دما و فشار قوی قرار می‌گیرند و به بخار با فشار قوی تبدیل می‌شوند.
خرید دیگ بخار در صنایع مختلفی مانند صنایع غذایی، صنعت چاپ، صنایع نوشیدنی، صنایع شیمیایی و صنعت داروسازی رایج بوده و می‌توان از آن به‌عنوان یک منبع تولید توان استفاده کرد.
انواع دیگ بخار
دیگ‌های بخار به 2 دسته کلی زیر تقسیم می‌شوند. البته به‌غیر از دسته‌های زیر می‌توان از انرژی‌های پاک مانند انرژی خورشیدی و هسته‌ای نیز در تجهیزات مربوطه استفاده کرده و در مقیاس‌های بزرگ بخار سوپرهیت تولید کرد. در ادامه به انواع دیگ بخار اشاره می‌شود.
آتش در لوله یا فایرتیوب( fire tube)
در این نوع دیگ بخار، آتش در داخل لوله و آب در بیرون آن جریان دارد. حرارت داخل لوله‌های فولادی جریان پیدا می‌کند و به بیرون آن منتقل می‌شود و به این ترتیب آبی را که دور لوله‌ها می‌چرخد به بخار تبدیل خواهد کرد.
از آنجایی که قیمت دیگ بخار فایرتیوب نسبت به دیگر انواع این محصول کمتر است، از آن در صنایع گوناگونی استفاده می‌شود. این نوع بویلرها نمی‌توانند بخار تقریبا خشکی به ما بدهند اما بخار حاصل از آنها باکیفیت و متراکم است.
آب در لوله یا واترتیوب( water tube)
در دیگ بخار واترتیوب آب در داخل لوله قرار دارد و آتش در بیرون از آن در جریان است. آبی که درون لوله‌ها جریان دارد، با استفاده از حرارت بیرون از لوله‌ها به بخار تبدیل می‌شود و به‌همین دلیل این نوع بویلرها توانایی بالاتری در تحمل فشار کاری دارند.
از آنجایی که این نوع از دیگ‌های بخار توانایی تولید گرمای فوق‌العاده زیادی را دارند، از آنها در صنایعی که نیاز به بخار کاملا خشک و متراکم داشته باشند، استفاده می‌شود. قیمت دیگ بخار واترتیوب نسبت به دیگر انواع این محصول بیشتر است و از آنجایی که دارای حجم آبگیری پایین‌تری هستند، زمان راه‌اندازی آنها نسبت به نوع فایرتیوب کمتر است.
دیگ آبگرم چیست؟
دیگ آبگرم در واقع دستگاهی است که از انرژی حرارتی حاصل از احتراق سوخت‌های فسیلی برای بالابردن دمای آب درون آن استفاده می‌کند. این آب گرم‌شده توسط پمپ‌ها به‌گردش در آمده و برای تامین نیاز گرمایشی صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خرید دیگ آبگرم در صنایعی مانند صنایع ساختمان‌سازی برای تامین گرمای ساختمان‌ها و همچنین صنایع پتروشیمی رایج است. دیگ آب گرم در جریان بسته صورت می‌گیرد. به این صورت که آب گرم‌شده در مخزن پس از خروج از دیگ و از دست دادن گرمای خود، مجددا به دیگ بازمی‌گردد.
انواع دیگ آبگرم
دیگ‌های آبگرم را می‌توان به روش‌های گوناگونی دسته‌بندی کرد. این محصول از نظر ساختار و شکل به انواع دیگ چدنی و فولادی، از نظر دمای کاری به انواع دما پایین، دما متوسط و دما بالا و همچنین از نظر سوخت مصرفی به انواع گازسوز، گازوئیل‌سوز و مازوت‌سوز تقسیم می‌شود.
دیگ‌های آبگرم را براساس فشار کاری نیز می‌توان به 3 دسته کم‌فشار که دارای فشار کاری حداکثر 1 بار هستند، میان‌فشار یا همان فشار متوسط که دارای فشار کاری بین 1 تا 4 بار هستند و دیگ‌های فشار بالا یا پرفشار که فشار کاری 4 بار به بالا دارند، تقسیم کرد. قیمت دیگ آبگرم فشار بالا از دیگر انواع این محصول بیشتر است و از آن بیشتر در مقیاس‌های بزرگ و صنعتی استفاده می‌شود.
کاربرد دیگ آبگرم
دیگ‌های آبگرم دارای کاربردهای فراوان در صنایع گوناگون هستند. از این محصول معمولا برای گرم‌کردن آب استخر در استخرهای تفریحی و پارک‌های آبی استفاده می‌شود. از دیگ‌های آبگرم برای تامین انرژی گرمایی مکان‌های بزرگ مانند تالارها، رستوران‌ها، پاساژها، هتل‌ها، مراکز خرید، برج‌‌های تجاری، ادارات دولتی و خصوصی، بیمارستان‌ها و مجتمع‌های درمانی استفاده می‌شود.
دیگ روغن داغ چیست؟
در سیستم‌های صنعتی معمولا از آب و بخار برای حمل و انتقال گرما بین قسمت‌های مختلف استفاده می‌شود. اما از آنجایی که در دماهای بالا، کارکردن با بخار و آب نیازمند فشارهای کاری بیشتری است و این امر خطر و هزینه استفاده از آب و بخار را افزایش می‌دهد، از دیگ روغن داغ به‌جای دیگ بخار استفاده می‌شود.
از روغن داغ می‌توان در فشاری نزدیک به فشار اتمسفریک تا دمای 300 درجه سانتی‌گراد استفاده کرد. این درحالی است که در این دما سیال آب و بخار نیازمند فشار کاری معادل 85 بار هستند. از دیگر مزایای استفاده از روغن داغ به‌عنوان سیال به‌جای آب و بخار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
حجم کوچک
صرف‌جویی در مصرف سوخت
قابلیت نصب و راه‌اندازی در فضایی ساده
ظرفیت حرارتی نامحدود
عدم خطر خوردگی و صدمات ناشی از انجماد
زمان کمتر برای رسیدن به دمای مورد نظر
کاربرد دیگ روغن داغ
خرید دیگ روغن داغ به‌عنوان یک سیستم گرمایشی محبوب در مکان‌هایی که به شبکه گاز متصل نیستند انجام می‌شود. از این سیستم برای گرم و روان‌کردن مواد نفتی سنگین در مخازن و همچنین در صنایعی که نیاز به دمای بالا دارند مانند صنعت چاپ استفاده می‌شود.
در نگاه اول قیمت دیگ روغن داغ نسبت به دیگر بویلرهای صنعتی مانند دیگ آبگرم و دیگ بخار بیشتر به‌نظر می‌رسد اما در صنایعی که نیاز به دمای بالا دارند، خرید این نوع بویلر بسیار مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.
جمع‌بندی
بویلرها از جمله تجهیزات مهم صنعتی هستند که در صنایع گوناگونی که نیاز به انتقال حرارت به بخش‌های گوناگون دارند، استفاده می‌شوند. دیگ‌های بخار، دیگ‌های آبگرم و دیگ‌های روغن داغ از جمله این بویلرها هستند که هرکدام دارای ویژگی‌های خاصی بوده و کاربردهای منحصر‌به‌فرد خود را نیز دارند.
آنچه که در تهیه دیگ بخار اهمیت دارد، خریداری آن از مراکز معتبری است که تحت نظارت استانداردهای لازم به تولید این نوع بویلرها می‌پردازد. صنایع دما بخار مشهد یکی از عرضه‌کننده‌های انواع دیگ‌های صنعتی مطابق با استانداردهای بین‌المللی است.
