گروه دانشگاه خبرگزاری فارس؛ فردا سالروز تولد یک مولود انقلابی است، نهاد جهاد دانشگاهی که به عنوان مولود انقلاب اسلامی ایران مطرح است فردا چهل و سه ساله می‌شود، نهادی که مقام معظم رهبری همواره از آن به عنوان یکی از مؤثرترین نهادها برای حل مشکلات کشور یاد کرده‌اند.
در آستانه سالروز تأسیس جهاد دانشگاهی، برای اینکه از تازه‌ترین اقدامات و برنامه‌های این نهاد مطلع شویم به دفتر حسن مسلمی نائینی رئیس جهاد دانشگاهی رفتیم و به طور مفصل با او درباره فعالیت‌های جهاد در حوزه‌های مختلف پژوهشی، فناوری، آموزشی، فرهنگی و سیاستی صحبت کردیم.
گفت‌وگوی ما با حسن مسلمی نائینی به اندازه‌ای مفصل بوده است که در چند بخش منتشر می‌شود.
بخش اول گفت‌وگوی خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس با حسن مسلمی نائینی رئیس جهاد دانشگاهی را در زیر می‌خوانید:
* وقتی مقام معظم رهبری از جهاد دانشگاهی حمایت می‌کنند دیگر چه می‌خواهیم
فارس: جهاد دانشگاهی در چند سال اخیر طرح‌های فناوری فوق‌العاده‌ای را شروع کرده اما با مشکلاتی نظیر کمبود بودجه یا پروسه‌های اداری رو به رو بوده که این مسائل به مانعی برای انجام طرح‌ها تبدیل شده‌اند، در دوره جدید جهاد دانشگاهی آیا این مشکلات برطرف شده است؟
مسلمی‌نائینی: شاید روحیه من با اعتراض و این حرف‌ها سازگاری نداشته باشد، من معتقدم که ما باید فضا را ببینیم، محدودیت‌ها را ببینیم و براساس آنچه هست پیش برویم، اینطور نمی‌شود که تمام مشکلات را حل کنیم سپس کار را شروع کنیم باید سعی کنیم با توجه به وجود تمام محدودیت‌ها کار را پیش ببریم.
جهاد دانشگاهی مورد توجه مقام معظم رهبری قرار دارد، یعنی بالاترین مقام کشور با ما همکاری می‌کند، وقتی چنین شخصیتی با ما همکاری می‌کند دیگر چه می‌خواهیم؟ حتما مشاهده کردید که مقام معظم رهبری چه فرمایشاتی درباره جهاد فرموده‌اند، وقتی ایشان اینگونه از ما حمایت می‌کنند ما باید از این فرصت استفاده کنیم.
از اولین روزی که مسؤولیت جهاد دانشگاهی را پذیرفتم در حوزه نیروی انسانی و سرمایه‌ای کارهایی را شروع کردم، یکی اینکه سعی کردم ارتباطی با بدنه ایجاد کنم، به نظر می‌رسید این ارتباط کم است، با سفرهای استانی و حضور بین اعضا ارتباط توسعه یافت، خصوصیت جهاد دانشگاهی این است که اگر اعضا کار کنند من حقوق می‌گیرم و اینگونه نیست که از بالا کسی به من حقوق بدهد، ۷۵ درصد بودجه شامل حقوق و مزایا و هزینه‌های جهاد را اعضای این نهاد با کار خود تأمین می‌کنند، برخی از اعضای جهاد دانشگاهی بسیار مجرب هستند و حتی بیش از ۳۰ سال سابقه کار دارند و می‌توانند اطلاعات مفیدی را در اختیارمان قرار دهند.
دومین کار ما توسعه ارتباطات با دانشگاه‌ها بوده است، ما جهاد دانشگاهی هستیم و نباید دور خودمان یک حصار بکشیم زیرا توان ما محدود است بنابراین باید ارتباطاتمان با دانشگاه‌ها را گسترش دهیم، من جلسات مشترک بسیاری با مسؤولان دانشگاهی داشتم، از مقام عالی وزارت تا دیگر مسؤولان که لطف کردند و در این جلسات حضور یافتند.
ما مذاکرات زیادی درباره مسائل مختلف با تک تک رؤسای دانشگاه‌ها چه دانشگاه‌های علوم پزشکی و چه دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم داشتیم، جلساتی با مراکز تحقیقاتی مثلا مرکز تحقیقاتی وزارت جهاد کشاورزی داشتیم، خوشبختانه زمینه کاری جهاد آنقدر وسیع است که در تمام حوزه‌ها فعالیت داریم.
با اساتید دانشگاه نیز هم‌اندیشی‌هایی داشتیم و با هم درباره حوزه‌های مختلف بخصوص حوزه علوم انسانی همفکری کردیم.
با کارشناسان و متخصصان و اساتید خود جهاد دانشگاهی نیز صحبت کردیم تا از پتانسیل دانشگاه‌ها استفاده کنیم.
فارس: این جلسات به کار عملی هم ختم شده و برای رفع نیازهای جامعه هم مفید بوده است؟
مسلمی‌نائینی: شاید نتوان گفت که در این ۶ ماه کار عملی مهمی انجام دادیم اما حداقلش این است که تعداد زیادی از مدیران واحدهای مختلف جهاد را از اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها انتخاب کردیم، با علاقه هم کار را شروع کردند، پتانسیلی در خود دوستان جهادی بود که ارتباط خوبی هم با این اعضای هیأت علمی گرفتند، برخی هم مقاومت می‌کردند اما حتی افرادی که مخالف آمدن این اعضا بودند امروز از این امر تشکر می‌کنند.
به طور مثال ما در استان خراسان جنوبی یک عضو هیأت علمی استاد تمام با سن جوان دعوت کردیم که با علاقه بسیار کار می‌کند و مقدار زیادی از مشکلاتی که آنجا داشتیم را برطرف کرده است.
* تدوین برنامه تحولی جهاد دانشگاهی در تمام حوزه‌ها با همفکری اساتید دانشگاه
برای اولین گام در حوزه‌های اجرایی از این اعضای هیأت علمی کمک خواستیم که آمدند و کمک کردند، در حوزه برنامه‌های تحولی هم از اساتید دانشگاه دعوت کردیم زیرا ما باید برنامه تحولی برای جهاد دانشگاهی بنویسیم.
اساتید دانشگاه با همفکری یکدیگر در تدوین و تهیه برنامه تحولی جهاد دانشگاهی کمک می‌کنند.
فارس: برنامه تحولی جهاد دانشگاهی قرار است که در چه حوزه‌هایی تدوین شود و در حال حاضر چقدر از کار تدوین این برنامه پیش رفته است؟
مسلمی‌نائینی: قرار است برنامه تحولی جهاد دانشگاهی در تمام حوزه‌ها تدوین شود، وضعیت موجود را باید ببینیم بعد وضعیت مطلوب را ببینیم خلأ میان این دو وضعیت و مشکلات را بررسی کنیم و به سمت وضعیت مطلوب پیش برویم.
فارس: این اقدامات با چه رویکردی صورت می‌گیرد؟ اولویت برنامه تحولی جهاد چیست؟
مسلمی‌نائینی: این برنامه براساس اولویت‌های اسناد بالادستی نوشته می‌شود، برنامه را با توجه به اساسنامه جهاد دانشگاهی، مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی، نقشه جامع علمی کشور و اسناد بالادستی دیگر تدوین می‌کنیم که یک برنامه تحولی خوبی تدوین شود.
البته شاید مقداری هم زمان‌بر شده است، اما من می‌توانستم روز اول یک برنامه بنویسم اما خواستم که از متخصصان رشته‌های مختلف دانشگاه مشورت بیشتری بگیرم و برنامه تحولی خوبی را تحویل دهم.
فارس: آیا برنامه تحولی پیش بینی شده شما به صورتی است که مدیران بعد از شما هم می‌توانند از آن استفاده کنند؟
مسلمی‌نائینی: یکی از دلایلی که خودم برنامه را ننوشتم به همین دلیل بود که مدیران بعدی هم بتوانند از برنامه بهره ببرند، تخصص مسلمی نائینی مهندسی مکانیک است اما ما سعی کردیم از اساتید رشته‌های مختلف دانشگاهی کمک بگیریم تا برنامه جامع و کاملی نوشته شود، یقینا چنین برنامه‌ای قابل استفاده برای همه مدیران است.
ما هزینه بالایی دادیم و قرارداد نوشتیم تا برنامه جامعی نوشته شود.
فارس: این برنامه چه زمانی آماده می‌شود؟
مسلمی‌نائینی: از ابتدای قرارداد قرار بود که ۶ ماه بعد آماده شود که یک ماه آن گذشته و امیدواریم تا پنج ماه دیگر آماده شود.
* همکاری جهاد دانشگاهی با اساتید دانشگاه برای اجرای طرح‌های بزرگ
فارس: به ادامه صحبت‌ها برگردیم، از اقدامات جهاد از زمان مسؤولیت شما در این نهاد می‌فرمودید.
مسلمی‌نائینی: بله، یک مورد دیگر از کارهای ما ارتباط با دستگاه‌های مختلف بود، ما با ارگان‌های مختلف جلسات مشترک در جهاد دانشگاهی یا در سازمان‌های مختلف برگزار کردیم، تفاهم‌نامه‌هایی منعقد شد و فرصت بسیار خوبی برای جهاد ایجاد شد تا همکاری‌ها بیشتر شود و حمایت‌های بیشتری بگیریم.
وزارت علوم به ما لطف داشت و برای اولین بار من به عنوان رئیس جهاد دانشگاهی در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری شرکت و سخنرانی کردم.
ما با وزرای دیگر هم جلساتی داشتیم، از معاون وزیر نفت و تمام مدیران‌شان دعوت کردیم که به ستاد مرکزی جهاد دانشگاهی آمدند و مشکلات بسیاری از طرح‌های ما با لطف معاون وزیر نفت حل شد، امیدواریم که با حل این مشکلات، طرح‌ها سریع‌تر پیش رود و به کارفرما تحویل دهیم.
معاون سازمان برنامه و بودجه هم با دعوت ما به ستاد مرکزی جهاد آمدند و پیشنهادات خوبی دادند، در حوزه مشکلات مالی که از ابتدا هم جهاد با این مشکلات مواجه بوده است، صحبت کردیم.
فارس: این ارتباطی که فرمودید در چه حوزه‌هایی تقویت می‌شود؟ یعنی شما با دانشگاه‌ها در چه زمینه‌هایی همکاری می‌کنید؟
مسلمی‌نائینی: ما در تمام حوزه‌ها قرار است که همکاری بیشتری با دانشگاه‌ها و نهادهای دیگر داشته باشیم، به دنبال این هستیم که قراردادهایمان را به صورت جزء به جزء در قالب پایان‌نامه و رساله به دانشجویان و اساتید دانشگاه ارجاع دهیم تا به صورت یک قرارداد بزرگ اجرایی کنیم.
جهاد سابقه خوبی در اجرای قراردادهای بزرگ دارد، در دانشگاه انجام قراردادهای بزرگ ممکن است میسر نباشد چرا که پس از فارغ‌التحصیلی دانشجویان، طرح منقطع می‌شود اما جهاد دانشگاهی می‌تواند قراردادهای بزرگی را بگیرد و به صورت جزء به جزء در اختیار اساتید دانشگاه قرار دهد، مانند پازلی که هر قطعه آن توسط جمعی از اساتید و دانشجویان ساخته و در جهاد دانشگاهی جمع‌آوری می‌شود تا یک طرح بزرگ به نتیجه برسد.
* خواسته نمایندگان مجلس برای اطلاع از طرح‌های پژوهشی جهاد دانشگاهی
فارس: با وجود آنکه می‌دانیم شما اهل گلایه و اعتراض نیستید، درباره مشکلات و محدودیت‌هایی که در جهاد وجود دارد هم صحبت کنید تا مردم بدانند که چه مشکلاتی وجود داشته، شما کدام مشکلات را حل کردید و با کدام مشکلات کنار آمدید، اطلاع داریم که شما در حال توسعه ارتباط با مجلس شورای اسلامی هم هستید، این ارتباط با نمایندگان مردم چقدر توانسته در حل مشکلات به شما کمک کند؟
مسلمی‌نائینی: تقویت ارتباط با نمایندگان مجلس بسیار مهم است، ما چندین جلسه به مجلس رفتیم و از نمایندگان مجلس هم دعوت کردیم که به جهاد آمدند و صحبت کردیم، نمایشگاهی از دستاوردهای جهاد را در مجلس برگزار کردیم.
نماینده‌ها درخواست داشتند که کارهای پژوهشی و افکارسنجی که در جهاد انجام می‌شود برایشان ارسال کنیم.
فارس: می‌دانیم که با مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی هم ارتباطی داشتید، لطفا درباره زمینه این ارتباط‌گیری هم صحبت کنید.
مسلمی‌نائینی: بله، ما با مرکز پژوهش‌های مجلس درباره احکام برنامه هفتم توسعه که مربوط به جهاد دانشگاهی جلسات و مذاکراتی داشتیم، آن‌ها احکامی که جهاد باید در قالب برنامه هفتم انجام دهد را عنوان کردند.
* حل مشکلات پروژه‌های نفتی جهاد دانشگاهی
فارس: اجازه دهید سؤالم را به صورت واضح و رک بیان کنم، می‌خواهم بدانم از این جلساتی که شما برگزار می‌کنید نتیجه‌ای خارج می‌شود که به درد جهاد دانشگاهی و در ادامه به درد مردم و کشور بخورد یا در حد برگزاری جلسه باقی می‌ماند؟
مسلمی‌نائینی: صد در صد؛ اول اینکه در جلسه با معاون وزیر نفت بسیاری از مشکلات پروژه‌های نفتی ما حل شد.
در حال حاضر پروژه‌های نفتی دکل‌های حفاری، مته‌های حفاری، موتورهای درون چاهی و پروژه‌های مختلف در حال اجراست که در جلساتی که داشتیم تقریبا مشکلات تمام این پروژه‌ها حل شد و حتی قرار شد اعتبار خوبی هم به پروژه تزریق شود تا پروژه سریع‌تر به نتیجه برسد.
* حذف پروژه‌های ناکارآ
البته برخی پروژه‌هایی که از قبل شروع شده هم کارایی چندانی نداشته است، به طور مثال جهاد پروژه‌ای تحت عنوان ساخت بیمارستان داشته است که کارهای تحقیقاتی این نهاد در آنجا انجام شود، این پروژه از سال ۸۱ کلنگ خورده ولی تاکنون پیش نرفته است.
فارس: علت چیست؟
مسلمی‌نائینی: علت آن است که جهاد دانشگاهی نه بودجه‌ای برای ساخت بیمارستان دارد نه به طور کلی نیازی به ساخت بیمارستان است.
در جلسه‌ای که با معاون سازمان برنامه و بودجه داشتیم، وی از من پرسید که علت ساخت بیمارستان از سوی جهاد چیست، پاسخ دادم که ما کارهای تحقیقاتی می‌کنیم و به آزمایشگاه و بیمارستان برای انجام کار بالینی نیاز داریم، وی گفت شما می‌توانید یک طبقه از یک بیمارستان را از وزارت بهداشت بگیرید و کارهایتان را آنجا انجام دهید.
این هم یکی از نتایج جلسات ما بود، واقعا جهاد نمی‌توانست در بیمارستان‌سازی موفق باشد، حتی اگر بیمارستان هم بسازیم وظیفه جهاد بیمارستان‌داری نیست، وظیفه جهاد تولید علم، توانمندسازی و استفاده از ظرفیت دانشگاهیان است، وظیفه جهاد دانشگاهی ساخت بیمارستان و کارخانه نیست.
انجام کارهای اداری شرکت‌داری خیلی سخت است، من خودم در یک شرکت مدیرعامل بود ۲۰ سال طول کشید تا بر روی روال کاری قرار بگیریم، ما نمی‌توانیم از فارغ‌التحصیلمان انتظار داشته باشیم شرکت بزند و سریع به موفقیت برسد
من خودم مدیر یک شرکت دانش‌بنیان بودم، ما ۱۰ نمونه از محصول می‌ساختیم نه اینکه به طور انبوه تولید کنیم، چرا که تولید انبوه هزینه بالایی می‌خواهد و مشکلات زیادی هم دارد، کار محقق تولید محصول و ارائه آن است.
بیمارستان سازی هم در سطح جهاد نیست، سطح جهاد تولید علم و انتشار نتایج علمی است.
فارس: حالا وزارت بهداشت در این زمینه با شما همکاری می‌کند؟
مسلمی‌نائینی: این مسأله را هم پیگیری می‌کنیم.
* همکاری جهاد دانشگاهی با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
فارس: شما جلسه‌ای هم با معاون علمی و فناوری رئیس جمهور داشتید، درباره این جلسه هم صحبت بفرمایید.
مسلمی‌نائینی: مسؤولان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تجارب خوبی در حوزه فناوری دارند، آقای دهقانی در هیأت امنای جهاد دانشگاهی هم حضور دارند و ما از نظرات وی استفاده می‌کنیم.
جلسات ما با معاون علمی و فناوری رئیس جمهور درباره استفاده از تجربیاتشان بوده است، ما می‌خواهیم از تجربیاتی که در پارک فناوری پردیس به کار گرفته شده است، استفاده کنیم تا طرح‌های جهاد دانشگاهی هم به سرعت پیش برود.
پایان پیام/
