گروه زندگی ـ زهره سعیدی: تعزیه یکی از آیین‌های نمایشی قدیمی در بین ما ایرانیان است که نسل به نسل از پدربزرگ‌هایمان به ما رسیده است، از زمانی که پدر بزرگ و مادربزرگمان دست کوچکمان را در ایام محرم برای دیدن تعزیه به تکیه‌ها می‌گرفتند و ما را به فضایی می‌بردند که در آن هم غم و غصه و گریه برای اباعبدالله(ع) بود و هم جذابیت یک آیین خاص، خاطرمان می‌آید، همان زمان ها که دوست داشتیم آن شب‌ها نگذرد و ما پلک نزده به دیدن تعزیه بنشینیم.
هنوز هم این آیین نمایشی از سکه نیافتاده و ایام محرم که می‌شود جای جای ایران پر از تعزیه‌های مختلف می‌شود، به استثنای دو سالی که در کرونا به سر بردیم حال شاهد رونق تعزیه‌ها در مکان‌های مختلف تئاترهای خیابانی هستیم. یکی از این تعزیه ها با عنوان نوای عرشیان و مشق فرشیان با نقالی ، پرده خوانی، دمام زنی و دیگر تعزیه‌خوانی روبه روی تئاتر شهر در چهار راه ولیعصر تهران هر شب برپا است.
زمانی که برای دیدن اولین تعزیه به پارک دانشجو رفتم تصور می‌کردم که به خاطر گرمای هوا و اینکه مردم عموما تمایل دارند شب‌های محرم در تکیه‌ها حضور داشته باشند شاید رونقی تعزیه نداشته باشد اما وقتی با خانواده های مختلف روبه رو شدم که با شور و هیجان با یکدیگر به دیدن تعزیه و گریه بر خاندان اباعبدالله(ع) حضور پیدا کردند، من هم انرژی بیشتری گرفتم تا در مراسم شرکت کنم.
مراسم نوای عرشیان مشق فرشیان هر شب روبه روی تئاتر شهر در دهه محرم برگزار می‌شود
چشم می‌گردانم هم زوج های جوان را نشسته روی صندلی‌ها می‌بینم که در کنار هم قرار گرفته‌اند و هم مادر و پدرهایی که فرزندانشان را به مراسم آورده اند. تعزیه نوای عرشیان و مشق فرشیان قرار است تا ششم مرداد ماه هر شب از ساعت 19 در فضای باز مجموعه تئاتر شهر مهیا باشد. هر شب این تعزیه ها نیز اسم خاصی دارد . شب اول محرم یعنی همان شبی که به نام مجلس حجه الوداع با پرده خوانی و نقالی محسن میرزاعلی همراه شد، مردم کم کم برای تماشا جمع می‌شدند، در اطراف تئاتر شهر صندلی چیدند و همه گرد مکان دایره وار نمایش‌های خیابانی جمع شده اند. یک عده ایستاده و یک عده هم نشسته اند.
مرشد میرزاعلی مشغول نقالی می شود از مسلم می گوید و از کربلا و عاشورا، مردم کم کم گرم می شوند، بچه ها چشم تیز می‌کنند تا ببینند روی محوطه دایره ای شکل نمایش های خیابانی چه می‌گذرد، کم کم شور زیاد می‌شوند و زمان می‌گذرد تا اینکه شرایط مصاحبه با مرشد محسن میرزاعلی نقال اهل بیت(ع) مهیا می‌شود . می‌گوید: «نقالی، تعزیه و هنر روایتگری یکی از هنرهایی است که ثبت یونسکو شده است ما هم نباید اجازه دهیم که فرزندانمان از آن بی خبر باشند بلکه باید کاری کنیم که نمایش های آیینی و سنتی‌مان بین جوانان و نوجوانانمان ترویج پیدا کند، حیف است که اینها به دست فراموشی سپرده شوند و نسل جوان ما از این آیین های عزاداری بی خبر باشند.
[مرشد محسن میرزاعلی مطرح کرد هنرهای غربی، جایگاه هنر اصیل ایرانی را ندارند] وی همچنین می‌گوید: هنرمندان همیشه پای کار امام حسین(ع) هستند و باید طوری باشد که نسل جوان با هنر ایرانی به سمت حماسه کربلا بیاید و از این طریق هم امام حسین(ع) را بشناسند. هنر اصیل ایرانی بهتر می‌تواند از هنرهای غربی راه و روش و مسلک زندگی ایرانی اسلامی را آموزش دهد. حتی ما زمانی که به خارج از کشور برای نقالی می‌رویم می‌بینیم که چقدر آنها جذب تعزیه ما می‌شوند. درس کربلا با زبان هنر به خوبی به کودک و نوجوان منتقل می‌شود. خانواده ها خوب است که در این ایام فرزندانشان را برای دیدن تعزیه و نقالی بیاورند تا آموزه های مذهبی را از این طریق هم یاد بگیرند. کودک و نوجوانی که امام حسین (ع) را از طریق درست بشناسد، به بیراهه نخواهد رفت.
مرشد میرزاعلی در حال نقالی در تئاتر شهر
وقتی سنج و دمام راوی مصائب عاشورا می‌شود
بخشی از برنامه‌های نوای عرشیان و مشق فرشیان در این شب ها توسط گروه سنج و دمام زنی به سرپرستی هادی لشگری و حسین لشگری انجام می شود. آنها در همین شب ها ساعت 20 و 30 دقیقه به اجرای نقالی و تعزیه خوانی در قالب همین برنامه می‌پردازند.
هادی لشگری سرپرست گروه آوای عاشوراییان که در این شب ها در محوطه تئاتر شهر مشغول هستند نیز با ما به گفت وگو می نشیند. می‌گوید که گروهش از اولین گروه های نوازنده سازهای سنج و دمام در تهران بوده و وارد عرصه نمایشی شده است.
وی اینگونه تعریف می‌کند: نوای عاشوراییان از برنامه های عزاداری مناطق جنوب تهران است که به سازهای شیپور، سنج و دمام می‌پردازد و صحنه نبرد عاشورا را از طریق شنیداری با صدای دمام، صدای سم اسب و سنج چکاچک شمشیرها با آداب و رسوم سوگواری جنوب کشور می آمیزد. موسیقی ما از گذشته تاکنون نسل به نسل در عرصه عاشورایی و عزاداری چرخیده تا به ما رسیده است. سنج ودمام غمگین‌ترین موسیقی‌های ماه محرم است. بنابراین ما هم باید تلاش کنیم تا این موسیقی آیینی را به نسل جوان منتقل کنیم همچنان که می‌بینیم الان خانواده‌ها علاقه مند دیدن این تعزیه ها و مراسم آیینی در ماه محرم هستند.
نقالی مرشد میرزاعلی
چرخ دیگری در محوطه می‌زنم همینطور که تعزیه و آیین دمام زنی در حال برگزاری است، برخی مادران را می‌بینیم که به همراه فرزندانشان به مراسم می‌آیند. برخی هم همسران جوان هستند که با حزن به دیدن تعزیه هستند. یکی از مادران که برای فرزندش از دکه آب میوه و کیک می‌خرد، لباس عزایی تن پسر کوچکش کرده و او را پس از خرید در آغوش می‌کشد و به سمت محل تعزیه می‌آورد. قدم‌هایم را با او یکی می کنم ، می پرسم که علت آمدنش به این مراسم چه بوده، او نیز اینگونه پاسخ می دهد: تصمیم دارم برای اینکه فرزندم را با آیین های مختلف آشنا کنم یکی دو شب هم به تعزیه بیاورم حال امسال که شنیدم قرا راست دراین مکان تعزیه برگزار شود، او را به همراه آوردم اتفاقا خیلی هم علاقه مند به موسیقی‌های محرمی است و برایش سنچ هم تهیه کردم تا با گروه موسیقی آیینی همراه شود، به نظرم این بهترین راهی است که از کودکی آیین محرم و عشق امام حسین(ع) در دلش می نشیند.
مشارکت جوانان در تعزیه اباعبدالله(ع)
پایان پیام/
