فارس پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- صبح نو نوشت: طبق نظرسنجی مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیما پیرامون برنامه‌های صدا و سیما در نوروز 1402، سریال «نون خ 4» که از شبکه یک سیما پخش می‌شود با 83.5 درصد بیننده و 78.6 درصد رضایت در میان مخاطبان سریال‌ها در صدر قرار دارد و سریال «آتش و باد» که سریال شبکه سه سیما است نیز با 48.3 درصد بیننده و 76.3 درصد رضایت در رتبه دوم قرار دارد. در میان ویژه برنامه‌های تحویل سال، برنامه «سال نو» شبکه سه با ۴۹.۳ درصد در صدر قرار گرفت. «کودک شو» شبکه نسیم با ۳۷.۶ درصد و «نوروز دوست داشتنی» شبکه یک با ۳۴.۴ درصد در رده‌های دوم و سوم قرار گرفتند.
حال نگاهی به آمار ارائه شده از سوی مرکز تحقیقات صدا و سیما درخصوص برنامه‌های نوروزی رسانه ملی در سال 1401 بیندازیم. مرکز تحقیقات صدا و سیما با انتشار نظرسنجی از مردم درباره برنامه‌ها و سریال‌های نوروزی اعلام کرد ویژه برنامه سال تحویل «عصر جدید» پرمخاطب‌ترین برنامه نوروزی سیما بوده است. بر اساس این نظرسنجی، در هفت روز اول سال جدید برنامه عصر جدید با ۸۲.۳ درصد مخاطب و رضایت ۸۶.۵ درصدی عنوان پربیننده‌ترین ویژه برنامه تحویل سال را کسب کرده است. «عیدانه» شبکه دو و «فرمول یک» شبکه یک در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
همچنین زیرخاکی۳ با ۶۹.۲ درصد مخاطب و رضایت ۸۶.۳ درصدی پرمخاطب‌ترین سریال نوروزی شده است. این سریال محصول مرکز سیمافیلم بود که به کارگردانی جلیل سامان تولید و از شبکه یک سیما پخش شد.
فصل سوم «عصر جدید» پربیننده‌ترین برنامه در هفته اول نوروز ۱۴۰۱ شده است. این نظرسنجی نشان می‌دهد زیرخاکی۳ با ۶۹.۲ درصد مخاطب و رضایت ۸۶.۳ درصدی پرمخاطب‌ترین سریال نوروزی است. سریال «نجلا ۲» از شبکه ۳ و «پلاک ۱۳» از شبکه سه در رده‌های بعدی قرار دارند.
باتوجه به آنچه در آمار، ارقام و نظرسنجی‌های رسمی اعلام شده، مخاطبین تلویزیون روندی کاهشی داشته تا آنجا که بینندگان سریال‌های آن به کمترین میزان در ۱۰ سال اخیر رسیده‌اند. این آمار و ارقام نشان‌دهنده این است که تیم مدیریتی جدید رسانه ملی هنوز نتوانستند سلیقه و خواست مردم را در تولیدات خود اعمال کنند که مخاطب درک شدن را در محتواها کاملا درک کرده و با تلویزیون همراهی خوبی داشته باشند.
سختگیری‌های بی‌جا باعث افول برنامه‌ها و ریزش مخاطب
بسیاری از کارشناسان و منتقدان معتقد هستند علت کم‌رونق شدن و کاهش تعداد مخاطبین در برنامه‌های سیما، سختگیری‌های بی‌جا و استفاده از برنامه‌سازان و مجریان با دیدهای بسته و کم‌تجربه است.
حسین سلطان‌محمدی، منتقد و کارشناس رسانه ضمن اشاره به افزایش تعداد شبکه‌های سیما و سختگیری‌های بی‌جای برخی از مدیران رسانه ملی گفت: سختگیری‌ها، موجب شد که نیاز به تولید بیشتر و تغذیه شبکه های رو به گسترش، در مواردی به حذف افراد آشنا و میدان دادن به افرادی با تجربه‌های نه چندان خورده برسیم تا بتوانیم فاصله میان افراد حرفهای قدیمی و پرکار با افراد جدید و کم‌تجربه را از بین ببریم.
وی افزود: این رویه سیما و دست‌اندرکاران آن را از اقتدار مدیریتی مرسوم، به مدیریتی سوق داده که امکان اعمال دیدگاه‌های غیر فنی بر چگونگی تولید و نمایش آثار بر آنان ایجاد شده است. ماندگاری این رویه اعمال دیدگاه‌های بیرونی که متأثر از همان تعدد افراد درگیر در نظام تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری و همچنین تولید برنامه بود، ما را به اینجا رساند که در عین انتظار دیدن برنامه‌های متنوع‌تر و همراهی نسل‌های قدیمی برنامه‌ساز در سیما با نسل‌های جدیدتر، به محدودیت‌هایی برسیم که در قیاس با گذشته، موجب دوری افراد قدیمی شد و تولیدات سیمای ما را کم‌رمق‌تر از گذشته متصور ساخت.
به این نکته هم باید اشاره کرد که کشور در سال گذشته درگیر اغتشاشاتی بود که باعث شد تعدادی از برنامه‌سازان و شخصیت‌های مطرح، قید همکاری با رسانه ملی را بزنند و این امر در ساخت برنامه‌ها تاثیرگذار بوده است، ولی به‌رغم همه این اتفاقات گویی مدیران رسانه ملی نمی‌خواهند با واقعیت میدانی امر مواجه شده و بپذیرند که آمارها با بازخوردها کاملا متفاوت و در تضاد هم هستند.
پلتفرم‌ها رقیب اصلی رسانه ملی
تعدادی از کارشناسان معتقدند روی کار آمدن پلتفرم‌ها و ایجاد بستر رقابتی بین صدا و سیما و پلتفرم‌ها باعث شده که ضعف عملکرد و مدیریتی رسانه ملی به وضوح مشخص شود. حال بیایید نگاهی به برنامه‌های نوروزی و پر بیننده رسانه ملی در سال 1401 و 1402 بیندازیم.
فصل سه «عصر جدید» گل سرسبد تلویزیون
«عصر جدید» با تهیه‌کنندگی و اجرای احسان علیخانی از سال 97 تا 1401 در سه فصل با موضوع استعدادیابی ساخته و از شبکه سوم سیما پخش شد. در این برنامه شرکت‌کنندگان به صورت انفرادی یا گروهی می‌توانستند در رشته‌های مختلف هنری، علمی، ورزشی و سرگرمی از جمله خوانندگی، شعبده‌بازی، آکروباتیک، کمدی، ذهن‌خوانی، ریاضی، بیت باکسینگ، ژیمناستیک، دوبله و دابسمش، ورزش‌های رزمی، نمایش، پارکور و حرکات موزون شرکت کنند. این برنامه توانست توانایی‌های مختلفی را از سراسر ایران جذب کند.
زیرخاکی؛ با صامتی و جمشیدی در اوج
«زیرخاکی» یک مجموعه تلویزیونی به نویسندگی و کارگردانی جلیل سامان و تهیه کنندگی رضا نصیری‌نیا است که نقش‌های اصلی آن را پژمان جمشیدی و ژاله صامتی به‌عهده دارند که در سه فصل ساخته شد و فصل اول این مجموعه در ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ و فصل دوم آن از ۷ خرداد ۱۴۰۰ و فصل سوم نیز در نوروز ۱۴۰۱ از شبکه یک پخش شد.«زیرخاکی»، مجموعه تلویزیونی کمدی نوستالژی که مربوط به دهه‌های 50 و 60 است و داستان مردی را به تصویر می‌کشد که به دنبال زیرخاکی می‌گردد.
بازی‌های جذاب و شوخی‌های موقعیت در بستر وقایع قبل از انقلاب تا پس از جنگ تحمیلی، باعث شد این سریال توجهات زیادی را به خود جلب کند که عدم ادامه آن تا حدودی باعث ریزش مخاطب سریالی شد.
نون خ4 داستانی متوسط و پرداختی ضعیف
یکی از سریال‌هایی که به خوبی و با پرداختن دقیق به نگاه اقلیمی و دوری از زیست پایتختی، توانست در دل مخاطبین جا بازکند و ساخت آن مانند «پایتخت» به فصل‌های بعدی کشیده شد سریال «نون خ» بود. «نون خ» نام مجموعه تلویزیونی به کارگردانی سعید آقاخانی و نویسندگی امیر وفایی است که تاکنون چهار فصل از این سریال ساخته شده است. فصل اول این سریال در نوروز 98، فصل دوم در سال 99، فصل سوم در 1400 و فصل چهارم آن نیز هم‌اکنون از شبکه یک در حال پخش است.
اما فصل اخیر این سریال با آن‌که موضوعات مهمی را در داستان خود مانند تاکید به فرزندآوری، زندگی در روستا، تولید و اشتغال‌زایی جای داده، ولی نسبت به فصل‌های قبلی افت جدی در داستان‌پردازی و افول جدی در فضاسازی داشته و نتوانسته مانند گذشته مخاطب را برخلاف آمار اعلامی سیما، جذب خود کند.
وظیفه‌ای سنگین بر دوش مدیران رسانه ملی در سال جدید
آنچه گفته شد و آمار و ارقامی که در ابتدای گزارش آمد، این را نشان می‌دهد که اولا تلویزیون باید در سال 1402 برنامه‌ریزی برای ساخت سریال و برنامه داشته باشد؛ رقابت را با شبکه نمایش‌خانگی، پلتفرم‌ها و وی‌اودی‌هایی که به تازگی وارد این صنعت شده‌اند، جدی بگیرد و این باور و اعتقاد را فراموش کند که مقوله ساخت سریال و برنامه منحصرا در اختیار اوست. اگر رسانه ملی به این نتیجه برسد و رقابت را جدی بگیرد، حتما با این عقبه ارزشمند در عرصه ساخت سریال و برنامه‌سازی می‌تواند کماکان مرجعِ رسانه‌ای و سرگرمی در ایران باشد و این هویت از دست رفته را بازپس گیرد که حداقل در موضوع کارهای الف ویژه و تاریخی حرفهای بسیاری برای گفتن دارد. در برنامه‌سازی و سریال‌سازی‌های خرد و کلان هم این اتفاق بیفتد تا از این حواشی و آمارسازی‌های احتمالی دور شده و به جایگاه مهم و اصلی خود بازگردد.
پایان پیام/غ/ ت 771
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
