خبرگزاری فارس - ساوه؛ شهرستان ساوه به دلیل برخورداری از شرایط اقلیمی و آب و هوایی مناسب، از قدیم‌الایام یکی از مناطق پرورش زنبور عسل در کشور به شمار می‌رود، اما طی سال‌های اخیر، مشکلاتی فرا روی زنبورداران این خطه قرار گرفت که آنان را برای ادامه اشتغال در این حرفه، در بوته تردید فرو برده است.
عدم توزیع نهاده‌های یارانه‌ای مانند شکر و دارو از طریق تعاونی‌ها، کم‌بودن داروهای ارگانیک و عدم دسترسی زنبوردار به آن، داروهای تقلبی، نبود صنایع فرآوری و بسته‌بندی برخی، عدم حمایت مناسب بیمه از مشکلاتی است که زنبورداران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
به منظور بررسی مشکلات زنبورداران ساوه که بیشتر این مسائل مربوط به تمامی زنبورداران و تولیدکنندگان عسل است گپ و گفتی با برخی از آنها که در روستای نیوشت از توابع این شهرستان مستقر هستند، انجام دادیم که در ادامه می خوانیم.
تولید یک کیلوگرم عسل به ۳ کیلو شهد خام نیاز دارد
یکی از زنبوردار باسابقه و تولیدکننده عسل طبیعی در این منطقه می‌گوید: مهمترین خاصیت عسل، ارزش دارویی آن است که حاوی مواد آنتی‌اکسیدان و آنزیم‌های آنتی‌بیوتیک طبیعی می‌باشد که در درمان بیماری‌های قلب و عروق و سلامت پوست مفید است.
مصطفی یعقوبی اظهار کرد: زنبور عسل برای تولید یک کیلوگرم عسل به ۳ کیلو شهد خام نیاز دارد که توسط ۲۰ هزار زنبور از حدود چهار میلیون گل جمع‌آوری می‌شود که مسافتی معادل سه برابر دور کره زمین را می‌پیماید.
وی، عمده مشکلات این صنعت در بحث فروش محصولات دانست و ادامه داد: به علت نبود تبلیغات مستمر و آشنایی عامه جامعه از خواص محصولات زنبور عسل، بحث فروش یک مشکل اساسی در این صنعت است.
عسل تقلبی مهمترین درد صنعت
این زنبوردار باسابقه عسل تقلبی را مهمترین درد این صنعت عنوان کرد و گفت: این امر باعث از بین رفتن اعتماد مصرف‌کننده است.
یعقوبی در خصوص تشخیص عسل تقلبی از عسل طبیعی ادامه می‌دهد: تنهاترین روش شناخت عسل طبیعی از عسل تقلبی با آزمایش در آزمایشگاه‌های معتبر و نیز تهیه عسل از فروشگاه‌های معتبر از نظر طعم، بو و رنگ در مراحل اولیه امکان‌پذیر است و درصد HMF و نسبت فروکتوز به گلوکز را تنها توسط آزمایشگاه‌های معتبر می‌توان اندازه‌گیری کرد.
وی بیان کرد: کاهش بارندگی‌ها که منجر به بروز پدیده خشک‌سالی می‌شود موجب کاهش جمعیت زنبور عسل شده و نتیجه آن افت محسوس تولید عسل است.
این زنبوردار گفت: عدم توزیع نهاده‌های یارانه‌ای مانند شکر و دارو از طریق تعاونی‌ها، پرداخت نکردن تسهیلات سهل‌الوصول به زنبورداران، رعایت نکردن قوانین کوچ و اسکان توسط زنبورداران و پدیده مهاجرت از دیگر مشکلات زنبورداران است.
یعقوبی، بازاریابی برای فروش عسل تولیدی، کم‌بودن داروهای ارگانیک و عدم دسترسی زنبوردار به آن، عدم ارائه نهاده به زنبوردار، توزیع انواع نوار آفت‌کش‌های تقلبی و غیراستاندارد را نیز یکی دیگر از مشکلات این صنعت دانست و اظهار امیدواری کرد؛ امروزه رسانه مهمترین عامل در فرهنگ‌سازی هر جامعه است و نقش مهمی را در این زمینه ایفا می‌کند، به‌طوری که با تهیه مستند، فیلم‌های آموزشی بحث گردشگری در زنبوردار‌ها، آگاه‌سازی از طریق اساتید دانشگاهی و مدارس و برنامه‌های رسانه ملی در خصوص خواص عسل و دیگر محصولات زنبور عسل، شاهد حل مشکلات این صنعت و نیز رشد هرچه بیشتر صنعت زنبورداری باشیم.
صادرات محصول عسل نیازمند برندسازی است
وی، خشک‌سالی، وجود ریزگردها با فلزات سنگین، وجود داروهای تقلبی، موانع فرا روی زمستان گذرانی، عدم رعایت فاصله کوچ و گسترش برخی بیماری‌ها، دسترس نبودن آفت‌کش مناسب ناشی از تحریم، عدم فعالیت صندوق حمایتی برای ارائه تسهیلات بانکی با سود پایین، عدم برنامه‌ریزی کوتاه و بلندمدت مسئولان مربوطه برای افزایش تولید و صادرات و نبود کارخانه‌های بسته‌بندی و فرآوری را از مهمترین مشکلات فرا روی زنبورداران این شهرستان عنوان کرد.
این تولیدکننده عسل با اشاره به اینکه صادرات محصول عسل نیازمند برندسازی (ایجاد نام تجاری) است، ادامه داد: امروزه کمبود و گرانی قیمت شکر، وجود برخی عسل‌های تقلبی ورود داروهای تقلبی به بازار، عدم همکاری باغداران برای استقرار کلونی‌های زنبور عسل، هزینه بالای جابجایی کندوهای عسل، حضور دلالان در بازار عسل، عدم هماهنگی و همکاری برای انتقال فصلی کندوها به مناطق اطراف و... فعالان حوزه زنبورداری را با چالش‌های بسیاری مواجه کرده است.
یعقوبی با اشاره به اینکه ۱۰ سال به صورت حرفه‌ای در این شغل فعالیت دارم، افزود: متأسفانه عدم حمایت جدی مسئولان مربوطه از این صنعت موجب شده تا عسل تولیدی به خارج از کشور صادر نشده و تنها در بازار داخلی عرضه گردد.
وی با بیان این که به عدم ارائه تسهیلات بانکی برای رونق صنعت زنبورداری و خدمات نامناسب شرکت‌های بیمه‌ای به زنبورداران تصریح کرد: متأسفانه هنگام خسارت خدمات مناسبی ارائه نمی‌دهند و کندوداران را در پیچ و خم‌های اداری از بیمه کردن ناامید و در نهایت مبلغ ناچیزی به زنبوردار زیان‌دیده پرداخت می‌کنند.
این زنبوردار با بیان اینکه در صورت استفاده از داروهای ارگانیک می‌توان عسل تولیدی را به دیگر کشورها به خصوص کشورهای عربی صادر کرد، گفت: متأسفانه برخی مافیا با ورود داروهای غیراصولی موجب کاهش عسل تولیدی در کشور می‌شوند.
افزایش محصول باغات با گرده‌افشانی زنبور
یعقوبی با اشاره به اینکه گرده‌افشانی درختان میوه عموماً توسط باد و حشرات انجام می‌شود، اظهار کرد: گرده‌افشانی حدود دو تا سه درصد باغاتی مانند پسته، فندق و گردو توسط باد انجام می‌شود و بالغ‌بر ۹۲ درصد درختان توسط حشرات از جمله زنبورعسل گرده‌افشانی می‌شوند.
وی با تأکید بر اینکه ماهیت زنبور عسل چرخش در بین گل‌ها برای جمع‌آوری شهد است، گفت: زنبور بازدیدهای متعددی را از گل‌ها انجام می‌دهد تا خوراک ملکه و نوزادانی که به شهد نیاز دارند را تأمین کند، زنبورهای عسل ثابت گل هستند، یعنی در بین گل‌های درختان مختلف جابجا نمی‌شوند و تنها از گل‌گونه درخت تغذیه می‌کنند.
این تولیدکننده عسل ادامه داد: یک زنبور عسل برای تولید یک گرم عسل، حدود ۱۵ هزار گل را بررسی می‌کند و این گرده‌افشانی توسط زنبور عسل در زمان گل‌دهی درختان فواید بسیاری دارد، یعنی حضور کندوهای عسل در باغات به زنبور در تولید عسل ۲۰ درصد سود برساند به باغدار بین ۸۰ تا ۹۰ درصد سود خواهد رساند.
یعقوبی خاطرنشان کرد: باید کندوهای زنبور عسل در باغات در معرض تابش نور خورشید قرار بگیرند، همچنین آبشخورهایی باید برای زنبورهای عسل تعبیه شود، گرده‌افشانی باعث می‌شود که محصول باغات تا چند برابر افزایش پیدا کند.
وی یکی دیگر از مشکلات زنبورداران را فقدان برخورداری از مزایای بیمه تأمین اجتماعی دانست و ادامه داد: افرادی که در این حرفه شاغل هستند، در معرض خطرات و بیماری‌های زیادی هستند و هر ساله هزینه‌های درمانی زیادی را به‌صورت آزاد و هیچ‌گونه خدمات درمانی می‌پردازند.
این زنبوردار گفت: به دلایل نامعلوم در سال‌های گذشته سازمان بیمه تأمین اجتماعی، زنبورداری را از چرخه بیمه بخش کشاورزی حذف کرد و با این وجود این قشر زحمتکش همچنان خواستار پیگیری موضوع از طریق مسؤولان کشوری و نمایندگان مجلس شورای اسلامی هستند تا از مواهب بیمه برخوردار شوند.
عدم عرضه عسل ساوه به دلیل نبود صنایع فرآوری و بسته‌بندی
یکی دیگر از زنبورداران باسابقه این شهرستان نیز با بیان اینکه صنعت زنبورداری حتی برای کشاورزان و باغداران هم مفید است، گفت: در کشورهای اروپایی به زنبورداران اجازه می‌دهند کندوهایشان را در زمین‌های کشاورزی و باغ مستقر کنند اما به دلیل عدم نهادینه شدن این فرهنگ در ایران، زنبوردار باید برای این کار اجاره‌بها بپردازد که در اکثر اوقات با نارضایتی افراد همراه است.
عبدالله اسماعیلی با انتقاد از نبود صنایع فرآوری و بسته‌بندی خاطرنشان کرد: با توجه به مزیت‌هایی که این شهرستان در تولید عسل مرغوب و ارگانیک دارد می‌توان با ایجاد صنایع تبدیلی مرتبط به توسعه و رونق این صنعت به صرفه در شهرستان امیدوار بود.
وی تصریح کرد: همچنین نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی، عسل مرغوب این شهرستان را از عرضه به بازارهای منطقه‌ای و جهانی محروم کرده است.
اولین زنبوردار شهرستان ساوه خاطرنشان کرد: برگزاری کارگاه‌های آموزشی تولید عسل و فرآورده‌های جانبی و تخصیص سهمیه شکر یارانه‌ای جهت تنظیم دستی کندوها از جمله اقدامات صورت گرفته در راستای افزایش تولید و ارتقای کمیت و کیفیت محصول در شهرستان است.
اسماعیلی عنوان کرد: گران شدن نهاده‌ها از قبیل شکر، نبود داروی ارگانیک و مناسب جهت درمان زنبورها و نبود بیمه مهمترین مشکلاتی است که زنبورداران شهرستان ساوه با آن مواجه هستند.
نظارت کافی در ارائه تسهیلات به زنبورداران وجود ندارد
وی گفت: با توجه به اینکه ساوه اقلیم مناسب و مراتع غنی جهت تولید عسل دارد امید می‌رود سال‌های آینده با برنامه‌ریزی و حمایت‌های بیشتر، تعداد زنبورداران بیشتر شده و تولید عسل با کیفیت، خوش‌طعم و بی‌نظیر در این شهرستان افزایش یابد.
این زنبوردار کشور ایران را به دلیل چهارفصل بودن قطب قوی زنبورداری دانست و ادامه داد: متأسفانه به دلیل رعایت نکردن برخی اصول و استفاده از داروهایی که عموماً به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند، سمومی وارد عسل می‌شود که این امر باعث تلف شدن زنبورها و در نتیجه عسل تولیدی می‌شود.
اسماعیلی گفت: برخی قوانین دست و پاگیر مانع از ارزآوری بیشتر این حرفه شده به طوری که با فراوری محصولات تولیدی در استان می‌توان در کنار ایجاد اشتغال، مقوله افزایش سود را نیز مورد توجه قرار داد.
این تولیدکننده عسل با گلایه از اینکه هیچ‌یک از سازمانها زنبورداران را به رسمیت نمی‌شناسند، تأکید کرد: جهاد کشاورزی وام‌های خوداشتغالی را در اختیار افراد قرار می‌دهد اما متأسفانه نظارت چندانی بر روی این موضوع وجود ندارد و بسیاری از افرادی که این وام‌ها را دریافت می‌کنند زنبوردار نیستند.
وی همچنین از عدم همکاری برخی باغداران در استقرار کلونی در زمین‌هایشان خبر داد و گفت: وجود کلونی در زمین‌های کشاورزی موجب رونق محصولات کشاورزی می‌شود اما برخی باغداران با این موضوع موافق نیستد که با آموزش‌های جهاد کشاورزی این موضوع تا حدودی مرتفع خواهد شد.
یکی دیگر از زنبورداران و بازرس تعاونی زنبورداران ساوه نیز گفت: عسل تنها ماده غذایی است که هرگز فاسد نمی‌شود و قوی‌ترین میکروب‌ها بیش از ۴۸ ساعت توان مقابله در برابر آن را ندارند.
مصطفی موسی اظهار کرد: در کشور ما ایران با وجود تولید بالای عسل در انواع گوناگون و منحصر به فرد و در نوع خود بی‌نظیر، نه فقط از جنبه دارویی به این ماده ارزشمند توجهی نشده، بلکه از نظر مصرف غذایی نیز مورد بی‌توجهی قرار گرفته است که علت اصلی این امر می‌تواند عدم شناخت مزایا و ارزش‌های دارویی و غذایی آن باشد.
بازرس تعاونی زنبورداران ساوه گفت: دسترسی آسان زنبورداران به دارو برای درمان زنبورها، تأمین نهاده شکر، ارائه آموزش، بیمه کلونی‌های زنبورعسل، بیمه تأمین اجتماعی زنبورداران، ارتقای آموزش عمومی در خصوص مصرف فرآورده‌های زنبورعسل به‌جای مصرف چیپس و پفک و تأمین زمینه استقبال کشاورزان از استقرار کلنی‌های زنبورعسل در مزارع از مهمترین دغدغه‌های زنبورداران برای افزایش تولید کمی و کیفی عسل در این شهرستان است.
پایان پیام/ع
