به گزارش خبرنگار حج و زیارت خبرگزاری فارس، یکی از مهم‌ترین شروط برای تشرف به حج تمتع، داشتن استطاعت جسمی و روحی است. بر همین اساس در سال‌های گذشته سازمان حج و زیارت اقدام به راه‌اندازی مرکز پزشکی حج و زیارت زیر نظر جمعیت هلال احمر کرد تا سلامت جسمی زائران خانه خدا را قبل از سفر بررسی کرده و در حین سفر از سلامت زائران حفاظت کنند.
خدمات پزشکان مرکز پزشکی حج و زیارت به زائران حج تمتع
این مرکز دو وظیفه اساسی بر عهده دارد که یکی قبل از سفر زائران خانه خداست و دیگری در حین این سفر معنوی؛ به طوری که برای احراز سلامت جسمی زائران سرزمین وحی سازوکاری تدوین شده است که زائران باید قبل از برنامه‌ریزی برای حج تمتع، از نظر استطاعت جسمی و روانی مورد ارزیابی قرار گیرند و سلامت آنها از سوی پزشکان مورد تأیید مرکز پزشکی حج و زیارت احراز شود.
چگونه استطاعت جسمی زائران خانه خدا احراز می‌شود؟
بر همین اساس هم هر ساله قبل از ثبت‌نام و واریز وجه نهایی حج تمتع، مشمولان حج تمتع باید از نظر استطاعت جسمی مورد ارزیابی قرار گیرند و در صورتی که پزشک معتمد مرکز پزشکی حج و زیارت پس از چندین نوبت بررسی و ویزیت زائر تشخصی دهد که زائری توانایی لازم برای انجام مناسک حج تمتع را ندارد، امکان همراهی آن زائر با کاروان وجود ندارد.
با این وجود، این ارزیابی در برخی اوقات به دلیل اصرار زائران یا حتی سایر موارد با مشکلاتی همراه است و در سال‌هایی زائرانی که استطاعت جسمی لازم را نداشته‌اند، با کاروان راهی سرزمین وحی شدند و همین امر موجب شده تا مشکلاتی را برای عوامل کاروان یا حتی پزشکان اعزامی کشورمان در عربستان ایجاد کنند و حتی در برخی اوقات نداشتن استطاعت جسمی لازم برای انجام عملیات حج، باعث فوت زائر شده است.
لزوم بازنگری در فرآیند معاینات پزشکی حج
به همین دلیل سخت‌گیری و توجه نکردن به اصرار زائران برای تشرف به سرزمین وحی باید مورد توجه قرار گیرد تا مبادا سلامت زائران در عربستان به خطر بیفتد. البته زائران هم باید هنگام ویزیت شدن توسط پزشک معتمد کاروان، مشکلات خود را به درستی بیان کنند و از پنهان‌کاری و کتمان بیماری در معاینات بپرهیزند. از طرفی هم سازمان حج و زیارت از پذیرش سفارش سایر افراد برای اعزام زائران ناتوان خودداری کنند تا هزینه اضافه تحمیل نشود.
| سال | تعداد زائران حج تمتع | تعداد تیم پزشکی مرکز حج و زیارت |
| ۱۴۰۱ | ۳۹ هزار و ۶۳۵ نفر | ۱۸۰ نفر |
| ۱۴۰۰ | - | - |
| ۱۳۹۹ | - | - |
| ۱۳۹۸ | ۸۷ هزار و ۵۰۰ نفر | ۵۷۰ نفر |
| ۱۳۹۷ | ۸۲ هزار و ۸۰۰ نفر | ۵۵۰ نفر |
| ۱۳۹۶ | ۷۹ هزار و ۷۰۰ نفر | ۵۷۵ نفر |
| ۱۳۹۵ | - | - |
| ۱۳۹۴ | ۶۱ هزار نفر | ۵۰۰ نفر |
ارسال دارو برای زائران حج تمتع کشورمان قبل از آغاز اعزام‌ها
از دیگر فعالیت‌هایی که مرکز پزشکی حج و زیارت قبل از اعزام زائران به حج تمتع انجام می‌دهد، ارسال داروها و تجهیزات مورد نیاز برای زائران کشورمان در عربستان است؛ به طوری که هر ساله برای جمعیت ۸۵ هزار نفری زائران کشورمان، حدود ۶۰ تن دارو و تجهیزات قبل از آغاز عملیات اعزام زائران به سرزمین وحی ارسال می‌شود که گاهی این داروها بیش از نیاز زائران است و در بیشتر اوقات داروهای اضافه هم به کشور بازنمی‌گردد.
بر همین اساس، پیشنهاد می‌شود همان طور که به زائران دارای بیماری زمینه‌ای توصیه می‌شود، مقداری بیش از نیاز از داروهای تخصصی خود همراه داشته باشند، به سایر زائران هم آموزش لازم داده شود تا داروهای عادی و البته ضروری همچون قرص سرماخوردگی یا استامینوفن را همراه داشته باشند تا در صورت نیاز و تأیید پزشک کاروان، آن را مصرف کرده و بهبود یابند و دیگر نیازی به ارسال این حجم دارو آن هم با قیمت بالای دارو در سال‌های اخیر برای زائران در ایام حج تمتع نباشد.
هر کاروان، یک پزشک/ چرا تیم درمانی در مجموعه‌ها مستقر می‌شوند؟
در کنار اقدامات مرکز پزشکی حج و زیارت قبل از آغاز اعزام‌ها، تیم پزشکی کشورمان حین سفر حج تمتع نیز در شهرهای مکه و مدینه به زائران خدماتی ارائه می‌دهند؛ تا جایی که در سال‌های اخیر با راه‌اندازی درمانگاه‌هایی به ارائه خدمات درمانی به زائران خانه خدا می‌پردازند. البته این نوع خدمات نارضایتی‌هایی نیز به همراه داشته است.
به طور مثال، در برخی اوقات پزشک در نزدیکی محل اقامت زائران نیست و همین امر موجب می‌شود که در بسیاری مواقع سلامت زائران برای رفتن به درمانگاه‌ها به مخاطره افتاده و کسی هم در هتل محل اقامت پاسخگوی مشکل زائران نباشد. این امر در حالی است که در سال‌های گذشته هر کاروان یک پزشک داشت که پرونده پزشکی زائران را قبل از سفر بررسی کرده بود و با مشکلات همه آنها نیز آشنا بود و با توجه به حضورش در کاروان، به سرعت می‌توانست مشکل زائران را در سفر تشخیص داده و درمان کند.
درست است که کاهش تعداد عوامل اجرایی و ستادی کاروان نقش مهمی در کاهش هزینه سفر حج تمتع دارد، اما نبود پزشک در هر کاروان نیز مشکلاتی برای زائران به همراه دارد. بر همین اساس پیشنهاد می‌شود که هر کاروان یک پزشک داشته باشد که البته برای کاهش هزینه سفر حج تمتع برای زائران خانه خدا، می‌توان ظرفیت کاروان را افزایش داد. همان طور که در گزارش‌های قبلی به آن اشاره کردیم. (اینجا بخوانید)
با کاهش تعداد کاروان‌های حج تمتع، می‌توان ظرفیت هر کاروان را تا حدود ۲۵۰ نفر یا به اندازه یک پرواز افزایش داد و برای هر کاروان نیز یک پزشک اعزام کرد تا علاوه بر کاهش هزینه‌ها، مشکلاتی در سلامت زائران ایجاد نشود. چرا که در سال‌های آینده حج تمتع در فصل گرما است و زائران برای حفظ سلامت نیازمند حضور پزشک در کاروان هستند.
راه‌اندازی درمانگاه در هتل‌ها و بستری زائران در بیمارستان‌های سعودی
با این اقدام اگر در هر کاروان مشکلی هم ایجاد شود، پزشک در نزدیکی کاروان حضور دارد و می‌تواند مشکلات زائران را برطرف کند. علاوه بر این، با توجه به اینکه پزشک کاروان از وضعیت پرونده سلامت زائران مطلع است، و به نوعی از قبل از سفر با آنها همراه بوده، بهتر می‌تواند آنها را راهنمایی کند. در سال‌های گذشته چندین مورد سکته در مسیر و انجام زیارت و حتی پرواز رخ داده است که در برخی سال‌ها به دلیل نبود پزشک، منجر به مرگ زائر شده است.
اکنون تیم درمانی مرکز پزشکی حج و زیارت در مجموعه‌های درمانی همچون درمانگاه و بیمارستان‌های راه‌اندازی شده در شهرهای مکه و مدینه حضور دارند که تعیین پزشک برای مجموعه‌ها و ایجاد درمانگاه در برخی از هتل‌ها موجب نارضایتی و سردرگمی زائران شده است.
البته تیم پزشکی حج و زیارت در مکه مکرمه نیز یک ساختمان مجزا اجاره می‌کند و به زائران در چندین طبقه خدمات پزشکی و پیراپزشکی ارائه می‌دهد که پیشنهاد می‌شود به جای اجاره مکانی مجزا، با حضور پزشک در هر کاروان، در هتل‌های منتخب نیز درمانگاه‌هایی راه‌اندازی شود و در صورت نیاز زائران به خدمات بیمارستانی، آنها در بیمارستان‌های عربستان درمان را طی کنند. همانطور که امسال هم برخی از زائرانی که دچار مشکلاتی همچون سکته و ... شدند، به بیمارستان‌های عربستان منتقل شده و روند درمان را سپری کردند.
به همین دلیل توصیه می‌شود که خدمات پزشکی سرپایی در هتل‌ها ارائه شود و خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی در مراکز درمانی صورت گیرد و در صورتی که زائری نیاز به خدمات بیمارستانی داشت، به بیمارستان‌های عربستان منتقل شود. با این اقدام برخی دیگر از عوامل همچون راننده و حتی تجهیزاتی که برای راه‌اندازی بیمارستان به این کشور منتقل می‌شود، کاهش خواهد یافت.
اکنون زائران کشورهای مختلف همچون ترکیه، پاکستان و اندونزی نیز به همین روش اقدام به اعزام تیم پزشکی می‌کنند و حتی در برنامه‌ریزی انجام شده سعی دارند که بیشتر از درمانگاه و بیمارستان و حتی تجهیزات پزشکی عربستان استفاده کنند. بر همین اساس هم تجهیزات پزشکی به عربستان انتقال نمی‌دهند. علاوه بر این، با وجود اینکه کشوری همچون اندونزی با بیشترین سهمیه حج تمتع به عربستان اعزام می‌شود، تعداد تیم پزشکی محدودی دارد و از بین بیش از ۲۰۰ هزار زائر در حج تمتع ۱۳۹۸ کم‌تر از ۹۰۰ نفر در قالب تیم پزشکی عازم حج شدند. به عبارتی برای هر ۲۵۰ نفر یک نفر پزشک! همان رقمی که برای هر کاروان بزرگ پیشنهاد می‌شود.
لزوم استفاده از طب سنتی در کنار پزشکان متخصص
البته در کنار استفاده از تجهیزات پزشکی سعودی‌ها و داشتن پزشک در هر کاروان، می‌توان از ظرفیت پزشکانی که خودشان زائر هستند و به حج تمتع هم مشرف می‌شوند، استفاده کرد که تاکنون مسؤولان نسبت به این امر توجه نداشته‌اند.
یکی دیگر از اقداماتی که باید در ایام حج تمتع مورد توجه قرار گیرد، استفاده از طب سنتی است. با توجه به گرمای هوا در ایام حج تمتع و سختی این سفر معنوی، مشکلات گوارشی یکی از مشکلات زائران به شمار می‌رود که می‌توان با استفاده از برخی از داروهای گیاهی از بروز این مشکلات جلوگیری کرد. بر همین اساس، حضور پزشکان طب سنتی هم در کنار متخصصان و پزشکان کشورمان می‌تواند در بهبود وضعیت سلامت زائران مؤثر باشد.
همچنین یکی از راهکارها برای حفظ سلامت زائران، سپری کردن دوره امداد و نجات متناسب با موقعیت حضور در سرزمین وحی و فاجعه منا در سال ۱۳۹۴، نه تنها برای پزشکان بلکه برای عوامل کاروان‌ها امری اجتناب ناپذیر است.
به گزارش فارس، سخت‌گیری در احراز سلامت جسمی زائران منجر به کاهش ورودی بیمارستان و درمانگاه‌ها می‌شو و در صورت اجرای این پیشنهادات تعداد پزشکان حج تمتع هم که همراه با عوامل اداری و اجرایی به این سفر معنوی مشرف می‌شوند، کاهش یافته و از طرفی خدمات‌دهی نیز بهبود می‌یابد. برای مشاهده سایر پیشنهادهای خبرگزاری فارس برای بهبود سفر حج تمتع و کاهش هزینه‌ها می‌توانید به اینجا، اینجا ، اینجا، اینجا، اینجا و اینجا مراجعه کنید.
پایان پیام/ ت 2
