درخواست کمک قرقیزستان از سازمان‌های بین‌المللی در تنش مرزی با تاجیکستان

به گزارش خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس، «سادیر جباراف» رئیس جمهور قرقیزستان در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در 20 سپتامبر در نیویورک سخنرانی کرد.

رئیس جمهور قرقیزستان سخنان خود را با درک صحیح از مشکلات و چالش‌ها و یافتن راه حل مناسب آغاز کرد و اظهار داشت: اگر درک درستی از اختلافات داشته باشیم می‌توانیم راه حل آن را به درستی بیابیم و به موفقیت آن امیدوار بود.

وی در ادامه ضمن اشاره به نقش سازمان ملل در درگیری‌ها و مسائل کنونی جهان به درگیری مرزی تاجیکستان و قرقیزستان اشاره کرد و گفت: من می‌خواهم با استفاده از این فرصت، وضعیت واقعی را که در مرزهای جنوبی کشورمان در حال توسعه است، با در نظر گرفتن آخرین رویدادهای مربوط ، از این تریبون به اطلاع جامعه جهانی برسانم.

به گفته وی، این رویداد مربوط به مرز تاجیکستان است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر 1991، مناطق مورد مناقشه و مشکلات مرزی به وجود آمد. برخی از آنها تا به امروز حل نشده باقی مانده‌اند.من می‌خواهم با افتخار به جامعه جهانی یادآوری کنم که ما ابتدا با جمهوری خلق چین در سال 1996 و به همراه جمهوری قزاقستان در نقطه اتصال مرزهای دولتی سه کشور در سال 1999، حل و فصل مرزها را با موفقیت به پایان رساندیم. ما اکنون تقریباً به طور کامل کار مشترک را تکمیل کرده‌ایم و در حال ورود به امضای معاهده مرز دولتی با جمهوری ازبکستان هستیم. من خوشحالم که مرزهای دولتی با این سه کشور همسایه به مرزهای صلح، حسن همجواری، دوستی و همکاری متقابل سودمند تبدیل شده است.

جباراف افزود: ریاست محترم من در رابطه با روابط با جمهوری تاجیکستان موارد زیر را متذکر می‌شوم. مردم دوست ما از زمان‌های بسیار قدیم در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. ما با ارزش‌ها، فرهنگ، سنت‌ها و آداب و رسوم مشترک متحد شده‌ایم، ما یک دین واحد داریم. مردم ما با پیوندهای خانوادگی در هم تنیده شده‌اند. جای تعجب نیست که قهرمان افسانه‌ای ما ماناس با شاهزاده خانم تاجیک «کانیکی» ازدواج کرده است. همچنین یادآوری کنم که تجزیه قانونی اتحاد جماهیر شوروی در 21 دسامبر 1991 در شهر آلماتی جمهوری قزاقستان اتفاق افتاد، زمانی که سران 11 کشور تازه استقلال یافته اعلامیه آلماتی را تصویب و تأسیس کشورهای مشترک المنافع را اعلام کردند.

جباراف تصریح کرد: در این اعلامیه آمده است که کشورهای مستقل تمامیت ارضی یکدیگر را به رسمیت می‌شناسند و به آنها احترام می‌گذارند. آنها معتقدند که تقویت روابط دوستی، حسن همجواری و همکاری های متقابل سودمند که ریشه های تاریخی عمیقی دارد، منافع اساسی مردم را تامین می‌کند و در خدمت صلح و امنیت است. کشورها به مسئولیت خود در قبال حفظ صلح مدنی و هماهنگی بین قومی آگاه هستند. این سند قانونی توسط رؤسای جمهور 11 کشور عضو CIS از جمله جمهوری تاجیکستان امضا شده است.

رئیس جمهور قرقیزستان در ادامه یادآور شد: در اعلامیه مسکو در مورد رعایت حاکمیت، تمامیت ارضی و نقض ناپذیری مرزهای کشورهای عضو کشورهای مستقل مشترک المنافع مورخ 15 آوریل   1994،  مشخصاً آمده است این اصل توسط رئیس جمهور تاجیکستان «امامعلی رحمان» نیز تأیید و امضا شد. مایه تاسف است که اکنون از این اصل خارج شده است. امامعلی رحمان در سفر خود به قرقیزستان در سال 1998 پس از پایان جنگ داخلی خونین در تاجیکستان دو موافقتنامه دوجانبه بین دولتی بین جمهوری قرقیزستان و جمهوری تاجیکستان را امضا کرد.

به گفته وی، موافقتنامه مبانی روابط بین دولتی در 12 ژوئیه 1996 و موافقتنامه روابط حسن همجواری و مشارکت در 26 مه 2004 امضا شد. می‌خواهم یادآوری کنم که هر دو قرارداد در شهر دوشنبه به امضا رسید. طرف قرقیزستان از همان آغاز کار بر حل و فصل مسائل مرزی بین دو کشورمان، همواره با رعایت کامل تعهدات بین المللی خود از جمله تعهدات دوجانبه عمل کرده و مذاکرات را به شیوه‌ای سازنده انجام داده و سعی در ارائه مصالحه‌های سودمند متقابل داشته است.

می‌خواهم یادآوری کنم که در آوریل 2021، تجاوزات گسترده و غیرقانونی نیروهای مسلح تاجیکستان به خاک ما رخ داد که در نتیجه آن 36 غیرنظامی ما کشته شدند و خسارات مادی زیادی وارد شد.

وی افزود: در ژوئن سال گذشته به شهر دوشنبه رفتم و در آنجا با رئیس جمهور تاجیکستان ملاقات کردم تا بتوانم راه حل مورد قبول طرفین را پیدا کنم. من به خاطر مردمم، حاضرم نه تنها ده ساعت مذاکره کنم. برای من دردناک است که اعلام کنم که در روزهای 14، 15 و 16 سپتامبر سال جاری درگیری‌های نظامی گسترده‌ای در جنوب قرقیزستان رخ داد. طرف تاجیکستان با نقض تمام توافقات قبلی، به تأسیسات مرزی و غیرنظامی در سراسر مرز دولتی قرقیزستان و تاجیکستان حمله کرد. حدود 140 هزار غیرنظامی ما از شهرک‌های مرزی تخلیه شده‌اند و کمک مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند.

خسارات مادی زیادی به تأسیسات غیرنظامی و نظامی وارد شد: خانه‌ها، ساختمان‌های اداری، مدارس، پاسگاه‌های مرزی بسیار آسیب دیدند البته هر گونه آسیب مادی قابل تعمیر است اما از بین رفتن مردم را چگونه توجیه می‌کنیم؟

جباراف افزود: نظامیان ما دلیرانه مقاومت کردند ولی غیرنظامیانی که زیر آتش قرار گرفتند، بر نخواهند گشت. این اقدامات تجاوزکارانه مسلحانه بی‌دلیل از سوی تاجیکستان بیش از پیش ناامیدکننده است، زیرا معاهدات و تعهدات بین‌المللی بین کشورهای ما منعقد شده است. باید به معاهدات احترام گذاشت. ما آماده ادامه روند مذاکرات با شرکای تاجیک خود در هر قالبی هستیم. با در نظر گرفتن این واقعیت که در نتیجه اقدامات غیرقانونی اخیر همسایگان صورت گرفته ، اعتماد ما متزلزل شده است، با این وجود ما آماده ادامه مذاکرات و میانجیگری بین المللی از جمله سازمان ملل، سازمان امنیت و همکاری اروپا و سازمان پیمان امنیت جمعی هستیم.

رئیس جمهور قرقیزستان در ادامه گفت: ما شواهد مستندی از اقدامات غیرقانونی طرف تاجیکستان در سال‌های گذشته داریم. ما هرگز شروع کننده جنگ نبودیم همیشه سعی کردم از استفاده از سلاح خودداری کنیم و حتی بیشتر از آن هرگز به سمت غیرنظامیان غیرمسلح شلیک نکردیم. مهمترین مسئله امروز اتخاذ تدابیر عاجل برای تضمین امنیت و ثبات در مناطق مرزی است.همیشه آماده مذاکره و شفاف سازی نقاط مرزی هستیم.

ما آماده ایم تا تمام پیامدهای منفی اقتصادی پس از ویروس کرونا را  جبران نماییم. به عنوان مثال، قرقیزستان فعالانه در فرآیندهای یکپارچه سازی و همکاری، از جمله در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ابتکار جمهوری خلق چین "یک کمربند - یک جاده" شرکت می‌کند.

به گفته وی، ما همچنین آماده همکاری تجاری و مشارکت سرمایه گذاری با همه طرف‌های علاقه مند هستیم. همانطور که می‌دانید قرقیزستان دسترسی مستقیم به دریا ندارد که در ارتباط با آن یک پروژه مهم منطقه‌ای ساخت راه آهن چین - قرقیزستان - ازبکستان است. اجرای آن فرصت‌های تجارت بین المللی، سرمایه گذاری، ترانزیت و گردشگری را برای آسیای مرکزی، گسترش خواهد داد.

این کشور به طور فعال در حال توسعه"اقتصاد سبز" است. در همین راستا نیروگاه‌های برق آبی کوچک و متوسط ​​به بهره برداری می‌رسند. همسایگان محترم ما - قزاقستان و ازبکستان - در ساخت بزرگترین نیروگاه برق آبی – قمبر آتا شرکت خواهند کرد، زیرا این امر باعث تقویت امنیت انرژی و بهینه سازی استفاده از منابع آبی در منطقه می‌شود.

 جباراف تصریح کرد: به طور کلی، من می‌خواهم به روح وحدت، درک متقابل، اعتماد و حمایت اشاره کنم که دو ماه پیش در شهر چولپان آتا ، زمانی که چهارمین نشست مشورتی سران کشورهای آسیای مرکزی به ریاست قرقیزستان برگزار شد و در آن، پیمان دوستی، حسن همجواری و همکاری برای توسعه آسیای مرکزی در قرن بیست و یکم توسط سران آسیای مرکزی امضا شد و صفحه جدیدی در روابط بین دولتی ما باز کرد. ما متعهد به ادامه کار در این قالب هستیم.

در پایان سخنانم، می‌خواهم به شما اطمینان دهم که قرقیزستان قاطعانه از سازمان ملل متحد به عنوان تنها ساختار جهانی برای حل چالش‌های بی‌پایان پیش روی بشریت حمایت می‌کند. من امیدوارم که سازمان ملل به انجام صحیح تمام وظایف خود ادامه دهد و به کشورهای عضو در حل مشکلات جهانی و غلبه بر چالش ها کمک کند.

من از همه کشورهای عضو می‌خواهم که در این زمان دشوار بین‌المللی، حمایت سیاسی و همبستگی بی‌قید و شرطی را برای سازمان فراهم کنند.

پایان پیام/ح