به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، انتقال سینه به سینه حوادث عاشورا و حماسه‌هایی که باعث شهادت امام حسین(ع)، فرزندان و یاران آن حضرت شد، نشان از عظمت واقعه کربلا دارد که موجب شده در گذران تاریخ به طور زنده و بالنده، بتواند منشأ اثر در رویدادهای سیاسی و تاریخی باشد.
بر همین اساس در ذهن مردم روز به روز بر تنه اصلی داستان کربلا و امام حسین(ع) شاخ و برگ بیشتری می‌رویید، تا آن‌جا که در ایران، مردم به خاطر همخوانی و شرکت در سرگذشت غمبار امام حسین(ع) و ابوالفضل(ع)، به تاریخ دیرینه اهمیت و حرمت آب رنگ و نشان اسلامی زدند و در روند زمان، آن وقایع را که فرهنگ سقاخانه نام می‌گیرد پرورش دادند.
به ویژه داستان آب آوردن ابوالفضل عباس(ع) را اعتبار بیشتری بخشیدند تا اینگونه ستایش و سپاسگزاری خود را نسبت به آب در توجه به آن حضرت به نحو بارزی نمایش دهند، نمونه‌های این توجه را در اشعار مراثی، داستان‌های دینی، روضه‌خوانی، تعزیه‌خوانی و نقاشی‌های برخی سقاخانه‌ها می‌توان دید.
نشانه‌ها در سقاخانه عبارتند از آینه، شمع(چراغ نفتی، لوستر)، قفل، آدمک‌های فلزی، پنجه دست، چشم و ستاره؛ به عنوان نمونه نشان پنجه به معنی دست بریده حضرت عباس(ع) است، نمونه‌های دیگر کاربرد پنجه عبارت از کاسه آب سقاخانه، دسته منبرها، علم‌ها، سر بیرق‌ها و نوک گنبدها و گلدسته‌ها که به علت تکرار انگشت‌ها و گاهی نوشته یاابوالفضل روی آن باعث زیبایی ویژه‌اش شده، پنجه معنای توسل جستن به پنج تن آل عبا را نیز در خود دارد.
رنگ حاکم در فضای سقاخانه سبز است؛ چراکه خاندان امامت بیشتر با آن مانوس بوده‌اند، رنگ سبز به واسطه سبزینگی طبیعت و نیروی دلارامی که در آن است، معنای صفا و آرامش‌بخش را به خود گرفته و دارای شخصیت شده است؛ همچنین در سالیان پیش رسم بر این بود که شب‌های جمعه وسایل پخت و پز کاچی را با خود به محل سقاخانه می‌بردند و به نیت یکی از امامان و گاهی به نام صاحب سقاخانه پس از تهیه کاچی آن را به حاضرین در محل تعارف می‌کردند.
از جمله سقاخانه‌های معروف اصفهان می‌توان به سقاخانه بیدآباد، سقاخانه دردشت، سقاخانه حاج آقا شجاع، و...اشاره کرد.
روایت پژوهشگر آلمانی از سقاخانه‌های اصفهان
هانریش گارل بروگش، پژوهشگر و خاورشناس آلمانی از چند شهر ایران گزارش‌هایی تهیه کرده، او درباره سقاخانه که از نمادهای رویداد کربلا است اینطور می‌نویسد:«در اصفهان چیز تازه‌ای در ساختمان‌ها است که در جاهای دیگر ایران کم است و آن سقاخانه‌هایی است که در کوچه و خیابان ساخته‌اند؛ سقاخانه جایی است که رهگذران می‌توانند از آن آب بنوشند؛ سقاخانه‌های اصفهان جعبه‌های فلزی چهارگوش و مشبکی هستند که آنها را روی پایه‌های سنگی کنار بازار یا خیابان کار می‌گذارند و از سوراخ کوچک این جعبه، آب در جام مسی زیر آن می‌ریزد؛ سقاخانه‌ها ارزش ویژه‌ای دارند و ساختن آنها از کارهای خیر به شمار می‌رود.»
برپایی سقاخانه به مثابه امری اجتماعی
در این خصوص اصغر منتظرالقائم، استاد دانشگاه اصفهان در گفت و گو با خبرنگار فارس در اصفهان بیان کرد: یکی از نمادهای مهم صحرای کربلا آب است و شیعیان به یاد تشنگی خاندان پیامبر(ص) در صحرای کربلا، سقاخانه را دایر می‌کردند و چون آبرسانی برای اهل‌البیت در کربلا حائز اهمیت بوده، شیعیان معتقدند آبرسانی مهم است و برای رفع تشنگی به یاد او سقاخانه‌ای دایر می‌کردند.
وی ادامه داد: این کار ضمن آنکه امری اجتماعی بود، سعی می‌کردند چون به نام امام حسین(ع) است از انواع هنرها از جمله هنر خطاطی، نقاشی، حجاری، کتیبه‌نویسی و هنر چوب استفاده کنند.
منتظرالقائم با اشاره به اینکه در هند، عاشورخانه به عنوان یادبود مرقد امام حسین(ع) درست می‌کردند و اطرافش سقاخانه می‌ساختند، گفت: الان سقاخانه برای حضرت ابوالفضل(ع) مشهور است و این به جهت امر خیر آبرسانی و آب دادن به تشنگان و به یاد تشنگی یاران امام است.
استاد دانشگاه اصفهان در خصوص لزوم اهمیت حفظ سقاخانه‌های اصفهان بیان کرد: سقاخانه شعائر شیعه را منتقل و تشنگان را سیراب می‌کرد و برای بانی سقاخانه اجر اخروی داشت؛ ولی الان چون یخچال در دسترس مردم هست، چندان کارایی ندارد، آن زمان‌ها به برکت آن آب سقاخانه اهمیت می‌دادند و به عنوان تبرک استفاده می‌شد.
وی در پایان اظهار کرد: سقاخانه‌های اصفهان بعد هنری بیشتری نسبت به سایر شهرها دارد، بیشتر سقاخانه‌ها در دوران صفویه ساخته شد که برخی از آنها مثل سقاخانه‌ای که پشت مسجد امام بود، حین ساخت پارکینگ پشت مسجد، از بین رفت که حجاری دوران صفویه را داشت.
انتهای پیام/۶۳۱۲۴/م/
