یک «ایران» عروس به روایت تصویر

گروه زندگی -سمیه دهقان زاده:«ازدواج» این پیوند مقدس، این وصال شیرین و اولین قدم محکم و درست و درمان برای تشکیل کوچک‌ترین جامعه تاریخ بشری، به راستی چقدر می‌تواند چشم نواز ، دلنشین ،زیبا و بی آلایش باشد؟ کافی است مراسم‌های کذایی ، فانتزی و لاکچری را از مدار این آیین مهر و مسئولیت خارج کنیم. بی شک سرزمین‌مان ایران در جای جای خود، عروسی‌هایی با اصالت و پرشور بر پایه سنت ، آداب و ادب دارد که حظ شروع یک زندگی را می‌توان به غایت، در آن به تماشا نشست.

از این رو گوشه‌ای از مراسم‌های عروسی در اقصی نقاط ایران را از لنز دوربین «امیر علی جوادیان» برایتان فراهم آوردیم که دیدن آن لبخند و رضایت و خوشی را توامان مهمان وجودتان می‌کند.

پایکوبی و دهل نوازی مردان در عروسی سنتی در قشم

عروسی جزیره‌نشینان ایران

بیایید از جنوب و جزیره زیبای قشم شروع کنیم و بخشی از آداب و رسوم آن‌ها را در ازدواج به نظاره بنشینیم. مراسم عروسی یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرهنگ مردم این خطه از ایران است. مراسمی کاملا سنتی و دیدنی. تا چندروز پیش از برگزاری مراسم، کسی اجازه ندارد چهره عروس را ببیند و جشن عروسی به صورت جداگانه در خانه عروس و خانه داماد برگزار می‌شود.

قبل از شام (نماز عشا) مهمان‌ها می‌آیند و با «هواری»؛ یکی از بهترین غذاهای محلی قشم، پذیرایی می‌شوند داماد در حالی که دستش را دو مرد دیگر گرفته‌اند با ساز و آواز و پایکوبی به خانه عروس می‌آید.

همراهی عروس توسط دختران فامیل برای ورود به حجله در عروسی سنتی قشم

در خانه عروس، اتاقی به شکل حجله تزئین شده،  داماد به حجله برده می‌شود و مردان فامیل‌های دوطرف برای  شادباش به دیدنش در حجله می‌روند. بعد  از آن عروس، در حالی که کاملا پوشیده است و توسط دو نفر از دختران فامیل هدایت می‌شود از اتاق بیرون آورده و پس از گرداندن در مجلس به سمت حجله برده می‌شود.

 این بخش نیز همراه دایره زدن و خواندن دسته جمعی زنان و دختران است. بردن عروس به آرامی صورت می‌گیرد و در تمام مدت، نقل، پول، سکه و  گاهی اسباب‌بازی‌ها و خوردنی‌های کوچک برای کودکان بر سرش ریخته می‌شود.

استقبال از عروس و داماد در عروسی سنتی ترکمن‌ها

عروسی ترکمن‌ها

و اما ترکمن ها، ازدواج و جشن عروسی در میان آنها آداب و رسوم ویژه‌ای دارد که بیشترش از گذشته‌های دور همچنان حفظ شده است.در آداب مردم ترکمن جهیزیه شرط نیست و بسته به میل پدر و مادراست. خرج عروسی و مهمانی هم به طور کامل به عهده آن طایفه است.

آماده کردن عروس در عروسی سنتی کردهای کرمانج

عروسی های کُردهای کرمانج

حال نوبت کرمانجی‌هاست، با سپری شدن دوران نامزدی، برداشت محصول و بازگشت ایل از قشلاق و گاهی ییلاق، معمولا بهترین زمان برای عروسی‌های کرمانجی هاست.

قبل از‌برپایی رسمی عروسی داماد جهیزیه را فراهم کرده است. خانواده دختر هم با دوختن تشک و لحاف و جاجیم و قالی و... سهم  خود در تهیه جهیزیه دخترشان انجام داده‌اند. تا  شروع عروسی چیزی نمانده. نزدیکان داماد دور هم جمع می‌شوند و شامی می خورند و تقسیم کار می‌کنند و  گروهی از جوانان فردای آن روز برای تهیه هیزم عروسی دست به کار می‌شوند.

مراسم چوب بازی در عروسی سنتی کُردهای کرمانج

نوازندگی عاشق‌ها

حال جمع مردم جمع است، زنان با لباس‌های رنگارنگ که به بهار و پاییز شبیه است حضور دارند. پیرمردان با ترنم دلنشین ،پایکوبی را آغاز می‌کنند. حرکات هماهنگ زنان ملبس به پوشش کرمانجی، وقار ، متانت و ابهت شان  تماشایی است. دختران نوعروس معمولا روپوش قرمزرنگی بر سر و صورت می‌اندازند تا قابل شناسایی برای جوان‌ها باشند و جوانان مجرد شاید از میان دخترانی که روسری سفید رنگ دارند عشق خود را پیدا کنند و عروسی بعدی را برپا.

مراسم عروسی سنتی در حومه شیراز

عروسی سنتی در شیراز
بیایید به شیراز برویم و عروسی های سنتی این  قطعه از سرزمین مان را با جزئیات بیشتری در یابیم. در نوع مراسم ، خانواده عروس در فاصله عقد تا عروسی جهیزیه دخترشان‌ را کامل می‌کنند و تهیه وسایل عروسی هم به عهده داماد است که تا روز عروسی انجام می‌شود. برای برگزاری مراسم عروسی ساعت سعد می یابند و بعد از آن خانواده داماد محل و مکان و روز و ساعت برگزاری مراسم را به خانواده عروس اطلاع می‌دهد.

معمولا خانه داماد برای عروسی آذین بندی و چراغانی می‌شود و حصین (گلدان های سفالی) گل شمعدانی را دور حوض می‌چینند. کف حیاط را فرش می‌کنند و با آمدن مهمان‌ها و گرم شدن مجلس، به دنبال عروس می‌روند. موقع بردن عروس به خانه داماد، ترانه هایی خوانده می‌شود:
اومدیم و اومدیم و می‌گویین خوش اومدین
گل به دس دسمال به جیب و شاد و خرم اومدیم
گل و خی چادر به سرکن گل هوای رفتنه

معمولاً زنان هنگام ورود به خانه عروس کِل می‌کشند و زنانی و دوستان نزدیک عروس که در خانه عروس هستند  با کِل  جواب می‌دهند.
 بعد بزرگتری که همراه داماد است از پدر و مادر عروس اجازه می‌خواهد که او را با خود ببرد. عروس دست پدر و مادرش را می‌بوسد و خداحافظی می‌کند. عروس را از زیر قرآن رد می‌کنند؛ وقتی که عروس وارد خانه داماد می‌شود یک نفر ظرفی پر از عسل را  جلوی عروس می‌گیرد و عروس انگشتش را کمی درآن زده به در خانه می‌کشد و وارد می‌شود.
سینی دیگری که یک جلد قرآن مجید و یک ظرف و یک کاسه آب که برگ سبز یا شاخه گل یا نارنجی در آن است جلوی عروس می‌آورند و عروس قرآن را می‌بوسد و از زیر آن رد می‌شود و دیگران بر سرش نقل می‌پاشند.
 بعد کاسه آب را که نارنج یا برگ سبز یا شاخه گل در آن شناور است پیش پایش می‌گذارند تا عروس از روی آن رد شود. عروس باید طوری عبور کند که پایش به ظرف بخورد و ظرف واژگون شود. ممکن است گوسفندی را هم جلو پایش قربانی کنند و همزمان نقل و سکه روی سر عروس و داماد بریزند.

مراسم سنتی عروسی در همدان

ازدواج سنتی در همدان
ازدواج سنتی در همدان هم آداب خاصی دارد که روستا به روستا در جزئیات متفاوت است. خواستگاری، بله برون، رخت بران، حنابندان رخت داماد، عقد کنان، عروس چرخان پاتختی از جمله ی این رسوم است‌.
برای مراسم خواستگاری چند نفر از بزرگان به خانه عروس می‌روند و مساله خواستگاری را مطرح می‌کنند، بعد از مراسم خواستگاری و گرفتن جواب مثبت، تعدادی از فامیل درجه یک به خانه عروس می‌روند و در مورد مهریه و چگونگی برگزاری مراسم و نوع و مقدار خرید برای عروس صحبت می‌کنند و به توافق می‌رسند.
بعد نوبت  مراسم رخت بندان است که در آن چند نفر از زنان فامیل برای اندازه گیری و دوختن لباس عروس به خانه عروس می‌روند و مقدار زیادی پارچه و شیرینی‌های مختلف هم با خود می‌برند.
 شب قبل از عروسی حنابندان است و عروس از این حنا به دست تمام مهمانان می‌زند. صبح روز عروسی تعدادی از جوانان پسر و دوستان داماد لباس‌هایی را که از طرف خانواده عروس برای او فرستاده شده، به داماد نشان می‌دهند و لباس دامادی برتنش می‌کنند.
 مراسم عقدکنان قبل از عروسی بر سر سفره عقد انجام می‌شود و تعدادی از دختران مجرد سفره‌ای بربالای سر عروس می‌گیرند و بر سر عروس قند می‌سایند و آرزوی برکت وشیرینی برای زندگی آینده عروس می‌کنند.
حال به شب عروسی می‌رسیم، در این شب تعدادی از بزرگان و فامیل داماد به خانه عروس می‌روند و دو نفر از بزرگان،عروس را از زیر قرآن رد می‌کنند و با صلوات از خانه بیرون می‌آورند و با شادی و سرور به خانه بخت می‌برند.
 فردای روز عروسی که روز پاتختی است فامیل و زنان کهنسال عروس به دیدن او می‌روند و تحفه‌هایی را که تدارک دیده اند به عنوان هدیه برای عروس می‌برند.

 اما هدیه بزرگ تر در همه مراسم ها و آداب و رسوم، پیوند مقدس دو جوان است که قرار است خانواده تشکیل دهند و بزرگ‌ترها با جشن های مختلف شروع این فراز و فرود را برایشان ماندگار می‌کنند تا آن‌ها بدانند به آسانی به این شادی و وصال نرسیده اند و سختی و مسئولیت هر چقدر هم زیاد باشد، ارزش داشتن خانواده مهم تر و بیشتر است.

انتهای پیام/