تبعات منفی سقط جنین بر مادران/اول کار و درس یا مادر شدن ؟!

گروه زندگی ـ زهره سعیدی: طبق معمول پشت میزم بودم و مریض ها یکی پس از دیگری می آمدند و می رفتند. تکمه تلفن را فشار دادم و به منشی گفتم مریض بعدی را بفرست که یک مرتبه خانمی با گریه و ناراحتی وارد اتاقم شد. وقتی حال و روزش را دیدم برایش یک لیوان آب ریختم و او را به آرامش دعوت کردم. بعد از او پرسیدم که اگر حالش جا آمده، تعریف کند ، داستان چیست؟

شروع به تعریف کرد که ۴ روز  پیش  متوجه بارداری اش شده ولی چون آمادگی بچه دار شدن نداشته، با تهیه داروهایی که اینترنتی سفارش داده، باعث سقط جنینش شده و الان پشیمان است. این خانم می‌گفت که با خوردن داروها باعث ایست قلبی جنین شده اما الان خیلی پشیمان و ناراحت است و علاوه بر پشیمانی مشکلات جسمی و روحی  زیادی را نیزبرای خودش به بار آورده است.

او وقتی مراجعه کرده بود که  دیگر برای نجات فرزندش کاری از دست کسی برنمی آمد اما نمی دانست چه مشکلات بزرگی  را با این تصمیم برای خودش  رقم زده است.

این یکی از ده ها موردی است که خانم دکتر «زهرا علامه»، پزشک متخصص زنان، زایمان و نازایی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی درباره اش با فارس صحبت می کند که به مناسبت هفته جمعیت و روز سقط جنین مشروح صحبت هایش را منتشر می کنیم:

*خانم دکتر درباره عوارض ناشی از سقط جنین به لحاظ جسمی و روانی برایمان توضیح دهید.

ابتدا این نکته را عرض کنم که تمام مطالبی که مطرح می شود جنبه ناراحت کردن و ترساندن بانوان و خانواده ها را ندارد بلکه صرفا جنبه آگاهی رسانی دارد چرا که عوارض ناشی از سقط جنین آنقدر زیاد است که اصلا تصورش را هم شاید زوج ها نداشته باشند و با یک ساده انگاری مثل این حرف که «الان آمادگی اش را ندارم» یا «فعلا می خواهم درس بخوانم» و یا اینکه «تازه ازدواج کردیم و زود است»، جسم و روانشان را در معرض این آسیب ها قرار دهند.

بدترین آسیبی که سقط یک جنین ممکن است برای بانوان ایجاد کند، ناباروری در کل عمر است، سپس عفونت، اختلالات عروقی ، خونریزی های شدید و به لحاظ روانی افسردگی و اضطراب و ... ممکن است برای زنان به همراه داشته باشد.

*چرا یک سقط ممکن است باعث ناباروری شود؟

ببینید سقط ها به دو صورت دارویی و اینسترومنتال یعنی با استفاده از وسیله در رحم ایجاد می شود. سقط های دارویی عوارض کمتر اما گسترش بیشتری دارند اما همان ها هم بی عارضه نیستند. ما بیمارهایی داریم که به دنبال انجام یک سقط کلا نابارور شده اند.

غیر از اینکه ممکن است با یک سقط عفونت بدن فرد را بگیرد، بدنبال یک سقط القایی که خود به خود صورت نمی گیرد، بلکه با دارو است، ممکن است یک اختلال عروقی در بدن ایجاد شود که آن اختلال ناشی از بسته شدن یک شریان می شود، در نتیجه خونریزی های شدید به دنبال آن می آید و درمان آن برای بیمار ممکن است با ناباروری همراه شود. در نوع دیگر عفونت های رحمی ناشی از سقط ممکن است لوله های رحمی را ببندد و بعد هم باعث ناباروری شود.

*خانم دکتر  سن مادر چقدر در بارداری موثر است ؟ الان خیلی ها تصورشان نسبت به گذشته تغییر کرده ، قدیمی‌تر ها می‌گفتند تا جوان هستی مثلا بین بیست تا سی سال بچه دار شو، الان دخترها تا ازدواج می کنند می گویند چند سال بگذرد، درس بخوانیم، زندگی روی غلطک بیافتد و مسائل دیگر ، آیا این تصورات باعث ناباروی نمی شود؟

بله این یک حقیقت است ، باز قدیم ها بیشتر توجه می‌کردند الان چون تفکر باروری در زوج ها تغییر کرده، خیلی ها دوست دارند آن را انکار کنند اما یک چیزهایی قابل انکار نیست ،  سن مانع بارداری نیست اما وقتی سن یک خانم بالا می رود، باعث نزدیک تر شدن شرایط بدنی او به ناباروری می شود.

ممکن است یک خانم ابتدا بارور باشد اما به مرور زمان نابارور شود، مثل درگیر شدن با عفونت های لگنی یا مثلا عوامل محیطی مثل سربی که در هوا وجود دارد و اغلب شهرهای ما را فرا گرفته یا امواجی که در محیط وجود دارد،  تغذیه نامناسب یا استرس و خیلی چیزهای دیگر که اینها البته روی ناباروری آقایان نیز اثرگذار است.

*بهترین سن بارداری چه سنی است؟

مردم باید بدانند که بهترین سن باروری که توانایی یک زن برای تحویل یک موجود با قابلیت حیات و سالم است، 24 سالگی است . بیست تا بیست و چهارسالگی بالاترین نقطه باروری یک زن است که هر چه از آن فاصله بگیرد، این باروری کمتر می شود. بنابراین بعد از سی و پنج یک کاهش باروری و بعد از چهل کاهش باروری عمیق تری را شاهد هستیم.

ما زیاد دیدیم مثلا خانمی سی یا سی و پنج سالش است ، درباره بچه دار شدن که صحبت می شود، می گوید حالا من بچه نمی خواهم! در این زمینه باید یک اطلاع رسانی درست انجام شود تا زوجین آگاه باشند و بدانند که وحشت از داشتن یک بچه یا عدم برنامه ریزی نباید مانع فرزندآوری آنها شود، چرا که بعدها ممکن است مشکلات عمیق تر و بدتری برایشان رخ دهد و مجبور شوند با درمان بارور شوند.

*آیا سقط جنین هم سن دارد یعنی اینکه آیا اگر یک خانم در سن متفاوتی با سقط مواجه شود، تأثیر عمیق تر یا خفیف تری بر جسم و روانش می گذارد؟

به هرحال سقط بی عارضه نیست، خانمی که سنش بالاتر است ، نسبت به اینکه یک بارداری موفق داشته باشد یا خیر، مواظبتش باید بیشتر باشد. در عین حال اگرسنش برای سقط جنین هم بالاتر باشد، عارضه بیشتری ممکن است گریبانش را بگیرد و چه بسا به ناباروری بیانجامد.

چند روز پیش مادری به مطب من آمده بود که اینترنتی دارو تهیه و قلب بچه ایست کرده بود، این خانم فوق العاده مضطرب، ناراحت و پشیمان بود اما دیگر پشیمانی فایده ای نداشت چون بچه از بین رفته بود.

خانم دیگری به مطب من آمد ، باردار شده بود اما می گفت الان بچه نمی خواهم وقتی با او خوب مشاوره کردیم، منصرف شد . بهرحال غیر از سن بارداری ، هر چه که باشد بچه حتی دو روزش که باشد، چون قابلیت تبدیل به یک انسان کامل را دارد، هم از نظر شرعی هم اخلاقی و دینی نادرست و حرام است البته شرع برای بارداری های مشکل ساز و خطرساز زمان مشخصی را برای ختم بارداری تعیین کرده اما به جز آن به طور ناخواسته حرام است که چنین اتفاقی بخواهد بیافتد.

بنابراین اینکه ما بدون دلیل تنها به خاطر اینکه شرایطمان نامناسب است یا موقعیت اجتماعی مان را از دست می دهیم، بخواهیم یک موجود زنده را از حق نفس کشیدن و زندگی کردن محروم کنیم، نادرست است ضمن اینکه هیچگاه پیش بینی های ما هم درست از آب در نمی آید چرا که ما آینده را نمی بینیم.

مثلا یک نفر تصور می کند که اگر الان باردار نشود، وقتی که  موفقیتش بیشتر شد، درسش تمام شد یا تصورات دیگر شرایط برای بچه دار شدن برایش بهتر می شود اما این چیزها مشخص نمی‌کند. شاید آن زمان اصلا باردار نشود! شایداگر فرزندش صحیح و سالم بدنیا بیاید راحتتر درس هم بخواند و موفق تر هم بشود.

*شما خودتان در چه شرایطی ادامه تحصیل دادید آیا تا آن زمان بچه دار نشدید؟

خیر، من هم خودم و هم خیلی دانشجوهایم با بچه داری درس خواندیم. من دانشجو داشتم که سال اول پزشکی حامله شد، پزشکی اش را هم با موفقیت تمام کرد، سال دوم دستیاری تخصصی زنان هم دومین فرزندش به دنیا آمد، تخصصش را هم گرفت درحالیکه خیلی دوستانش که ازدواج هم نکرده بودند، نتوانستند به این موفقیت برسند.

منظورم این است که اگر کسی بخواهد واقعا کاری را انجام دهد، بچه داری مانع نیست خداوند برکتی می دهد که کارهایش هم درست انجام شود، مسئولیت هایش را به نحو احسنت برعهده بگیرد، روحیه اش شادتر و پیشرفت در کارهایش هم بیشتر شود.

*پس این تفکر غلط است که خیلی بانوان تصور می کنند بعدا شرایطشان بهتر شود، بچه دار شوند.

صدرصد غلط است. ما خودمان با بچه درس خواندیم، تخصص گرفتیم و به زندگی و کارهایمان رسیدیم چرا که خداوند کمک می کند. یادم می آید از خود من سوال می‌کردند که چطور به زندگی و تفریح و کارت می رسی، حتما  از اینها می زنی؟ واقعا من حتی از تفریحم هم نمی زدم چون برخی تصور می کنند بچه داری یعنی تعطیل شدن آرامش و تفریح و سفر و زندگی! واقعا اینطور نیست حتی با همسر و بچه به نظرم آرامشی عمیق و اطمینان خاطر برای آینده وجود دارد که همان زمانی که برای درس خواندن می گذاری با آرامش بیشتری است و این آرامش کمک به زندگی بهتر انسان می کند.

*الان شرایط برای غربالگری های جنین نسبت به گذشته تغییر کرده است؟

خیر الان هم اگر کسی خودش درخواست غربالگری بدهد، غربالگری جنین انجام می شود، اما اگر پزشک براساس سن بیمار و سابقه او تشخص بدهد که باید غربالگری بدهد، باز هم از نظر قانونی منعی برای انجام آن نیست. بنابراین برای کسانی که خودشان تمایل دارند یا پزشکشان به دلائلی احساس می کند که بهتر است انجام دهند،  در قانون جدید هیچ منعی برای غربالگری وجود ندارد.

*سقط جنین چه تأثیری بر پنجره جمعیتی یک کشور می گذارد؟

ببینید سقط آنقدر عارضه برای خانواده دارد که اگر مشکل جمعیتی هم ایجاد نکند، باید به خاطر عوارض ناشی از آن در جامعه اطلاع رسانی کنیم. بنابراین هدف از کاهش سقط فقط یک امر جمعیتی نیست سیاست های جمعیتی باید طوری باشد که مردم خودشان بدانند وقتی که مسن می شوند، اگر فرزند نداشته باشند، تنها می شوند.

الان دختر جوان ما که چند سال است ازدواج کرده و تمایل به فرزندآوری ندارد، وقتی با او صحبت می کنی خودش متوجه می شود که در آینده با یک نقص حمایتی بزرگ روبه رو می شود. الان خود بچه ها چند خواهر و برادر دارند و از پدر و مادرشان نگهداری و حمایت می کنند، متوجه نمی شوند که بعدا کسی نیست از آنها نگهداری کند و دچار مشکل می شوند اینها را باید برای جوان ها توضیح داد.

بنابراین جدا ازاینکه سقط چه اثری روی جمعیت دارد ما دوست داریم که جمعیت خواسته باشد تا ناخواسته و بارداری ها حفظ شود . مردم به این درک برسند که به صورت خواسته با کنترل و به موقع بچه هایشان را به دنیا بیاورند و این بچه ها سالم باشند و با شادی بزرگ شوند

پزشکان در مشاوره های قبل از ازدواج ، داستان نویس ها، فیلمسازها و رسانه ها همه در این زمینه باید فعال شوند، تولید محتوا داشته باشند تا جوان ها درکشان از فرزندآوری تصحیح شود.

*خیلی از خانم ها ترس از ناهنجارزایی و مشکلات ژنتیکی دارند در این زمینه چه اطمینانی می توان به بانوان داد که خطر زیادی تهدیدشان نمی کند.

ترس از حاملگی و ناهنجارزایی در بین برخی وجود دارد ولی نه همه بانوان. متأسفانه غربالگری ها که به صورت اجباری در شبکه ادغام شد، در جامعه ، حتی از غرب گسترش بیشتر پیدا کرد به طوریکه خانواده ها قبل از حاملگی تصور می کنند اگر بچه دار شوند، ناهنجارزایی دارند درحالیکه یک درصد یا دو درصد مشکل کروموزومی ممکن است زوج ها داشته باشند که این درصد توسط تست های مشخص قابلیت  شناسایی دارد.

بنابراین حتی اگر دقیق هم یک غربالگری انجام شود باز هم درصدی خطای منفی کاذب دارد. بگذریم از عوارضی که برای روحیه بیماران  دارد، خیلی ها وقتی یک مشکلی برای غربالگری یا ترس از آن پیدا می‌کنند برای حاملگی های بعدی هراس پیدا می‌کنند و می‌گویند که نزدیک بود مشکل پیدا کنیم درحالیکه اصلا نزدیک نبوده و او فرد سالمی است و ترسشان بی جهت است».

انتهای پیام/