راهی برای شناخت منافقین

به گزارش  خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، دربیست و دومین قسمت از برنامه «سوره؛ فصل نهج‌البلاغه» موضوع « مسئله نفاق در نهج‌البلاغه» با حضور حجت‌الاسلام محمدجواد نظافت، نهج‌البلاغه پژوه و مدیر مدارس علمیه حضرت مهدی (عج) مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت.

لباس ایمان، باطن کفر

مسعود دیانی در ابتدای گفت‌وگو از نظافت خواست تا نفاق را تعریف کند و بگوید که نفاق چیست که این‌همه حساسیت نسبت به آن در قرآن و نهج‌البلاغه وجود دارد؟

نظافت پاسخ داد: ضرورت پرداختن به این بحث این است که همانطور که متقین را باید شناخت، منافقین را هم باید شناخت. چنانچه باید تقوا را شناخت، نفاق را هم باید شناخت و این شناخت‌ها مکمل یکدیگرند وگرنه شناخت ناقص می‌شود. نفاق یعنی دورویی و منافق همان کافر است، منتها کافری که ظاهر مسلمان به خودش می‌گیرد. پرداختن به این بحث مهم است چون ما بیشترین ضربه را از این ناحیه خوردیم. در نامه ۲۷ نهج‌البلاغه امام می‌فرمایند که ما دو تیپ رهبر داریم؛ امام هدایت و امام سقوط. پیامبر اکرم (ص) فرمود به من فرمود که من نه از مشرک می‌ترسم نه از مومن. یعنی طبق فرمایش پیامبر ما نه از مومن داخلی می‌ترسیم نه از آمریکا و اسرائیل. از کسانی باید ترسید که مثل مومنان حرف می‌زنند ولی کاری می‌کنند که پسندیده نیست. در سوره بقره هم خدای متعال سه گروه را معرفی می‌کند؛ متقین، کفار و منافقین. ماهیت نفاق همان کفر است منتها کفری که خودش را در لفافه ایمان پوشانده است.

وی افزود: ما دو نوع نفاق داریم؛ یکی منافق تمام عیار که عامدانه دنبال خیانت و ضربه زدن است یکی هم نفاقی که در وجود برخی ازمومنین است ولی درلایه‌های پایین‌تر. سیستم تربیتی اسلام دشوار و پیچیده است. پیامبر اکرم خیلی از منافقین را می‌شناسد اما به روی آنها نمی‌آورد و حجت را بر آنها تمام می‌کنند تا روز قیامت نگویند که مرا تربیت نکردند و همین سیستم تربیتی کار را سخت می‌کند.

راه تشخیص نفاق

دیانی گفت با این اوصاف که منافق هم زیبا حرف می‌زند و هم از خوبی‌ها حرف می‌زند چگونه می‌توان او را شناخت؟

نظافت بیان کرد: در قرآن داریم که برخی از گمان‌ها گناه است و در نهج‌البلاغه هم امیرالمومنین می‌گوید که اگر در یک جامعه‌ای فساد چیره شده باشد اگر حسن ظن داشته باشید سرتان کلاه می‌رود، پس در جامعه‌ای که دشمن و منافق دارد حتما نفوذی هم دارد و اتفاقا ما ضربه را از این ناحیه می‌خوریم. بنابراین نمی‌خواهم بگویم که صد در صد بدگمان باشیم اما باید حواسمان جمع باشد. کمترین کار منافقین این است که تصمیم‌گیری‌ها را کند و فرصت‌سوزی می‌کنند. نظر مسئولین را عوض و دلهره و ترس ایجاد می‌کنند. سیدرضی هم در نهج‌البلاغه بعد از خطبه متقین، بلافاصله خطبه منافقین را آورده است. امیرالمومنین در نهج‌البلاغه، نفاق را بدترین درد می‌دانند و می‌گویند بزرگترین درد روحی بشر نفاق است. در جایی هم می‌گویند که نفاق از کفر بدتر است. در یک خطبه‌ای هم می‌فرمایند که شما را از اهل نفاق برحذر می‌دارم و سپس صفاتی را برای منافقین بیان می‌کنند؛ گمشده و گمراه، گمراهی که دیگران را هم می‌خواهد با خودش همراه کند، لغزیده و کسی که می‌خواهد دیگران را بلغزاند. هرروز به یک رنگ درمی‌آید و به بیان دیگر حزب باد است.

دیانی گفت: البته گاهی این ویژگی یک خصیصه مثبت تلقی می‌شود و نامش را انعطاف و سازگاری می‌گذاریم؛ آیا نفاق در یک جامعه می‌تواند تبدیل به یک ارزش شود؟

این نهج‌البلاغه پژوه گفت: منافق می‌خواهد نفوذ کند و منفعت خودش را به دست بیاورد و ضربه بزند. مبنای کار منافق ضربه‌زدن و راهش هم این است که هرروز به یک رنگ دربیاید. اما کسانی که صداقت دارند وقتی بدانند جوی که ایجاد شده به نفع مردم نیست، همراه نمی‌شوند حتی اگر منافع خودشان را از دست بدهند و از سیستم حذف شوند.

انتهای پیام/