فارس پلاس؛ یادداشت- سمیرا جنت‌دوست: نوروز، این جشن باستانی و ملی را می توان یکی از مهمترین سرمایه های فرهنگی ایران برشمرد. آیینی که از گذشته مانده و در دل خود بسیاری از آداب، سنن و گوشه هایی از فرهنگ ناب و اصیل ایرانی را جا داده که تا به امروز نسل به نسل منتقل شده است.
آنچه امروز با توجه به درهم آمیختگی فرهنگی اهمیت بسیار دارد پاسداری از اصالت این آیین باستانی است.
در این میان یکی از مسائل مغفول مانده در آیین نوروز، تهیه و مصرف شیرینی های اصیل ایرانی است که متأسفانه در گذر زمان مهجور مانده و چه بسا اگر در مورد آنها خلاقیتی صورت نگیرد به تدریج کمرنگ تر نیز شود.
برای مثال شیرینی هایی همچون نخودچی و برنجی که با فرهنگ نوروز عجین شده و جزو جدایی ناپذیر سفره های هفت سین بوده است. اما در رهگذر زمان چه اتفاقی برای آنها افتاد؟
متأسفانه در گذر سالیان مختلف نه تنها اقدامی برای اعمال تغییراتی در طعم یا بروزرسانی شکل و مزه این شیرینی ها صورت نگرفت بلکه شیرینی های دیگری جایگزین شیرینی های سنتی شد.
البته منظورمان از تغییر و بروزرسانی عوض کردن اصل شیرینی نیست بلکه رنگ و لعاب دادن و تنوع بخشی آن مورد نظر است. برای مثال در مورد حلواهای ایرانی اتفاق خوبی که رخ داد این بود که با حفظ هِل، گلاب و زعفران اصالت حلوا حفظ شد اما نوآوری هایی در جریان تولید و سرو صورت گرفت و ظاهر حلوا به قولی امروزی شد.
آنچه از دل این کار برآمد، شکل گیری حلواهای سنتی مدرن بود (که البته تلاش کردم تا جای ممکن مجموعه کاملی از این حلواها را در کتاب دسرهای سنتی و مدرن گردآورم ) که هم طعم اصیل خود را دارد و هم از نظر ظاهری مطابق با شرایط روز است.
آنچه امروز به عنوان حلواهای بوتیکی رواج یافته را نیز می توان به عنوان شاهدی برای ضرورت نوآوری در شیرینی های سنتی ذکر کرد.
مشابه این اقدام را می توان برای شیرینی های اصیل مثل نخودچی نیز انجام داد یعنی با استفاده از همان مواد اولیه ده ها شکل و طعم متنوع به آن داد که اتفاقا تجربه نشان می دهد طعم های جدید مورد استقبال بیشتری نیز قرار می گیرند.
متأسفانه طی سال های اخیر و با ورود شیرینی های خارجی به فرهنگ شیرینی پزی ایرانی نه تنها نوآوری و خلاقیتی در زمینه شیرینی های سنتی ایرانی صورت نگرفته بلکه از ریل اصلی خود خارج شده و حتی شکل بدی به خود گرفته و بی ارزش شده است.
موضوع مهم دیگر در این زمینه نحوه تولید و سرو است که با فرهنگمان عجین شده اما متأسفانه با نحوه قیمت گذاری و توزیع نادرست به آن آسیب می زنیم.
متأسفانه در روزهای پایانی سال مشاهده می کنیم همه مغازه داران از سوپرمارکت تا قصابی و حتی دستفروشان شیرینی نخودچی می فروشند. معتقدم این نحوه توزیع موجب بی ارزش شدن شیرینی می شود چراکه با بدترین شکل ممکن و بدون هیچ ایده و خلاقیتی در چیدمان و بسته بندی، این میراث مهم را نیز تحت تاثیر نامناسب قرار می دهیم.
بنابراین وقتی شیرینی از چشم خودمان افتاد دیگر جایی برای معرفی آن به سایر کشورها هم نمی ماند در حالی که می توان آن را به عنوان میراث فرهنگی به سایر کشورها معرفی و حتی آن را در بسته بندی های زیبا و شیک صادر کرد.
در غیر این صورت دور از انتظار نیست که در آینده ای نزدیک کشورهای دیگر براحتی این میراث را به اسم خودشان ثبت کنند و همان اتفاقی که در مورد بعضی غذاهای ایرانی رخ داد در مورد شیرینی های اصیل ایرانی نیز تکرار شود. چه آنکه مشابه این رخداد برای زعفران ایرانی اتفاق افتاد و برخی کشورها زعفران ایرانی را در بسته بندی های زیبا و شیک به نام خودشان به سایر نقاط صادر می کنند و صاحب تجارت آن شدند چرا که خودمان اقدام قابل توجهی برای حفظ این میراث انجام و به آن بها ندادیم.
بنابراین اگر تصور کنیم در جهان امروز که هر روز در هر حرفه و شغلی نوآوری و خلاقیت صورت می گیرد و با ابتکارات مختلف برای جذب مشتری تلاش می کنند در ارتباط با فرهنگ غذایی بخواهیم با شیوه چند دهه گذشته فعالیت کنیم به بیراهه رفته ایم و در نهایت با دستان خودمان این میراث و خاطرات مربوط به آن مدفون می شوند در حالیکه ما نیز میتوانیم با کمی نوآوری این میراث را به نسل های بعدی منتقل کنیم نه اینکه با بی تفاوتی و ارج ننهادن به آن، فرزندانمان از آنها فراری باشند.
انتهای پیام/
