گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ فاطمه سامعی؛ ترافیک ارزان تر، دسترسی با قیمت پایین تر در عین افزایش سرعت، یکی از مزیت هایی بود که همواره جزء محاسن ترافیک داخلی به کاربران اینترنت گفته می شد.
کاربران اینترنت خوب به یاد دارند که مسوولان همیشه مدل شبکه ارتباطی کشورهای کره جنوبی و ژاپن را مثال می زنند و این گفته معروف و قدیمی و پرتکرار که ۸۰ درصد ترافیک در کره جنوبی به عنوان یکی از دارندگان سریع ترین و باکیفیت ترین اینترنت های جهان، داخلی است را نمی توان فراموش کرد.
آنچه که از این رویا در ایران برای کاربران اینترنت ملموس شده بود، قیمت نیم بهای ترافیک داخلی بود.
به بیان ساده، مردم می توانند روی سایت هایی مثل آپارات، فیلیمو و نماوا فیلم ببینند و به طور کلی از محتوای سایت هایی که داخل میزبانی می شوند و در سامانه ترافیک نیم بهای وزارت ارتباطات ثبت شده اند استفاده کنند و نصف قیمت وقتی که با فیلتر شکن در یوتیوب فیلم می بینند را بپردازند.
اما به نظر می رسد در حالی که صدای تشویق و تلاش برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات بلند است، تعرفه نیم بها در حال دور شدن از دسترس کاربران ایرانی است.
*ترافیک نیم بهای مهم ترین سایت ایرانی اشتراک ویدئو حذف شد
سرویس اشتراک ویدئوی آپارات از جمله سرویس های داخلی بود که تاچندی پیش ترافیک آن برای کاربران داخل ایران نیم بها حساب می شد.
آپارات بزرگترین سرویس اشتراک ویدئوی ایرانی است.
مدتی است این سایت ترافیک خود را از نیم بها به تمام بها تغییر داده است. به زبان ساده با این سیاست امروز دیگر تفاوتی بین دیدن ویدئو در آپارات و یوتیوب نیست.
برای اطلاع از این تغییر، وقتی به سایت آپارات مراجعه کنید این پیغام در کنار ویدئوی در حال پخش به مخاطبان اطلاع رسانی می شود.
آپارات اطلاع رسانی کرده: ترافیک مصرفی شما در آپارات به صورت نیم بها محاسبه می شود
*ترافیک نیم بها چه فرقی با اینترنت دارد؟
مطابق مصوبه ۲۴۸ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات از بهمن ماه سال ۹۵، در راستای تحقق الزامات حاکم بر شبکه ملی اطلاعات، تعرفه ترجیحی برای ترافیک داده داخلی اعمال شد. با این کار سقف تعرفه داده داخلی منابع ترافیک واجد شرایط به میزان ۵۰ درصد سقف مصوب تعرفه داده بین الملل تعیین شد که باید در حجم های خریداری شده از سوی کاربر نهایی و همچنین بسته های تعریف شده از سوی دارندگان پروانه از سازمان، به صورت تفکیک‌شده رعایت شود.
هم اکنون در قوانین مجلس و مصوبات شورای عالی فضای مجازی تعرفه ترجیحی برای ترافیک داخلی از یک سوم برای پیام رسان های داخلی و یک دوم برای محتوای داخلی و تمام بها برای ترافیک بین الملل دیده شده است.
با چه استدلالی تعرفه نیم بها را وضع کردند؟
منطق این مصوبات این است که پهنای باند داخلی در خارج از کشور به گردش در نمی آید و داخلی است و در نتیجه ارزان تر است و ارزان تر هم باید به دست مردم برسد.
یکی از الزامات سند تحقق شبکه ملی اطلاعات در ایران، دسترسی ارزان تر و سریع تر مردم به ترافیک داخلی در این شبکه است.
در این سند رسیدن به سهم حداکثری ترافیک داخلی در کل ترافیک کشور هدف گذاری شد و دیده شده که سهم ترافیک داخلی باید به ۷۰ تا ۸۰ درصد از ترافیکی که در کشور دیگر در می آید.
همین رو برای افزایش تمایل مردم به استفاده از محتوای داخلی چاره اندیشی شد که یکی از راه حل ها تعیین تعرفه کمتر برای ترافیک داخلی بود.
به این ترتیب شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در چند سال گذشته با ارائه تعرفه نیم بها برای محتوای داخلی تلاش داشتند تا برای ترافیک داخلی مزیت ایجاد کنند تا پلتفرم های داخلی بتواند با محتوای خارجی رقابت کنند.
اساسا مشکل ترافیک نیم بها چیست؟
توضیح محمدجواد شکوری مقدم، مدیرعامل آپارات درباره تبدیل تعرفه ترافیک نیم بها این است که: «اول، جذابیت ترافیک تمام بها برای اپراتورها بیشتر از نیم بها است. دوم، سرویس های داخلی در اوج زمان ترافیک دچار تراکم شبکه (congestion) می‌شوند اما همان زمان سرویس خارجی کیفیت بهتری دارد. سوم، حاکمیت نمی توانند موافق گران شدن تعرفه ترافیک داخلی باشد، زیرا با واکنش‌ها روبه رو می شود. چهارم، استفاده از ترافیک نیم بهای داخلی برای کاربران چندان مهم نیست. پس راه حل در اختیاری کردن ترافیک تمام بها است تا پلتفرم ها می‌توانند با اپراتورها وارد معامله شوند و اقتصاد محتوا شکل بگیرد.»
وقتی پهنای باند داخلی ارزان تر است، یعنی ارزان تر به مردم ارائه می شود و اپراتوری که آن را به دست کاربر می رساند هم باید پول کمتری از کاربر بگیرد. همین اپراتور اگر محتوای خارجی را به کاربر برساند دو برابر پول می گیرد، یعنی دو برابر سود می کند و طبیعی است که علاقه مند باشد به جای ترافیک داخلی، پهنای باند خارجی را روی شبکه خود بفروشد و تمایل به ترافیک داخلی پلتفرم بومی نداشته باشند.
اپراتورها می گویند: هزینه ای که اپراتورهای ثابت بابت پهنای باند به زیرساخت می‌دهند ۲۰ درصد و هزینه ای که اپراتورهای موبایل بابت پهنای باند به زیرساخت می دهند ۵ درصد است و تخفیف ۵۰ درصدی به ضرر آنها است.
کاری که اصلاح مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات می کند
مدتی است که از سوی عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و معاونانش می شنویم که درصدد هستند تا مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات را تعریف کنند که یکی از مباحث مهم در این جلسات تغییر مدل تعرفه‌گذاری برای اینترنت داخلی و خارجی است.
تعریف مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات، عباراتی پیچیده است که در ظاهر اطلاعات زیادی به مخاطب نمی دهد. اما اگر به زبان ساده به مردم گفته شود حاوی اطلاعات مهمی است.
صادق عباسی شاهکوه معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در این باره می گوید: وقت آن رسیده بحث اینترنت نیم بها را به شکلی که اکنون به اجرا در می آید، اصلاح کنیم.
وی ادامه داد: در جهان شیوه قیمت‌گذاری اینترنت و محتوا، به این شکل است که تولیدکننده محتوا با اپراتور قراری می گذارد و به تناسب آن، محتوای موردنظر را به کاربران ارائه می کند.
با چه استدلالی می خواهند تعرفه نیم بها را حذف کنند؟
اما مهدی روحانی نژاد مشاور عالی رئیس رگولاتوری در این باره می گوید: طبق آخرین آمار اکنون تقریبا ۳۰ درصد ترافیک داخلی و مابقی خارجی است. باید شرایطی حاکم شود تا بتوان این نسبت را برعکس کرد و گرایش مردم بیشتر به سمت استفاده از محتوای داخلی رود.
وی گفت: در جمع بندی این موضوع، رگولاتوری با موضوع اختیاری شدن نرخ ترافیک داخلی موافقت کرده است؛ اما این تعرفه از سوی رگولاتوری مصوب نشده و امکان تغییر توسط رگولاتوری را هم ندارد. باید این تغییر از سمت مرکز ملی فضای مجازی اعمال شود. این جمع بندی از درخواست فعالان این حوزه را به مرکز ملی فضای مجازی منعکس کرده ایم و در نهایت این مرکز باید تصمیم بگیرد که کار به چه صورت پیش رود.
بازخوانی نظرات مسوولان در سال های گذشته نشان می دهد، تقریبا همان استدلال هایی که روزی در توجیه تعرفه نیم بها برای ترافیک داخلی بیان شد، اکنون به عنوان دلایل منطقی برای حذف تعرفه نیم بهای ترافیک داخلی تکرار می شود.
اما هزینه ترافیک اینترنت ۳ ذینفع دارد؛ اپراتورها، پلتفرم ها و کاربران. تا اینجای کار پس از بررسی نظرات مسئولان وزارت ارتباطات به طور قطعی مشخص شد که یکسان شدن تعرفه ترافیک داخلی و خارجی و حذف تعرفه نیم بها برای ترافیک داخلی، قطعا به دو ذینفع اصلی یعنی اپراتورها، پلتفرم‌ها کمک می کند اما این تغییرات چه سود و زیانی به حال کاربر دارد؟ وضع کاربر نهایی پس از این تغییرات از نظر هزینه سرویس بهتر یا بدتر خواهد شد؟
چرا حذف اینترنت نیم‌بها به نفع کاربران است؟
وقتی صحبت از حذف یک امکان یا یک امتیاز تشویقی می شود در اغلب موارد ابتدا ذهنیت منفی درباره آن ایجاد می شود. این که در واقعیت کاربران چقدر از ترافیک داخلی استفاده می کنند بسته به ثابت یا همراه بودن سرویس کاربر متفاوت است.
اساسا کاربران تلفن همراه هم در استفاده خود از اینترنت موبایل تاکنون متوجه شده اند که اغلب ترافیکی که روی موبایل استفاده می کنند از نوع خارجی است؛ زیرا کاربران اپلیکیشن های خارجی یا پیام رسان ها را روی موبایل خود دارند که همه این برنامه ها خارجی هستند و با تعرفه ترافیک بین الملل محاسبه می شوند. البته کاربران که سرویس های ویدئویی پلتفرم های ایرانی را روی موبایل دنبال می کنند هم کم نیستند. در مجموع شاید بتوان حذف تعرفه نیم بهای ترافیک داخلی چندان برای کاربران موبایل محسوس نیست.
حذف تعرفه نیم بها برای ترافیک داخلی برای کاربران ثابت محسوس تر است. زیرا اساساً کاربران سرویس های ویدیویی را روی سرویس اینترنت ثابت دریافت می کنند. اگر کاربر بسته بلندمدت و پرحجمی را خریداری کرده باشد با توجه به اینکه اغلب بسته های که حجم زیادی دارند در پایان مهلت زمانی بسته به پایان حجم بسته نمی رسند، در این صورت کاربر ترافیک اضافه آورده است و دیگر برای او اینکه ترافیک نیم بها یا تمام بها حساب شده باشد تفاوتی ندارد.
اما برای کاربرانی که بسته های کوتاه مدت و با حجم کمتر خریداری می کند این موضوع صدق نمی کند. این کاربران وقتی به پایان حجم بسته خود می‌رسند سرعت سرویس شان به ۱۲۸ کیلوبیت بر ثانیه تنزل می کند و در واقع دیگر سرعت و کیفیت قبل سرویس را ندارند. پس برای این دسته از کاربران حذف تعرفه نیم بها برای ترافیک داخلی باعث افزایش هزینه و گران تر شدن سرویس اینترنت می شود.
هدف گذاری های ایجاد مزیت برای پلتفرم‌های داخلی چه می شود؟
فارع از این که یک روزی برای پا گرفتن و جا افتادن سرویس های نوپای ایرانی در کشور به کاربران ایرانی تعرفه تشویقی نیم بها پیشنهاد شد و اکنون که این سرویس ها معرفی شده اند، اکنون گویا از موضع دیگری به کاربر نگاه می کنند، موضوع غلبه میزان ترافیک و خدمات داخلی به خارجی به عنوان نخستین مورد از ویژگی های شبکه ملی اطلاعات در سند تبیین شبکه ملی اطلاعات دیده شده است و این موضوع باید به نحوی دنبال شود که تحقق یک هدف بلند مدت را تضمین کند.
همچنین در بخش تعرفه و مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات از اعمال سیاست براساس نوع ترافیک و تفاوت تاثیرگذار تعرفه با هدف رقابت پذیری با خدمات خارجی صحبت شده است. تکلیف تفاوت تاثیرگذار تعرفه چه می شود؟ آیا با این کار خدمات شبکه ملی اطلاعات ارزان تر می شود؟
آن طور که مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می گویند، آنچه که امروز به عنوان راه حلی برای اقتصادی شدن و افزایش تولید محتوا در کشور و به صلاح اپراتور، پلتفرم و کاربر دیده اند، حاصل همه فکری بین بخش دولتی و خصوصی است و البته در این تصمیم گیری های کلان کسی نمی تواند نظر کاربر نهایی را بپرسد.
در نهایت امیدواریم در رقابت بین پلتفرم های داخلی با همه موانعی که بر سر راه دارند با پلتفرم های چابک و دائما در حال به روز رسانی خارجی، با تصمیم های این چنینی چند سال آینده شاهد جایگزینی همین حجم از ترافیک داخلی با خارجی نباشیم و نبینیم که روزی کاربران ترجیح داده اند که فایل حتی فلان برنامه جذاب روی آپارات را روی کانال های تلگرام فیلتر شده دانلود کنند.
علاوه بر این امید داریم این سیاست با تلاش فعلی مسوولان برای ایجاد رغبت بیشتر در کاربران به اینترنت ثابت در تناقض نباشد و دلیل دیگری بر بی انگیزگی کاربران در استفاده از سرویس های ثابت نشود.
انتهای پیام/
