به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، مذاکرات دوره هفتم که شروع شد دستگاه تبلیغاتی و همچنین مقامات سیاسی غرب به طرح ادعاهای زیاده‌خواهانه خود در خصوص برجام پرداختند اما با شروع گفت‌وگوها مشخص شد رهیافت‌ها و راهبردهای تیم مذاکره‌کننده‌ای که دولت سیزدهم که برای هماوردی با طرف‌های غربی فرستاده کاملا متفاوت با دوره‌های گذشته است.
سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس حوزه روابط بین‌الملل این تفاوت‌های راهبردی و تاکتیکی را ناشی از افزایش توانمندی ایران در حوزه هسته‌ای، منطقه‌ای، دور زدن و خنثی سازی تحریم‌ها و همچنین شنیدن صدای واحد از سوی مردم و نظام می‌داند.
مذاکرات جاری در وین چه تفاوت‌هایی به لحاظ راهبردی و تاکتیکی با شش دوره گذشته دارد؟
باید توجه داشته باشیم در همه کشورها و جوامع، مذاکرات و گفت‌وگوهای سیاسی یک موضوع مستمر و ادامه‌دار است. از سویی دیگر، در حوزه مسائل مهم باید به این نکته هم دقت داشت که مساله صرفا به دولت‌ها مربوط نیست.
در جمهوری اسلامی ایران هم موضوع مذاکرات وین چه در شش دوره اول و چه در دو دوره اخیر به‌مثابه مسابقه دوی امدادی است. درواقع باید بدانیم دوستان مذاکره‌کننده در دورهای گذشته همه تلاش‌های خود را برای کسب منافع ملت انجام دادند اما رویکرد دولت سیزدهم به مناسبات سیاست خارجی تفاوت عمده‌ای با دولت گذشته دارد؛ بنابراین نباید به هیچ عنوان موضوع مذاکرات کنونی و گفت‌وگوی مذاکره‌کنندگان قبل نباید به‌عنوان یک مساله اختلافی و شکاف‌برانگیز در بین اقشار مختلف در کشور باشد.
درواقع مساله انسجام و وحدت ملی یکی از موضوعات اساسی است که در طول ۴۳سال گذشته مورد تاکید همه دلسوزان نظام قرار داشته و دارد. بر این اساس مسائلی که در این دو دوره گذشته به وجود آمد به رویکردهای سیاسی مربوط می‌شود اما از جهت نگاه حاکمیتی باید گفت هر دو جریان مذاکره‌کننده به دنبال کسب منافع ملی بودند. با این وصف در دوره اخیر از همه کارشناسانی که می‌توانستند در حوزه‌های تجاری، بانکی، بندری، مالی، اقتصادی، گمرکی و بیمه‌ای و... اظهارنظر تخصصی کنند، دعوت شد و نقطه‌نظرات آنها موردتوجه تیم مذاکره‌کننده فعلی و سکانداران دستگاه دیپلماسی کشور قرارگرفته است. در فاصله بین گفت‌وگوهای دور ششم و دور هفتم کار کارشناسی دقیقی صورت گرفت تا کمترین مشکل برای مذاکرات به وجود بیاید. بنابراین به دلیل تقویت جنبه‌های کارشناسی بود که در طول سه ماه گذشته طرفین غربی و همچنین چین و روسیه در جریان مذاکرات و همچنین اسنادی که جمهوری اسلامی روی میز گذاشته بود نتوانستند هیچ ایراد محتوایی و کارشناسی بگیرند. به همین علت طی این بازه زمانی درباره متون ارائه‌شده از سوی ایران بحث و بررسی‌ها میان نمایندگان دولت‌هایی که برای احیای برجام به وین آمده بودند صورت گرفت. البته ممکن است آمریکایی‌ها به‌وسیله نمایندگانشان که در پشت میز مذاکرات هستند نخواهند به متن ارائه‌شده از سوی جمهوری اسلامی ایران تمکین کنند اما واقعیت این است که نمی‌توانند از نگاه کارشناسی به این اقدامات ایراد محتوایی وارد کنند. در کنار توجه به جنبه‌های تخصصی و کارشناسی، تیم مذاکره‌کننده ایران با اختیارات کامل و روشن بودن خطوط قرمز نظام که بر اساس منافع ملی ترسیم‌شده بود در این مذاکرات شرکت کرده بودند. این نکته می‌تواند مکمل تلاش‌هایی باشد که در شش دوره گذشته مذاکره‌کنندگان قبلی انجام دادند.
یکی از موضوعات محل بحث در مذاکرات فعلی محل این است که راهبرد دولت جدید آمریکا برای گسترش دامنه گفت‌وگوها و به سرانجام رسیدن آن ناکام مانده از سویی دیگر مساله جنجال‌برانگیز برجام پلاس‌ها که از سوی طرف‌های مقابل به‌ویژه در اوایل مذاکرات مطرح می‌شد، منتفی شده است. نظر شما در این خصوص چیست؟
در دوره گذشته حاکمیت جمهوریخواهان و تندروی آقای ترامپ باعث شد آنها در ارتباط با برجام پلاس مسائل و موضوعاتی را بیان کنند. اما در همان زمان هم تیم مذاکره‌کننده ایرانی نسبت به این مسائل واکنش دیپلماتیک انجام داده بود و هیچ قول مساعدی در این خصوص به‌طرف مقابل نداد. به دلیل این‌که اجازه بحث و گفت‌وگوها پیرامون موضوعاتی مثل برجام پلاس از سوی دستگاه حاکمیتی ایران به تیم مذاکره‌کننده کشورمان داده نشد.
البته قطعا جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۱و ۲۰۲۲تفاوت عمده‌ای از نظر رهیافت‌های سیاسی با جمهوری اسلامی در سال ۲۰۱۵ دارد و این واقعیت است که خانم وندی‌شرمن به‌عنوان معاون وزیر خارجه آمریکا هم به آن اذعان کرده است. بنابراین قطعا طرف غربی کاملا در جریان شرایط داخلی ما از جهت توانمندی‌های دور زدن و خنثی کردن تحریم‌ها و همچنین افزایش قدرت دفاعی و افزایش نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه با پرچمداری مقاومت و انسجام داخلی در حیطه سیاست داخلی قرار دارد. نکته دیگری که باید اضافه کنیم هماهنگی میان هیات حاکمه ایران و قوای سه‌گانه در خصوص شنیدن صدای واحد از داخل ایران در حوزه گفت‌وگوهای هسته‌ای است. بنابراین طرف غربی با شناخت کامل نسبت به تحولات ایران به این مسائل توجه دارد و با این آگاهی پای میز مذاکره آمده و به همین دلیل در طول سه ماه گذشته هیچ حاشیه‌ای به متن برجام به نام برجام پلاس وارد نشده است. البته آنها نسبت به این مساله واقف هستند که در صورت خروج از چارچوب توافق برجام، نوع برخورد مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی در دور هفتم و هشتم کاملا متفاوت خواهد بود.
با توجه به اظهاراتی که تاکنون از سوی مقامات آمریکایی و غربی در روند مذاکرات شنیده می‌شود به نظر می‌رسد ظاهرا دستگاه محاسباتی آنها با توجه به رویه‌ای که ایران در پیش گرفتند، تغییر پیدا کرده است. به این معنا که قبل از شروع مذاکرات و همچنین آغازین روزهای گفت‌وگوها، نمایندگان طرف‌های مقابل ایران مطالبات زیاده‌خواهانه خود سخن به میان می‌آوردند اما در ادامه با توجه به قاطعیت ایران ادبیات آنها هم نرم‌تر شد. ارزیابی شما از تغییر این فضا چیست؟
در طول هفته اول از مذاکرات هفتم، طرف مذاکره‌کننده غربی با تصورات سال‌های گذشته پای میز مذاکرات آمده بود. البته این یک روش جاری در همه گفت‌وگوهای دیپلماتیک است که طرفین مذاکره درخواست‌های صددرصدی و بالا وارد گفت‌وگوها می‌شود. در همان جلسات نخست مشخص شد باید دستگاه محاسباتی غرب توجه ویژه به تفاوت رفتار و رویه ایران در مذاکرات از سال ۲۰۱۵تا سال ۲۰۲۱ داشته باشد. در ادامه مذاکرات مشخص شد طرف‌های مقابل کاملا متوجه تغییر شرایط هستند و دستگاه محاسباتی آنها بیشتر روی متن برجام متمرکز بود تا موضوعات حاشیه‌ای و درخواست‌های زیاده‌خواهانه‌ای که پیش از این مطرح می‌کردند.
منبع: روزنامه جام جم
انتهای پیام/
