تولید تخم مرغ نطفه دار :
قدم اول تولید تخم مرغ های نطفه دار است . برای اینکه تخم مرغ ها نطفه دار شوند باید مرغ و خروس مولد در کنار یکدیگر نگهداری شوند . در فصول مشخصی از سال میزان باروری در طیور افزایش پیدا میکند. برای مثال در اوایل اسفند ماه تا اردیبهشت ماه بهترین زمان برای تولید تخم نطفه دار است.
زمانی که جفتگیری مناسبی صورت گرفت و پرنده تخم گذاشت، تخم ها را جمع اوری کنید تا برای جوجه کشی اماده شوند. علاوه بر نطفه دار بودن تخم، قدرت نطفه نیز بسیار مهم است که بستگی به مواردی همچون نسبت مرغ و خروس ، تغذیه مناسب ، بیمار نبودن طیور و ... دارد که باید به دقت بررسی شود .
ابزارهای مورد نیاز برای جوجه کشی :
جوجه کشی به دو صورت انجام میگیرد . یا به صورت طبیعی از مرغ مادر برای جوجه کشی استفاده میکنند که در این حالت می گویند مرغ مادر کرچ شده است و یا اینکه با استفاده از ابزارهایی به نام دستگاه جوجه کشی این عمل صورت میگیرد.
در استفاده از مرغ مادر محدودیت هایی وجود دارد و گاها راندمان جوجه کشی پایین می آید. برای مثال اگر محیط سرد باشد ، یا تعداد تخم نطفه دار زیاد باشد ، یا اینکه تخم های نطفه دار چندین پرنده را جمع اوری کرده باشید و ... مشکلاتی بوجود خواهد آمد که تاثیر مستقیمی در میزان راندمان دستگاه می گذارد.
اما دستگاه جوجه کشی شرایطی متفاوت دارد. این نوع ابزارها در مدل ها و ظرفیت های مختلف و توسط برندهای مختلفی تولید میشوند. یکی از بهترین دستگاه های جوجه کشی موجود در جهان که در داخل کشورمان ایران نیز وجود دارد ، دستگاه جوجه کشی آرکام می باشد که به خوبی شرایط لازم برای جوجه کشی را فراهم کرده و بهترین راندمان را بوجود خواهد آورد.
چه شرایطی محیطی برای جوجه کشی نیاز است ؟
که دستگاه جوجه کشی در آن قرار دارد باید از نظر دما ، رطوبت و گردش هوا و همینطور نور موجود در محیط شرایط مناسبی داشته باشد. دستگاه جوجه کشی حتما باید در محیطی سربسته نگهداری شود و استفاده از دستگاه جوجه کشی در محیط باز سبب شکست در جوجه کشی خواهد شد.
دمای مناسب برای محیط باید در حدود 24-26 درجه با رطوبت نسبتی 40 تا 50 درصد باشد. محیط خیلی سرد سبب شوک دمایی به نطفه ها میشود و محیط خیلی گرم نیز سبب ایجاد خفگی در تخم ها خواهد شد. از این رو فاکتورهای اشاره شده باید به خوبی فراهم شوند.
نور خورشید به هیچ وجه نباید به صورت مستقیمی به تخم های نطفه دار برخورد کند، از این رو دستگاه را از تابش نور مستقیم آفتاب دور نگهدارید.
ویژگی های دستگاه جوجه کشی مناسب :
مورد بسیار مهم دیگر ، دستگاه جوجه کشی مناسب است. مهم نیست که شما اقدام به خرید ماشین جوجه کشی ارزان قیمت کرده باشید یا دستگاه گرانقیمتی را خریداری کرده باشید ، مهم این است که دستگاه شرایط مورد نیاز برای جوجه کشی را به درستی فراهم کند. شرایط مذکور شامل موارد زیر می باشد :
- دمای جوجه کشی : دما از فاکتورهای بسیار مهم در جوجه کشی محسوب میشود. این مقدار برای طیور مختلف متفاوت می باشد که در ابتدای جوجه کشی باید توسط کاربر در کنترلر وارد شود. سپس سنسور دمایی موجود در داخل دستگاه ، اقدام به شناسایی مقدار دما کرده و به صورت لحظه ای به کنترلر گزارش می دهد. اگر دمای گزارش داده شده با دمای وارد شده توسط کاربر متفاوت باشد، کنترلر با روشن کردن یا خاموش کردن سیستم گرمایشی و سیستم تهویه دما را تنظیم میکند .
استفاده از سنسورهای دقیق و چیپست های سریع در کنترلر می تواند فرایند مذکور را سرعت داده و درصد موفقیت را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
- رطوبت جوجه کشی : رطوبت هم در فرایند تولید نطفه و هم در نرم کردن پوسته ی تخم برای خروج مناسب جوجه از تخم تاثیرگذار است. از این رو باید در شناسایی و تامین ان دقت بسیاری صورت گیرد. برای شناسایی مقدار رطوبت از سنسورهای جوجه کشی مخصوص استفاده میشود. سنسور رطوبت مورد نیاز را از داخل دستگاه جوجه کشی خوانده و با رطوبتی که توسط کاربر در داخل کنترلر وارد شده است مقایسه میکند. در صورت تغییر یافتن این مقدار اقدامات لازم توسط کنترلر انجام میگیرد.
تامین رطوبت با استفاده از روش های مختلف همچون استفاده از دستگاه های رطوبتساز یا سیستم های سنتی همچون ظرف آب و ... صورت می گیرد که بسته به نوع دستگاه و روش اجرایی مورد نیاز قابل انجام میباشد.
- چرخش تخم ها : فاکتور دیگر چرخش می باشد. در طبیعت مرغ مادر به صورت غریزی در بازه های زمانی تقریبا مشخصی اقدام به چرخاندن تخم ها می کند. بدین ترتیب جوجه ای که داخل تخم در حال تشکیل است ، به صورت مستمر به یک سمت دیواره نخواهد چسپید و سبب کاهش راندمان جوجه کشی نخواهد شد.
در دستگاه های جوجه کشی نیز این امر باید حداقل هر 4 تا 6 ساعت یکبار صورت گیرد. در دستگاه های اتوماتیک این عمل توسط موتور مخصوص دستگاه صورت گرفته و در دستگاه های دستی باید توسط کاربر چرخش انجام گیرد .
نکته ی مهمی که باید بیان شود ، تفاوت دما و رطوبت و چرخش در دوره ستر و هچر می باشد. این مورد در تمامی طیور وجود دارد و عدم رعایت ان سبب کاهش راندمان خواهد شد.
ستر و هچر چیست ؟
ستر و هچر از اصطلاحات مهم در جوجه کشی می باشند .
ستر به دوره ای گفته میشود که نطفه به جوجه تبدیل میشود . طول این دوره برای طیور مختلف متفاوت است. دما و رطوبت در این دوره به مقدار مشخصی برای هر پرنده تعیین میشود . در این دوره چرخش به صورت منظم باید صورت گیرد .
هچر به مرحله ای گفته میشود که جوجه داخل تخم نطفه دار تشکیل شده است و در حال خروج از تخم می باشد . در این مرحله اصولا رطوبت بیشتر از مرحله ی ستر میشود تا پوسته ی تخم نرم تر شده و پرنده به راحتی امکان خروج داشته باشد. هچر به صورت عمومی 3 روز پایانی در جوجه کشی محسوب میشود. میزان دما و رطوبت نیز بسته به نوع تخم نطفه دار در این دوره متفاوت می باشد.
نتیجه گیری :
در این مقاله به بررسی روش ها و ابزارهایی که برای تبدیل تخم نطفه دار به جوجه وجود دارد پرداختیم. نکته ای که قابل ذکر می باشد ، این است که بسیاری از طیور ها بخصوص طیور محلی و پرورشی همچون مرغ ، بدون نیاز به داشتن خروس تخم گذاری می کنند و تخم هایی که به صورت بسته بندی شده در بازار تهیه میکنید از همین نوع تخم ها هستند و فاقد نطفه می باشند. از این رو این تخم ها را نمیتوان تبدیل به جوجه کرد ! و برای جوجه شدن همانطور که داخل مقاله اشاره کردیم باید تخم نطفه دار حاصل از جفتگیری پرنده نر و ماده تولید شود.
به طور کلی در صورتی که شرایط لازم گفته شده را فراهم کنید و از دستگاه جوجه کشی با کیفیتی استفاده کنید، میزان تبدیل جوجه ی بالایی خواهید داشت و اصطلاحا راندمان جوجه کشی شما بالا خواهد بود.
