به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، ایران و عربستان از ابتدای سال جاری، گفت‌وگوهای دوجانبه مستمری را برای تنش‌زدایی از روابط فی‌مابین با میزبانی عراق آغاز کردند. هرچند دو طرف راه طولانی برای بهبود روابط دارند اما نشانه‌های مثبت برآمده از گفت‌وگوهای بغداد گواهی می‌دادند که دورنمای روابط تهران و ریاض در مجموع روشن خواهد بود. صدور ویزا برای سه دیپلمات ایرانی و آغازبه‌کار نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی، یکی از این نشانه‌های مثبت بود.
در همین باره، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان دیروز در نشست خبری تصریح کرد: «آنچه می‌توانم درخصوص موضوع روابط ایران و عربستان بحث کنم این است که تمرکز بر آغاز فعالیت نمایندگی جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان همکاری اسلامی در جده است و دیپلمات‌های ما ویزا گرفتند». خطیب‌زاده درعین‌حال اضافه کرد: «همانطور که آقای رئیسی نیز در مصاحبه مطبوعاتی خود در اوایل انتخابات اشاره کرد، جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشایی سفارت خود در عربستان است و طبیعتا این به اقدام عملی آن‌ها برمی‌گردد».
پیشتر، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان دوم دی‌ماه ۱۴۰۰ در نشست خبری با فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق در تهران با اشاره به نقش بغداد در برگزاری چهار دور مذاکره بین ایران و عربستان اعلام کرد: «عربستان‌سعودی با صدور ویزا برای سه تن از دیپلمات‌های ایران به‌عنوان دیپلمات‌های مستقر در سازمان کنفرانس اسلامی در جده موافقت کرده و ویزای این دیپلمات‌ها دریافت شده است». وزیر امورخارجه کشورمان چندی پیش نیز در گفت‌وگو با شبکه «الجزیره»، صدور روادید برای دیپلمات‌های ایرانی برای حضور در جده را نشانه‌ای مثبت و خوب عنوان کرد.
بازتاب خبری گسترده حضور دیپلمات‌های ایرانی در جده
حضور سه دیپلمات ایران در جده، با بازتاب گسترده خبری در رسانه‌های عربی همراه شد. الجزیره نوشت: «پس از ۶سال وقفه، دیپلمات‌های ایران به عربستان بازگشتند». روزنامه دیلی‌صباح نیز در خبری تاکید کرد: «برای اولین‌بار پس از سال۲۰۱۶ دیپلمات‌های ایرانی در یک کنفرانس در عربستان شرکت می‌کنند». این روزنامه با اشاره به نشست‌های اخیرا مسوولان ایرانی و سعودی در عراق نوشت: «اعزام دیپلمات‌های ایرانی به جده نشان‌دهنده امکان بهبود روابط و تبادل دیپلمات‌ها میان تهران و ریاض است». شبکه بی‌بی‌سی عربی نیز با اشاره به نشست خبری سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نوشت: «عربستان و ایران؛ سه دیپلمات ایرانی فعالیت خود در جده را از سرگرفتند».
برای بررسی بیشتر سیر روابط ایران و عربستان طی چهاردهه گذشته و دورنمای این روابط، به سراغ جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل بین‌الملل رفتیم. قنادباشی معتقد است که ایران و عربستان مسلما به‌سمت عادی‌سازی روابط پیش خواهند رفت، به شرطی که عربستانی‌ها با تحریک عوامل خارجی، بار دیگر سیاست‌های خصمانه علیه ایران اعمال نکنند. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را از نظر خواهید گذراند.
قنادباشی: راهبرد ایران، کاهش تنش با کشورهای منطقه است
جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به سابقه روابط ایران با کشورهای منطقه اظهار کرد: آنچه دارد میان ایران و عربستان اتفاق می‌افتد، دقیقا منطبق با راهبرد ما از ابتدای انقلاب مبنی‌بر کاهش تنش با کشورهای منطقه و ایجاد دوستی با این کشورهاست. منتهی چهارماه پس از انقلاب با ایجاد شورای همکاری خلیج‌فارس که ابتدا رویکرد نظامی داشت و سپس جنبه‌های اقتصادی پیدا کرد، علیه ایران موضع‌گیری شد. بعد از آن و در جریان جنگ ایران و عراق، عربستان از صدام حمایت کرد. قنادباشی با بیان اینکه ما هیچ‌گاه در روابط‌مان با عربستان تنش ایجاد نکردیم، گفت: این عربستانی‌ها بودند که هشت سال تمام به یک متجاوز به نام صدام کمک کردند که بعدا کویتی‌ها ضرر کردند. بعد از این دوران، آقای ملک عبدالله سیاست متینی را در قبال ایران در پیش گرفت و سعودی‌ها تا اندازه‌ای کوتاه آمدند. باوجوداین شورای همکاری خلیج‌فارس و در رأس آن عربستان، همواره بر سر جزایر سه‌گانه(تنب بزرگ، تنب کوچک، ابوموسی) ادعاهایی را مطرح می‌کردند. قنادباشی با بیان اینکه حمایت از صدام و طرح ادعا درباره جزایر ایران با تحریک خارجی انجام شد و به نفع منافع ملی عربستان نبود، گفت: بعد از ملک‌عبدالله وقتی ملک سلمان سر کار آمد و پسرش که ابتدا وزیر دفاع بود و سپس ولیعهد شد، عربستان سیاست‌های بسیار خصمانه‌ای را علیه ایران به اجرا گذاشت. بااین‌حال، سیاست راهبردی ایران از ابتدای انقلاب تنش‌زدایی و کوشش برای فراهم شدن زمینه‌های دوستی با کشورهای منطقه بوده است تا دشمنان از تضادهای موجود، بهره‌برداری نکنند.
عربستان در دوره ملک‌سلمان ۱۴اقدام خصمانه علیه ایران انجام داد
قنادباشی با بیان اینکه عربستان در دوره ملک سلمان ۱۴اقدام خصمانه علیه ایران انجام داد، تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین اقدامات خصمانه عربستان در این دوره، کمک‌های مالی علنی و بسیار هنگفت به گروه‌های معاند ما مثل سازمان منافقین و گروه‌های تجزیه‌طلب بود. از این مهم‌تر، عربستان در تحریم ایران با آمریکا همراه شد و رسما اعلام کرد که اگر آمریکا نفت ایران را تحریم کند، عربستان این نفت را جایگزین می‌کند. بمب‌گذاری سفارت ایران در یمن قبل از استقرار شهید ایرلو و تضعیف جبهه مقاومت در عراق، سوریه و یمن، ازجمله دیگر اقدامات خصمانه عربستان طی سال‌های اخیر علیه ما بود.
ایران و عربستان به‌سمت عادی‌سازی روابط پیش خواهند رفت
وی با اشاره به تغییر موضع عربستان در قبال ایران پس از رفتن ترامپ و آمدن بایدن، افزود: پس از رفتن ترامپ، لحن عربستان نسبت‌به ما متفاوت شد. دلیل دیگر تغییر لحن عربستان، شکست در یمن و قدرتمندتر شدن ما بود. این‌ها باعث شدند که عربستان سیگنال‌هایی برای مذاکره به ما ارسال کند و ما هم بنابر استراتژی کلان خود، این سیگنال‌ها را پذیرفتیم. قنادباشی با اشاره به چهار دور مذاکره ایران و عربستان در عراق گفت: این مذاکرات نشان می‌داد که عربستانی‌ها دست از مواضع خصمانه خود برداشته‌اند و نگران ادامه سیاست‌هایی هستند که در آینده می‌تواند به آن‌ها ضربه وارد کند. قنادباشی با بیان اینکه ایران و عربستان مسلما به سمت عادی‌سازی روابط پیش خواهند رفت، گفت: این عادی‌سازی در صورتی خواهد بود که عربستانی‌ها با تحریک عوامل خارجی، بار دیگر سیاست‌های خصمانه علیه ایران اعمال نکنند.
صهیونیست‌ها دلال بسیاری از اقدامات عربستان علیه ایران هستند
وی در پاسخ به این سوال که عادی‌سازی روابط ایران و عربستان شامل چه موانعی است، اظهار کرد: موانع زیادی بر سر عادی‌سازی روابط وجود دارد؛ یکی از موانع آن‌هایی هستند که این خصومت‌ها را به وجود آورده و سودهای کلانی به دست آورده‌اند؛ این عوامل الان هم فعال هستند. قنادباشی با اشاره به رژیم‌صهیونیستی به‌عنوان یکی از عوامل ایجاد خصومت میان ایران و عربستان گفت: صهیونیست‌ها دلال بسیاری از اقدامات عربستان علیه ایران هستند. قنادباشی اضافه کرد: کمپانی‌های بزرگ اسلحه‌سازی که مایل‌اند با افزایش تنش میان ایران و عربستان به فروش بیشتری برسند، مانع دیگر بر سر عادی‌سازی روابط تهران و ریاض به شمار می‌آیند. قنادباشی با اشاره به تضاد ساختاری نظام جمهوری اسلامی ایران با نظام حاکم بر عربستان به‌عنوان دیگر مانع بر سر عادی‌سازی روابط طرفین گفت: عربستان، حضور یک مردم‌سالاری دینی در کنار نظام پادشاهی را برنمی‌تابد. اگر در عربستان مردم‌سالاری و رای مردم حاکم بود، آن‌ها اینقدر از ما هراس نداشتند. درواقع نظام حاکم بر عربستان از الگوشدن مردم‌سالاری در ایران برای کسانی که در این کشور با دیکتاتوری مخالف هستند، نگران‌اند.
روحانی به کشورهای کلیدی منطقه سفیر نمی‌فرستاد
قنادباشی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به منطقه‌گرایی سیاست خارجی دولت سیزدهم به‌عنوان یکی از عوامل مهم در کاهش تنش میان تهران و ریاض طی ماه‌های اخیر، تاکید کرد: سیاست خارجی ما در دوران دولت‌های یازدهم و دوازدهم، تعطیل و در ۱+۵ خلاصه شده بود. فعال شدن دیپلماسی با کشورهای منطقه در دولت سیزدهم، سیاست راهبردی بسیار مهمی است. بعضا احساس می‌کردیم که آقای روحانی در دولتش، به‌عمد روابط را با برخی کشورها تیره نگه می‌داشت؛ یکی از اقدامات آقای روحانی این بود که به کشورهای کلیدی منطقه سفیر نمی‌فرستاد.
منبع: روزنامه صبح نو
انتهای پیام/
