به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، روزنامه ایران گفت‌و‌گویی با شمس‌الدین حسینی، وزیر اسبق اقتصاد و رئیس کمیسیون جهش تولید در مجلس شورای اسلامی انجام داده است که بخش‌های مهم آن در ادامه می‌آید.
دولت سیزدهم در شرایط بسیار سختی روی کار آمد
- دولت سیزدهم در شرایط بسیار سختی روی کار آمد و واضح‌ترین تصویر همین افزایش قیمت هاست که به شکلی نگران کننده نگاه مردم را به خود جلب کرده است.
- دولت سیزدهم کشور را با تورم ۵۸ درصد ، رشد ۴۰ درصد نقدینگی، رشد پایه پولی ۴۲ درصد، ضریب فزاینده پولی ۷.۶ درصد ، نرخ رشد منفی، نرخ مشارکت پایین و نرخ بیکاری بالا تحویل گرفت.
- دولت سیزدهم اقتصاد را با این شرایط به دست گرفت؛ هم با شرایط تورمی و هم با رشد فزاینده نقدینگی و هم متغیرهایی مثل ضریب فزاینده که اتفاقاً بخشی از آن به رفتارهای سیاستی برمیگشت، بهگونهای که دست دولت جدید را بسته است.
دولت برای تأمین مالی با دو مشکل روبه‌رو است
- دولت برای تأمین مالی با دو مشکل روبه‌رو است؛ اول اینکه دولت قبل بیش از صد درصد اسناد خزانه که مجوز فروش آن را داشته، استفاده کرده و دوم اینکه شرایط بازار سرمایه اجازه تأمین مالی از این محل را نمیدهد.
- بازار سرمایه ما به میزان قابل توجّهی سرمایه اجتماعیاش را از دست داده است؛ بازارهای مالی مبتنی بر اعتماد هستند و وقتی عنصر اعتماد از اینها گرفته میشود، بازارها خیلی شکننده میشوند.
دولت قبل با قانون‌شکنی صریح حکم قانون بودجه را اجرا نکرد
- در زمینه درآمدهای دولت، یکی از عوامل مؤثر عدم تحقق درآمدها به عدم تحقق درآمدهای گمرک برمیگردد؛ دولت قبل با قانون‌شکنی صریح حکم قانون بودجه را اجرا نکرد و افتخار هم میکرد که این را اجرا نکرده و ما انتظار داریم دولت سیزدهم آن را اصلاح کند.
- در قانون گفته بودیم بجز برای کالاهای اساسی و دارو باید نرخ مبنای محاسبه گمرکی نرخ ای‌تی‌اس باشد که نرخ آزاد نیست. دولت قبل تعرفه گمرکی را با ارز ۴۲۰۰ محاسبه کرد و بیشترین ارز در این قسمت داده شده است. نرخ تعرفه آن هم هیچ افزایش پیدا نکرده؛ چون گفته بودیم دریافتی‌های تعرفه نباید افزایش پیدا کند یعنی ارز و تعرفه ۴۲۰۰ گرفتند، اما در مهار تورم نقشی نداشت. نرخِ رشد تورم ۵۸ درصد و نرخ رشد خوراک و آشامیدنی ۷۲درصد بود.
در سال‌های گذشته بخش خصوصی تضعیف شد
- یکی از مسائل اساسی اقتصاد ایران که باید به آن پرداخته شود کسری بودجه است. اما معتقدم مسیر اصلاح کسری بودجه مسیر ساده و ساده انگارانه‌ای نیست که ما یک سیاست انقباضی در پیش بگیریم و حل شود.
- معتقدم در سالیان گذشته بخش خصوصی تضعیف شده، سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی تضعیف شده، صادرات و واردات و تجارت منقبض شده است. در این شرایط اگر دولت هم سیاست‌های انقباضی در پیش بگیرد مشکل سرمایه‌گذاری و مشکل رشد اقتصادی ما بیشتر میشود.
دولت باید تولید خدمات اجتماعی را برونسپاری کند
- قانون اساسی به‌درستی از تأمین نیازهای اساسی صحبت کرده و این تصادفی نیست. کسانی که قانون را نوشتهاند با دقت، ممارست، مطالعه و تطبیق قوانین اساسی کشورهای دنیا آن را نگارش کردهاند.
- دولت وظیفه‌اش این است که مسکن، آموزش ابتدایی، بهداشت و... را تأمین کند اما وظیفه‌اش ساختِ مسکن یا بیمارستان یا مدرسه نیست.
- الان وزارت بهداشت، مسکن، ورزش شرکت ساخت دارند در صورتی که نباید این گونه باشد. چون به خاطر تأمین نیازهای اساسی به غلط در دام تولید خدمات اجتماعی افتاده‌اند. باید اینها را برونسپاری کنیم. در این صورت بسیاری از مباحثی که باعث افزایش قیمت‌های جاری شده کاهش پیدا میکند.
قصه ما قصه پرغصّه دولتِ ثروتمندی است که درآمد ندارد
- قصه ما قصه پرغصّه دولتِ ثروتمندی است که درآمد ندارد. دولت ایران به خاطر دارایی‌های متعدد از جمله نفت و گاز یکی از ثروتمندترین دولت‌هاست.
- بحث معادن یکی از حوزههایی است که در سال گذشته در قانون بودجه ورود کردیم و اتفاقی نیفتاده است؛ یکی از رانتیترین بخش‌ها و غیر شفاف‌ترین بخش‌هاست.
- هر کسی در کشور ما توانست به معدن و مجوز معدن دسترسی پیدا کند ثروتمند شد و خیلی از اینها فقط مجوز گرفتند و فروختند و عملاً هیچ کاری نکردند.
- سال گذشته برای این مورد در قانون بودجه حکم گذاشتیم ولی اتفاقی نیفتاد. اینها از جمله مواردی است که در دستور کار نظارتی قرار دادهایم.
در سیاست دوگانه ارزی احتمال اختلال در بازار خیلی زیاد است
- یکی از مسائلی که امروز بازار ارز را مختل کرده، نظام ارزی و سیاست ارزی ماست. در این سیاست دوگانه ارزی احتمال اختلال در بازار خیلی زیاد است آن هم در شرایطی که بالاخره در تأمین ارز مشکل داریم.
- آقای رئیسی در گزارشی که به مجلس ارائه کردند فرمودند در حال حاضر برای این مسأله اقدام به فروش نفت بیشتری کردهایم که این درست است ولی اینکه چه میزان از درآمد آن را تحصیل میکند و رشد پیدا کرده مهم است. آمار و ارقام برای ۷ و ۸ ماهه اول سال خیلی اتفاق خاصی را نشان نمیدهد.
- در این شرایط که با محدودیت عرضه ارز مواجهیم، وقتی حراج ارزی میگذارد یک نتیجه آن افزایش تقاضای ارز است. از نظر من فروش ارز ۴۲۰۰ تومانی و سیاست‌های از این دست یعنی حراج ارز، وقتی مطاعی با یک دارایی کمیاب شده با قیمت پایین عرضه شود و به میزانی هم موجود نیست که کل تقاضا را پوشش دهد مطمئن باشید قیمت پایین نمی‌آید بلکه تقاضاهایی که در اقتصاد تقاضاهای سوداگرانه با سفته بازی شکل میگیرد که قیمت را افزایش میدهد.
راهکارهای کنترل بازار ارز
- الان اگر بخواهیم بازار ارز را کنترل کنیم چند مسأله وجود دارد. اول اینکه از سمت تقاضا نمیتوان تقاضای معاملاتی را سرکوب کرد، مگر اینکه در بعضی موارد مدیریت تقاضای معاملاتی کنیم که لازمهاش اطمینان از این است که اگر ثبت سفارشی می‌کنیم و مجاری رسمی را میبندیم بر مجاری غیر رسمی مسلط هستیم.
- بستن مجاری غیر رسمی اتفاق نمیافتد و بدانید حتماً مواردی هست و اینکه تقاضای احتیاطی و سوداگری را چطور کنترل کنیم، جای تأمل دارد. تقریباً کارشناسان خود دولت هم میدانند که ما الان سالی چند میلیارد دلار تقاضای سوداگری داریم.
- مهم‌ترین عامل که بر اقتصاد ایران سنگینی میکند و سیاستگذار ارز را دچار مشکل کرده، همین بحث دو نرخی است. من معتقدم با اصلاح دو نرخی بخشی از این تقاضا از اقتصاد خارج میشود.
- بخش دیگر این مدیریت در سمت عرضه است. در صادرات غیر نفتی درگیر مسأله عرضه ارز هستیم. ما قیمتگذاری می‌کنیم و میخواهیم در هربخشی که بتوانیم آن را تحمیل کنیم. گزارش‌هایی که در سال‌های گذشته ارائه شد نشان داد که حتی از ارز هدفمندی برای تأمین ارز ۴۲۰۰ تومانی استفاده شده است. حتی فهمیدیم در جاهایی در بخشی از صنایع که زیر مجموعه وزارت صمت است آنها هم به انواع لطایف الحیل ارز ۴۲۰۰ تومانی گرفتهاند. این اتفاقات در کنار بحث تقاضا بر صادرات و عرضه ارز اثر میگذارد.
- برخی از سیاست‌هایی که ما اتخاذ می‌کنیم، عرضه ارز را کند میکند، ورود عرضه ارز به مجرای رسمی را کاهش میدهد که اینها باید اصلاح شود.
اثرگذاری تحریم به شیوه مدیریت‌ها برمیگردد
- بحث‌های اساسی‌تری هم هست که به تحریم برمیگردد. متأسفانه جلوی یکسری از اقدامات که شروع شده بود و میتوانست به کشور در کاهش اثر تحریم کمک کند، گرفته شد.
- واقعیت این است که نمیتوانیم بگوییم تحریم اثر ندارد. تجربه این را نشان داده است ولی اینکه تحریم چطور اثر دارد، به شیوه مدیریت ها برمیگردد.
- در شرایطی که ما نفت خام خود را با خواهش و تمنا میفروشیم، پولش را هم با تخفیف آن هم نسیه میگیریم، فرآورده از کشور قاچاق میشود پولش هم بموقع به دست قاچاقچی میرسد چون او برای رضای خدا و منافع عمومی قاچاق نمیکند و فقط برای پولش قاچاق میکند. ارز او در حساب‌های مختلف رسوب نمیکند. سؤال این است که چرا ما جلوی توسعه پالایشگاه و صنایع پایین دستی را گرفتهایم؟
دولت روحانی آسیب‌پذیری اقتصاد از تحریم را افزایش داد
- در دولت یازدهم و دوازدهم فقط مسأله این نبود که ما برجام را قبول کردیم و... . در واقع ما اقتصاد ایران را به سمتی بردیم که تحریمپذیری و آسیب‌پذیری آن از تحریم افزایش پیدا کرد.
- به نظر شما ۸ سال مدت کمی بود که طی آن میتوانستیم ۴ پالایشگاه ۲۵۰ هزار بشکهای بسازیم که تولیدشان یک میلیون بشکه در روز میشد؟ الان هم این که بحث را مطرح کنیم، همان افراد در وزارت نفت با ساخت پالایشگاه مشکل دارند و میگویند مجوز نمیدهند. من میگویم شما تأمین مالی کنید، مجوزش هست، اما وقتی نگاهتان این است که دولت کارفرمای بزرگ باشد، این رویه ادامه می‌یابد.
صادرات غیرنفتی ما را سیاست‌های بخش عمومی محدود کرده است
- همچنان که تحریم بیشتر صادرات نفتی و همین‌طور صادرات غیر نفتی ما را محدود کرد، صادرات غیرنفتی ما را سیاست‌های بخش عمومی محدود کرده است.
- تحریمی اعمال شده و درآمدهای ارزی دولت‌ها کاهش یافته است، دولت‌ها برای اینکه بتوانند این کسری را مدیریت کنند، قیودی را به بازار ارز تحمیل کردند که تحمیل آن صادرات غیر نفتی را محدود کرده وگرنه تحریم آن قدر که روی دولت و انحراف سیاستگذاری دولت مؤثر بوده، روی بخش غیردولتی به‌صورت مانع و بازدارنده عمل نکرده، آن را کاهش داده ولی بازدارنده نبوده است.
انتهای پیام/
