به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، پریسا جمشیدی صبح امروز در جمع خبرنگاران، اظهار داشت: روستای دستکند گارجگان در شهرستان خوسف واقع شده و آنچه در گارجگان بسیار جلب توجه می‌کند ساختار و شکل خانه‌ها است، خانه‌ها در دل تپه‌های مرتفع پدید آمده و در این نوع معماری به زبان محلی گارجگان نام خانه‌ها را لون می‌گویند.
وی ادامه داد: لون‌ها از یک تا چند اتاق تشکیل شده و هر خانه دارای یک ورودی مشترک است که اتاق‌ها به آن وصل می‌شوند و شکل و ساختار لون ها با هم فرق دارد و متراژ آن‌ها نیز متفاوت و از جمله ویژگی‌های این نوع معماری عدم وجود هرگونه تزئینات و آرایه‌ها است.
کارشناس ناظر مرمت بناهای تاریخی خراسان‌جنوبی اضافه کرد: قسمت انتهایی لون‌ها و امن‌ترین بخش را به محل نگهداری دام‌ها اختصاص داده‌اند تا از گزند حیوانات وحشی و گرمای تابستان و سرمای زمستان محفوظ بمانند.
جمشیدی روستای گارجگان را دارای سه دوره معماری دانست و اضافه کرد: دستکند، دستکند و سازه‌های خشتی متصل به آن و سازه‌های خشتی و آجری دوره قاجار و پهلوی که با فاصله از دستکندها احداث شده و بافت جدید و معاصر با فاصله از بافت قدیم احداث شده است.
وی گفت: قرارگیری روستا در جوار کوه بزرگ گارجگان و چشمه آب شیرین و همچنین رودخانه دائمی این مهم را فراهم کرد تا گذشتگان ابتدا از این آب به منظور کشاورزی و کاشت محصولاتی نظیر (پنبه، گل آفتاب‌گردان و علوفه برای دام) استفاده کرده و سپس در کنار استفاده از آب در کشاورزی از نیروی آن برای تولید آرد و تأمین خوراک به وسیله آسیاب استفاده کنند.
کارشناس ناظر مرمت بناهای تاریخی خراسان‌جنوبی افزود: قدمت تاریخی دستکندها در حال بررسی باستان‌شناسی است.
انتهای پیام/۳۶۳۵/ح
