گروه جامعه خبرگزاری فارس- در روزهای سیاه کرونایی و نبرد تن به تن مردم با موج چهارم کرونا، دلالان توزیع دارو که کسب و کار آنها بازی با جان بیماران است به تکاپو افتاده تا بار دیگر در سایه شبکه پوسیده، انحصاری و غیرشفاف توزیع دارو، سلامت مردم را در چنگ خود بگیرند. این روزها داروخانه های دولتی و خیابان ناصرخسرو مملو از مردمی است که قربانی سیاستگذاری های غلط و کم کاری نهادهای نظارتی در حوزه دارو شده‌اند.
صحبت فساد و آلودگی جریان‌های دارویی در کشور در سال‌های گذشته بارها و به کرات اعلام شده است. پای صحبت های مقام های نظارتی و محاسباتی که می نشینی ناگفته های هولناکی از دلالان توزیع دارو عنوان می کنند؛ همانهایی که سودشان را در هزار توی تاریکخانه های اقتصادی کسب می کنند و دشمن شماره یک شفافیت هستند.
احتکار داروهای تولید شده با هدف توزیع داروهای وارداتی
ماجرای کمبود دارو علی رغم تولید کافی، یکی از سناریوهای دلالان توزیع دارو است. این موضوع با توجه به افزایش تقاضا، هر بار درخصوص یک دارو مصداق پیدا می کند. مثلا چندی پیش بود که دبیر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از احتکار دارو آیورمکتین ایرانی از سوی مافیای دارو خبر داده بود.
فاطمه محمدبیگی با اشاره به سنگ اندازی های صورت گرفته برای تولید این دارو اظهار داشت: متاسفانه بعد از تولید داروی آیورمکتین داخلی، همه داروهای تولیدی دپو شده و مافیای دارویی اجازه پخش اینها را نمی‌دهد.
کمبود انسولین در داروخانه‌ها با وجود افزایش واردات نیز از دیگر مواردی است که می توان به آن اشاره کرد.
سید محمد پاک مهر، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از فعالیت آزادانه دلالان توزیع دارو در مورد کمبود انسولین گفته بود: برخی افراد سودجو دست به احتکار زده‌اند و مافیای دارو هستند و متأسفانه از مسیرهای رانت و رابطه استفاده می‌کنند و این دارو را احتکار می‌کنند.
وی با بیان اینکه حدود ۱۰ درصد مردم کشورمان متاسفانه بیماری دیابت دارند و مصرف داروی انسولین هم طبیعتا با افزایش روبروست گفت: بنابراین نیاز به برنامه ریزی مستمر، آینده‌نگر و با جدیت داریم چون اگر این موارد نباشد دچار کمبود خواهیم شد.
همچنین درباره آمپول نوروبیون هم مدتی شاهد همین وضعیت بودیم تا جایی که قیمت آن در بازار سیاه از 8 هزار تومان به 50 هزار تومان رسید. یکی دیگر از اقلام دارویی که در دام تاجران و سوادگران دارو افتاد نیز آمپول d3 بود.
ساختار معیوب نظام توزیع دارو
مشکلات در این زمینه به ساختار معیوب نظام توزیع دارو باز می‌گردد. پیش از این وزیر بهداشت در اظهاراتی شفاف با انتقاد از عملکرد سازمان غذا و دارو اعلام کرد که «باید شبکه پوسیده و مزخرف رانت دارو جمع شود».
گزارش ها از واقعیت های هولناک در این زمینه حکایت دارد. از توزیع داروهای تاریخ مصرف گذشته تا واردات دارو توسط شرکت لوازم خانگی!
همچنین واردات داروهای ممنوعه با ارز دولتی و عدم پرداخت عوارض و مالیات برای واردات دارو نیز از دیگر تخلفات در زمینه دارو است.
دلالان توزیع دارو محصولات تولید داخل را نیز به عنوان جنس خارجی یا با لایسنس از یک شرکت خارجی صوری به فروش می رسانند. همچنین آنها با اعطای امتیازات ویژه به برخی پزشکان در توزیع عادلانه دارو به مردم اختلال ایجاد می کنند.
هنگامی که یک پزشک دارویی که در سیستم درمانی کشور موجود نیست را تجویز و بر مصرف آن تاکید می کند بیمار در ابتدای امر برای تهیه آن به داروخانه مراجعه می کند و در صورتی که موفق به تهیه دارو نمی شود و ناخودآگاه به سمت خرید دارو از بازار غیرشفاف و قاچاق سوق داده می شوند و این مساله به بیمار و به سیستم دارویی کشور ضربه وارد می کند.
گزارش ها از ناصرخسرو تهران که با وجود غیرقانونی بودن اما پرفعالیت ترین حوزه در زمینه توزیع دارو است نشان می دهد بخش قابل توجهی از داروها از سوی داروخانه ها به دلالان توزیع دارو داده می شود.
ضرورت رفع انحصار از توزیع دارو
یک فعال در زمینه دارو در این باره گفت: رفع انحصار داروخانه ها یکی از مطالبات اساسی در راستای توزیع عادلانه به مردم و همچنین کوتاه شدن دست دلالان بوده اما متاسفانه هر بار که این مساله در دستور کار قرار گرفته، از سوی برخی از مسئولان با آن مخالفت شده است.
وی با اشاره به بهانه های مخالفت در این زمینه گفت: عنوان می شود که مجوز داروخانه ها باید با حساب و کتاب ارائه شود در حالی که همین نگرش بهانه ای برای انحصار در توزیع دارو ایجاد می کند.
وی با تاکید بر ضرورت رفع انحصار داروخانه ها گفت: برخلاف مخالفت مقام های مسئول با رفع انحصار داروخانه ها، می توان با افزایش رقابت فضا را برای ماندگاری و افزایش خدمات آنها فراهم کرد.
احمد حمزه، دبیر سابق کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با بیان اینکه رقابت باید در بازار، تعیین‌کننده باشد گفت: سخت‌گیری برای تأسیس داروخانه توسط دانش‌آموختگان این رشته و نیز اعطای مجوز در صورت کسب امتیازی مشخص باید رفع شود و رقابت براساس خدمات بهتر شکل گیرد.
گزارش ها نشان می دهد سرمایه‌دارانی وجود دارند که مجوز تعداد زیادی داروخانه را از افرادی که توان تأسیس ندارند، خریداری و با استفاده از رانت داروخانه‌های زنجیره‌ای تأسیس کرده‌اند.
هرچند وزارت بهداشت اطلاع رسانی در خصوص دلالان توزیع دارو و مافیای قاچاق دارو را سیاه نمایی و بهانه ای برای واردات قاچاق عنوان می کند اما باید توجه داشت که موضوع ناهمگونی عرضه و تقاضا در این بازار و همچنین فعالیت دلالان موضوعی نیست که کسی بتواند آن را انکار کند.
این وضعیت در شرایط تحریم و کمبود داروهای وارداتی شدیدتر شده و انتظار می رود با اصلاح سیاستگذاری ها و عزم جدی نهادهای نظارتی با مافیای توزیع دارو مقابله و دست ذینفعان قطع شود.
رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه فساد در حوزه غذا و دارو مصداق بارز جنایت است گفت: از کسانی که با جان مردم بازی می‌کنند و سوداگرانی که برای منفعت شخصی دست به سودجویی می‌زنند، نمی‌توان گذشت.
رفع انحصار داروخانه ها و افزایش مراکز توزیع دارو در بستری شفاف، نسخه فعالان این حوزه برای ساماندهی بازار دارو و کاهش رانت و فساد در این زمینه است.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
