گروه سواد رسانه خبرگزاری فارس؛ احتمالا واژه بازاریابی زیاد به گوشتان خورده است. یک شرکت که صاحب کالا یا خدمات است، از ترفندهای مختلفی برای فروش آن استفاده میکند؛ ترفندهایی که زیرمجموعه یک فرایند استاندارد به نام بازاریابی قرار دارند و هدفش جلب نظر مشتری است. اما بازاریابی فقط محدود به دنیای تجارت نیست و در عالم سیاست نیز تعریف شده است؛ آنجایی که یک کاندیدا یا حزب به رأی افراد نیاز دارد و ترفندهای مختلفی برای جلب نظر رأیدهندگان به کار میگیرد.گزارش حاضر، سومین قسمت از سری گزارشهای «بررسی بازاریابیسیاسی در انتخابات ۹۶» است. در دو گزارش قبلی ابتدا به معرفی اجمالی بازاریابی و دو نوع تجاری و سیاسی آن پرداختیم و سپس تعدادی از تکنیکهای بازاریابیسیاسی را با مرور خاطراتی از انتخابات ۹۶ بررسی کردیم. در ادامه، توجه شما را به بعضی از دیگر تکنیکهای به کار گرفته شده در انتخابات مذکور جلب میکنیم.
تخریب رقیب و سلب قدرت پاسخگویی از او
یکی از شیوههای موثر اما غیراخلاقی در پیشبرد اهداف انتخاباتی، توسل به طرحهای تخریبی است. طرحهایی مانند متهم کردن رقبا با اتهامات غیر قابل اثبات و یا استفاده از برچسبهای منفی جهت بدنام کردن ایشان. معمولا در این روش، اتهامات وارده بهگونهای است که رقیب امکان پاسخگویی به آنها را نداشته باشد! مثلا در صورتی که این اتهامات، مواردی کلان و یا کلیگویی باشند، رقیب هم تنها با جوابهایی کلی و مجمل میتواند از خود دفاع کند. جوابهایی که معمولا، چندان برای مردم قانعکننده نخواهد بود. بنابراین، اصل آن اتهام در اذهان عمومی حک میشود اما پاسخ آن اتهام، جایی در ذهنها نمییابد.
معمولا در این روش، اتهامات وارده بهگونهای است که رقیب امکان پاسخگویی به آنها را نداشته باشد.
از دیگر روشهای اتهامزنی آن است که رقیب را به مسائلی متهم میکنند که پاسخدهی مستند و مستدل به آن مسائل، نیازمند دسترسیهای خاص و افشای اطلاعات حساس است. مسائلی که معمولا برای مردم سوال و ابهام ایجاد میکند، اما رفع این ابهامات، تنها با انتشار برخی اسرار طبقهبندی شده کشور میسر است. اسراری که طبیعتا قابلیت انتشار همگانی ندارد. در این حال نیز، رقیب متهم شده احتمالا نمیتواند به خوبی از خود دفاع کند. در انتخابات۹۶ رسانههای معاند از جمله آمدنیوز، آقای رییسی را به اعدام هزاران بیگناه در سال۶۷ متهم میکردند و به او لقب "آیتالله قتل عام" و "آیت الله اعدام" داده بودند. ناگفته نماند که در داخل نیز، برخی تلویحا با این جریان تخریبی همصدا شدند و به گسترش این اتهام کمک کردند. استناد تخریبکنندگان رییسی به یک فایل صوتی از مرحوم منتظری بود که روایتی یکجانبه از اعدام منافقین ارائه میداد.
تخریب حجتالاسلام رییسی در انتخابات۹۶ توسط کانال تلگرامی آمدنیوز
برچسبهایی توسط تخریبکنندگان انتخاب میشود که بتواند حس نفرت و انزجاری فراگیر را نسبت به رقیب رقم بزند.
همچنین، برچسبهایی توسط تخریبکنندگان انتخاب میشود که بتواند حس نفرت و انزجاری فراگیر را نسبت به رقیب رقم بزند. مثلا طرفداری از تحریم، بداخلاقی، خشونت، افراط و… همگی مواردی هستند که طبیعتا هیچ یک از مردم نمیپسندد. در نتیجه، این عناوین میتواند بسیاری از اقشار جامعه را حتی با نگاههای مختلف، نسبت به برخی از نامزدها بدگمان کند. آقای روحانی در یکی از میتینگهای تبلیغاتی خود در سال۹۶ گفت: «ناراحتید تحریم برداشته شده؟ کاسبان تحریم ناراحتید؟ میخواهید تحریم برگردانید؟ تحریم برنمیگردد!»، «ما در انتخابات آمدهایم تا به بداخلاقیها پایان دهیم و به خشونتطلبان و افراطیون بگوییم دوره شما تمام شده است! شما هشت سال در این کشور بودید و مردم دیدند که در این کشور چه کردید!»، «مردم ایران اعلام میکنند آنهایی که در طول ۳۸ سال فقط اعدام و زندان بلد بودند را قبول ندارند!»
«دوران خشونت طلبان پایان یافته است!»
خفهکردن صدای منتقد بهوسیله تحقیر
تحقیر رقیب از دیگر تکنیکهای پرکاربرد در عرصه انتخابات است که متاسفانه در ایران نیز میبینیم برخی از نامزدها و ستادهایشان، گاهی به این تکنیک متوسل شدهاند. با استفاده از این تکنیک میتوان فضایی ملتهب و احساسی به وجود آورد که سخنان طرف مقابل را کاملا به حاشیه براند. فضایی سرشار از هیجانات کاذب، که هرگونه فرصت شنیده شدن را از ستاد رقبا و حامیانشان میگیرد. در روزهای منتهی به انتخابات۹۶، روحانی در جمع هوادارانش و خطاب به جریان رقیب گفت: «شما بلدید با دنیا مذاکره کنید؟ شما زبان دنیا را میفهمید؟ شما در فهم زبان ملت خودتان گرفتارید!» وی با بیان اینکه روز جمعه [انتخابات] تمام میشود و شنبه فرا خواهد رسید خطاب به برخی از رقبای خود اظهار کرد: «روز شنبه چطور آب و صابون بیاوریم تا رویتان را بشویید؟!» حسن روحانی در ایام انتخابات۹۶ بارها مدعی شد جمعیت حاضر در گردهمایی رقیبانش به صورت سازماندهی شده و از اطراف شهرها جمعآوری میشوند: «فقط بلدید اتوبوس کرایه کنید! بعدا من پایتان حساب میکنم! دولت دوازدهم شما را پای میز حساب خواهد آورد!»
استفاده از عبارت تحقیرآمیز "چاقوکش ها" در سخنرانی انتخاباتی
ایجاد رعب از آینده پیروزی رقیب
یکی از رایجترین تکنیکهای تبلیغاتی کمپینهای انتخاباتی در سراسر جهان، ترساندن مردم از روی کار آمدن رقیب و تبعات وحشتناک آن است. از این روش هم در انتخابات ریاست جمهوری96 به شکل گستردهای استفاده شد. از واهمه واهی فیلترینگ شبکههای اجتماعی گرفته، تا افراطی خواندن رقیبان با طرح ادعاهایی چون: «من اینها را میشناسم! اینها روزی در جلسهای تصمیم گرفته بودند در تهران، در پیادهروها دیوار بکشند! اینها میخواستند مردانه زنانه در پیادهرو ایجاد کنند!» و یا ادعای "سایه جنگ" که پیوسته توسط آقای روحانی و ستاد حامی او مطرح میشد. در واقع، شرایط به گونهای ترسیم میشد که آحاد مردم تصور کنند جز دو گزینه، انتخاب دیگری در پیشرو ندارند: یا باید به آقای روحانی و تیم او رای دهند و طعم آسایش و امنیت را بچشند و یا باید به روی کار آمدن رقبای او رضایت دهند و آماده جنگی قریب الوقوع و قحطی احتمالی باشند! کمبود شدید غذا و دارو، بسته شدن باب گفتگو، بیمعنا شدن مدارا از جانب حاکمیت، به راه افتادن خودروهای گشت ارشاد، شکلگیری دوران تفتیش عقاید و… همه از هشدارهایی بود که آن روزها به مردم داده میشد و وانمود میگردید که این تهدیدات، درست بیخ گوش ملت قرار دارد!
«خطر» از چیزی که فکر میکنیم به ما نزدیک تر است!
شما چه تکنیکهای تبلیغاتی و روانی دیگری را به یاد میآورید که در انتخابات۹۶ مورد استفاده قرار گرفته باشد؟ در بخش نظرات برای ما بنویسید.
انتهای پیام/