خبرگزاری فارس لرستان- بهنام فروتننیا، سرمایه اجتماعی، امروزه یک ظرفیتی است که هماهنگی و همکاری را در جامعه و گروه تسهیل میکند.
سرمایه اجتماعی شبکه ارتباطات اجتماعی بوده و محتوای آن اعتماد و هنجارهای اجتماعی میباشد و کارکرد آن نیز همان عمل متقابل اجتماعی است.
سرمایه اجتماعی به عنوان یک میراث اجتماعی گرانبهای بشر با ابعاد مختلف فردی،گروهی، نهادی رابطه بین جامعه را تعریف میکند، یکی از مهمترین ابعاد سرمایه اجتماعی اعتماد است که به اعتماد عمومی، اعتماد فردی، اعتماد نهادی تقسیم میشود.
مطالبهگری یکی از روشهای اجتماعی است که برای نیل به انسجام اجتماعی و اعتماد توسط جامعه پذیرفته شده و در تمام زوایای زندگی فردی و اجتماعی موثر است.
مطالبهگری یک نوع نظارت و پیشگیری داوطلبانه است که هم عرض حقوق شهروندی قرار دارد و عبارت است از طلب ایفای نقش صحیح توسط افراد،گروهها، نهادها، نظامهای فنی، مجریان قانون و مراجع ذیصلاح به جهت جلو گیری از ضرر و زیان فردی یا عمومی، جبران خسارت مادی و معنوی، رفع نقص، رفع اخلال، ایجاد حق، طلب حق و حقوق، اجرای عدالت و...که بستر آن توسط دولت با وضع قوانین فراهم میشود.
پیامدهای مهم مطالبهگری میتواند کمک به حکمرانی سالم، مبارزه با فساد، اجرای عدالت اجتماعی، نظارت کم هزینه، قانونگرایی باشد.
ظرفیت مطالبهگری در تمام سطوح جامعه اعم از فردی، اجتماعی، نهادی تعریف شده و قابلیت اجرا در بستر قانون و کسب مهارتهای اجتماعی دارد، مطالبهگری در جامعه امروز ما نهادینه نشده، اگر چه بسترهای قانونی و حاکمیتی آن فراهم است، اما نبود ساختار آموزشی مناسب و نداشتن مهارتهای اجتماعی مطالبهگری موجب یک نوع بی تفاوتی اجتماعی نسبت به این شاخص مهم سرمایه اجتماعی شده است.
از طرفی برخی عوامل مداخلهگر مانند فعالیت کم اثر صنوف، عدم آشنایی به قوانین، ناکارآمدی مسئولین و نداشتن تخصص، عدم مسئولیتپذیری، عدم تفکیک مرز بین مطالبهگری با تخریب و وندالیسم، توجیهگری به جای مسئولیتپذیری، رابطهگرایی سیاسی و قومی، برچسبزنی، عدم توجه به افکار عمومی،کمبود اعتماد نهادی سبب شده کمتر شاهد مطالبهگری اثر بخش در جامعه شویم.
نداشتن روحیه مطالبهگری زنگ خطر سرمایه اجتماعی است، در جامعهای که به وضوح کمکاری، مسئولیت گریزی، فساد، قانون گریزی، رابطهگرایی، کم فروشی، گران فروشی، تقلب، کلاهبرداری، افزایش آسیبهای اجتماعی، توزیع ناعادلانه، اقتصاد تورمی مشهود است و مطالبهگری وجود ندارد یا ثمر بخش نیست.
باید ساختار و هنجارهای اجتماعی دوباره مورد ارزیابی و تجدید نظر قرار گیرد، چرا که انباشت مطالبات در طول زمان منجر به شکاف اجتماعی و از هم گسیختگی جامعه میشود.
مطالبهگری ماندگار
مقام معظم رهبری در توصیه خود به جوانان و دانشجویان مطالبه گری را از آرمانهای انقلاب میداند و در خصوص مطالبهگری ماندگار میفرماید: «مطالبهگری فقط انتقاد نیست، مطالبهگری فقط اعتراض نیست، اگر چه در آن، اعتراض هم وجود دارد. انتقاد در کنار پیشنهاد. اینکه ما صرفاً انتقاد کنیم، صرفاً اعتراض کنیم، این کار را پیش نمیبرد، این مطلقاً فایدهی جدّی و ماندگاری ندارد، نکتهی دوّم اینکه پرچم مطالبهگری را اگر شما در دست داشته باشید، خوب است؛ [امّا] اگر شما این پرچم را زمین گذاشتید، کسانی ممکن است این پرچم را بردارند که هدفشان رفع مشکلات مردم نیست؛ [بلکه] هدفشان معارضه و مبارزهی با اسلام و با جمهوری اسلامی و با نظام اسلامی است؛ این را نگذارید؛ یعنی این باید اتّفاق نیفتد. نکتهی دیگر این است که مطالبه طبعاً با نوعی اعتراض همراه است. خب، بله مطالبه به معنای این است که یک نقصی وجود دارد و ما می خواهیم رفع آن نقص را مطالبه کنیم -طبعاً مطالبه این است- بنابراین با اعتراض همراه است؛ نگذارید این مطالبهی شما و اعتراض شما اعتراض به نظام اسلامی تلقّی بشود؛ این مهم است؛ دشمن منتظر این است».
مطالبهگری ابزار اجتماعی مناسبی است برای انسجام اجتماعی و اجرای عدالت اجتماعی که تا کنون برنامه راهبردی مناسبی برای انجام آن تدوین نشده است.
ظرفیت قانون اساسی، توصیههای رهبری انقلاب، بیانیه گام دوم انقلاب میتواند در کنار علما، نخبگان، صنوف، تشکلهای مردم نهاد، مراجع ذیصلاح نظارتی ، دانشجویان و دانشگاهیان و رکن مطبوعات زمینهساز عدالتخواهی و مطالبهگری به دور از بهرهکشی سیاسی گروههای فرصتطلب داخلی و خارجی باشد.
انتهای پیام/