خبرگزاری فارس ـ گروه تاریخ ـ عبدالمطهر محمدخانی: جعفر شریف‌امامی در روز ۵ شهریور ۱۳۵۷ به‌دنبال برکناری جمشید آموزگار نخست‌وزیر وقت، مأمور تشکیل کابینه شد.
جعفر شریف‌امامی در کنار محمدرضا پهلوی
او که با شعار دولت آشتی ملی به مسند نخست وزیری ایران رسید، فقط ۵۷ روز توانست بر این مسند باقی بماند و سرانجام در پی گسترش اعتراض‌ها به عملکردش در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۵۷ از صدارت استعفا داد و جای خود را به دولت نظامی ارتشبد غلامرضا ازهاری سپرد.
محمدرضا پهلوی با اوج گرفتن نهضت انقلابی اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) در روزهای بحرانی ۵۷ ناچار شد، شریف امامی را به عنوان نخست وزیر برگزیند. شاه گمان می‌کرد، چون شریف امامی فرزند یکی از روحانیون معروف دوره قاجار به نام محمدحسین نظام‌الاسلام است، می‌تواند با روحانیون ارتباط برقرار کرده و بحران را کنترل کند. اما واقعیت برخلاف نظر دیکتاتور بود. شریف امامی بیش از آنکه به روحانی‌زاده بودن شهرت داشته باشد، به فراماسونی بودن، معروف بود.
جعفر شریف‌امامی در کنار سناتور محمود جم
جعفر شریف‌امامی از سیاستمداران متنفذ عصر پهلوی بود که دو دوره به نخستوزیری برگزیده شد و پانزده سال نیز ریاست مجلس سنا را برعهده داشت. وی استاد اعظم لژ فراماسونری ایران بود و همین امر موجب می‌شد با متولیان لژهای معروف جهان نیز در ارتباط باشد. این روابط، بر نفوذ داخلی و خارجی او می‌افزود و جایگاه وی در میان مجموعه مسئولان سیاسی دوران حاکمیت پهلوی دوم را استوار می‌ساخت.
شریف امامی در روز ۵ شهریور ۱۳۵۷ پس از معرفی هیئت وزیران اعلامیه‌ای از طریق رسانه‌های گروهی در داخل و خارج ایران منتشر کرد. که در آن اعلامیه نکاتی را اعلام می‌کند که نشان‌دهنده اعتراف رژیم پهلوی و نخست‌وزیر منصوب آن به معضلات و نواقص جاریه در سیستم و نظام موجود است.
شریف امامی برای رفع نواقص و کاهش نارضایتی عمومی، دولت خود را آشتی ملی نامگذاری کرد. او در فردای نخست وزیری دست به اقداماتی جهت تأمین نظر مخالفان زد، از جمله اینکه تاریخ شاهنشاهی را لغو و تاریخ رسمی کشور را دوباره به تاریخ شمسی برگرداند. او حتی پا را فراتر گذاشت، قمارخانه‌ها و مشروب‌فروشی را تعطیل کرد.
او تلاش کرد برای تغییر دادن اوضاع، امام را از تبعید بازگرداند. امام هوشمندتر از آن بود که تغییر فرم رژیم پهلوی را باور کند. فردای نخست وزیری شریف امامی، حضرت امام خمینی(ره) اعلامیه‌ای صادر کرد.
در آن اعلامیه آمده بود: «در این موقع حساسِ تاریخ ایران، شاه به وسیله کارشناسان خود دست به توطئه خطرناکی زده است. تبدیل مهره‌ای به مهره دیگر، توطئه اغفال ملت و شکست نهضت اسلامی است... در محیطی که حکومت، آشتی ملی را اعلام کرده‌است، توپ‌ها، تانک‌ها و مسلسل‌ها مشغول سرکوب مردم است». با اعلامیه امام راهی برای آشتی ملی دولت، گشوده نشد.
اما شریف امامی دست از تلاش برنداشت و با دعوت از رهبران جبهه ملی و به اصطلاح جناح‌های میانه‌رو مذهبی، خواست به اهداف خود دست یابد.
اما راهپیمایی‌های میلیونی مردم مسلمان در روز عید فطر سال ۱۳۵۷ و در روزهای دیگر، فرصت عوام فریبی به شریف‌امامی نداد. شاه که از دولت آشتی ملی شریف امامی نصیبی نبُرد و از اعتراضات مردمی به هراس افتاد، برای اینکه اعتراضات را کنترل کند، دستور برقراری حکومت نظامی در تهران و یازده شهر بزرگ و کوچک را داد. او همچنین ارتشبد غلامعلی اویسی را به فرمانداری نظامی تهران و حومه منصوب کرد.
اعلام حکومت نظامی ساعت ۶ بامداد در رادیو خوانده شد که مردم کمتر آن را شنیده بودند. با طلوع خورشید در روز ۱۷ شهریور ستون‌های ارتشی به خیابان رفتند.
ارتش حمله خود را به مردم بی‌خبر از حکومت نظامی که پای درس و وعظ علامه نوری جمع شده بودند، آغاز کرد و به قتل و عام مردم پرداخت. میدان ژاله به میدان خون تبدیل و جمعه ۱۷ شهریور به «جمعه سیاه» معروف شد.
سرکوب خونین مردم در ۱۷ شهریور
سرکوب مردم توسط ارتش، کابینه نیم‌بند شریف‌امامی را تمام کرد و او اسیر استیضاح پیدرپی مجلس شد. نمایندگان با استیضاح دولت از شاه فاصله می‌گرفتند و پس از تیراندازی نظامیان در ۱۳ آبان ۱۳۵۷ به دانش‌آموزان و دانشجویان در محوطه دانشگاه تهران، شاه سناریویی را که نظامیان و ساواک برای روی کار آوردن یک کابینه نظامی طراحی کرده بودند، پسندید و دستور اجرای آن را داد. شریف‌امامی که در دوران حضور در قدرت، ثروت زیادی اندوخت خیلی زود به انگلستان پناهنده شد و عمر دراز خود را به خوشی گذارند و در تابستان ۱۳۷۸ در سن ۸۷ سالگی در نیویورک آمریکا درگذشت.
انتهای پیام/
افشای کامل
روایتگری موثر
زیستگاه رسانه
قصه های کرونا
کد اقناع
کیفیت حکومت
