توسعه مناطق آزاد با استدلال محرومیت زدایی!

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، معصومه پاشایی بهرام نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس شورای اسلامی که منطقه آزاد ارس در حوزه انتخابیه این نماینده واقع شده و در این دوره مجلس ریاست فراکسیون مناطق آزاد را برعهده دارد در جریان نشست مشترک با دبیر شورای عالی مناطق آزاد با  بیان اینکه مناطق جدیدی که مقرر است به مناطق آزاد کشور افزوده شود محروم هستند گفت: تاسیس مناطق آزاد می‌تواند بهترین راه مبارزه با فقر و محرومیت‌زدایی باشد.

این نماینده با استدلال نقش مناطق آزاد در محرومیت زدایی و فقرزدایی از طرح توسعه مناطق آزاد که توسط نمایندگان دوره دهم مجلس پیگیری شد ولی بدلیل ایراد شورای نگهبان و همچنین انتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی و سرمایه گذاران از وضعیت فعلی مناطق آزاد و عدم تحقق اهداف آنها به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع شده است، دفاع کرد.

برخی این موضع گیری نماینده مردم مرند و جلفا را به طرح توسعه محدوده منطقه آزاد ارس که براساس آن محدوده منطقه مذکور بخش های دیگری از حوزه انتخابیه این نماینده را شامل می شود و بخش های جمعیتی شهرستان جلفا به محدوده آن الحاق می شود برخی اتفاقات سازمان منطقه آزاد ارس، مرتبط می دانند.

 با این حال به نظر می رسد این اظهارنظر ناشی از عدم تسلط ایشان به قانون مناطق آزاد و طرح توسعه مناطق آزاد که توسط دولت تهیه و با شتابزدگی تمام در دقیقه نود توسط نمایندگان تصویب گردید، باشد و لازم است چند نکته را هرچند مختصر جهت تبیین موضوع ذکر نماییم:

1- مناطق آزاد با در نظر گرفتن اهداف مهم منطقه ای و ملی تاسیس شده اند که از مهم ترین آنها توسعه صادرات و سرمایه گذاری و تولید است. به اذعان قریب به اتفاق صاحب نظران، سرمایه گذاران و حتی مدیران مناطق آزاد، این مناطق به اهداف اولیه خود نرسیده اند. از جمله دلایل آن نبود زیرساخت در این مناطق است که باید توسط سازمان منطقه تامین شود و راه آن کسب درآمد از محل افزایش واردات و فروش زمین، اخذ عوارض و ... در این مناطق است! که اولی موجب تضعیف اقتصاد ملی و دومی منجر به سفته بازی و ایجاد رانت در زمین می شود. بنابراین انتخاب یک محل برای تاسیس منطقه آزاد براساس آمایش سرزمینی و در نظر گرفتن دهها شاخص مهم در مسیر توسعه آن باید باشد تا بتواند با تکیه بر امکانات و زیرساخت های موجود و پتانسیل ذاتی منطقه ای از نظر موقعیت استراتژیک و در کنار آن قوانین و تسهیلات مناطق آزاد به اهداف مدنظر برسد و نه با استدلال محروم بودن آن.

2- با نگاهی به عملکرد مناطق آزاد فعلی کشور می توان دریافت که این مناطق در محرومیت زدایی نیز عملا موفق نبوده اند و موجب شکاف شدید بین محدوده محصور این مناطق و مناطق جوار خود که در برخی موارد چسبیده به محدوده منطقه است شده اند به عبارتی ضمن اینکه فعالیت منطقه آزاد موجب محرومیت زدایی نشده است بلکه نارضایتی اجتماعی و مشکلات فرهنگی را درپی داشته است که در حوزه فعالیتی منطقه آزاد ارس فعالیت گروههای جهادی و گزارش هایی که از عمق محرومیت در مناطق همجوار این منطقه آزاد منتشر می شود گویای شکاف ایجاد شده است.

3- نمایندگان دوره دهم مجلس بیشتر با هدف ارائه خدمات به حوزه انتخابیه خود بواسطه تاسیس منطقه ویژه و آزاد و اهداف تبلیغات انتخاباتی از طرح تاسیس دهها منطقه آزاد و ویژه حمایت کردند و سعی در تصویب دقیقه نودی این طرح داشتند که محقق نگردید. از نماینده فعلی مردم مرند و جلفا نیز انتظار نمی رود بخاطر اهداف انتخاباتی و تحقق وعده ها و ارائه خدمت به حوزه انتخابیه خود منافع ملی را زیرپا بگذارند.

4- تصویب مناطق آزاد و ویژه جدید اگر با هدف محرومیت زدایی و فقرزدایی انجام پذیرد قطعا موجب ایجاد حق در مناطق محروم دیگر و درخواست های متعدد از ناحیه مردم و نمایندگان آنها خواهد شد. در آن صورت چه کسی پاسخگوی درخواست ها و مطالبات به حق مردم محروم در شهرهای مختلف مرزی خواهد بود. 

5- و نهایتا اینکه فراکسیون مناطق آزاد باید با تمرکز بر اصلاح قوانین و فرایندهای مناطق آزاد با تکیه بر تجربه چند دهه گذشته در پی اصلاح این مناطق به منظور رسیدن به اهداف آنها باشد نه فراهم کردن زمینه توسعه نامتوازن محدوده مناطق فعلی و افزایش تعداد این مناطق با ابزارهای ارتباطی.

انتهای پیام/60002/ر