به گزارش خبرنگار تئاتر خبرگزاری فارس، از قدیم الایام در ایران و دیگر کشورهای اسلامی در ایام ماه محرم به مناسبت شهادت امام حسین(ع) و یارانشان تعزیه ها و نمایش های آیینی و مذهبی زیادی برگزار می شد و ایرانیان نیز علاقه مند به تماشای این نمایش ها و تعزیه ها بودند چرا که می خواستند برای عزاداری هایشان در غم شهادت امام و یارانش مویه کنند.
بنابراین این نمایش های دینی و مذهبی ریشه و مایه دیرینه دارد و حتی با گذشت زمان و پیوستن به مدرنیسم و پست مدرنیسم، تئاتر دینی در ایران از بین نرفته و جایگاه خود را حفظ کرده است ، در عرصه نمایش های میدانی این آثار مذهبی و دینی تماشاگران بیشتری را هر ساله جذب می کند و ما هم هنوز شاهد این هستیم که در ایام محرم و ماه مبارک رمضان نمایش های مذهبی زیادی بالاخص به صورت میدانی و خیابانی برگزار می شود و مردم زیادی را به خود جذب می کند.
امسال اما به دلیل تفاوت وضعیت دنیا و ایران به دلیل شیوع ویروس کرونا این طور نمایش های یا لغو شده و یا آنهایی هم که برگزار می شوند، با رعایت تمام پروتکل ها و فاصله های اجتماعی خواهند بود. یکی از نمایش هایی که در سال های گذشته مورد اقبال زیاد عموم مردم قرار گرفته «تنهاتر از مسیح» است که با پروداکشن قوی و زیاد سال گذشته در بوستان ولایت برگزار شد و اقبال زیادی کسب کرد و مخاطباشان رکورد نمایش های میدانی را در این عرصه زد و توانست هر شب مردم زیادی را در ایام محرم در این بوستان گردهم آورد.
عده‌ای عقیده دارند آوازه ماجرای عاشورا قبل از تولد امام حسین(ع) در بین انبیای الهی پیچید، سیاوش معادلی برای امام حسین(ع) در میان ایرانیان باستان شد. دامنه آیین سووشون به دوران پس از اسلام و زمان گسترش تشیع کشید و پس از آن برای سالار شهیدان اجرا شد. تعزیه در سال‌های طولانی، تغییرات نرمی داشت اما روح خودش را حفظ کرد تا پای تئاتر مدرن به ایران باز شد. اکثر هنرمندان تئاتر ایران راهی جدا از اجراهای تاریخی-مذهبی را پی گرفتند.
به هرحال شاخه دیگری هم پدید آمد که سعی کرد در قالب تئاتر مدرن، محتوای مذهبی شیعی را بریزد. گاهی برای این منظور از تئاتر کلاسیک یونان وام گرفته می‌شد و چیزی روی صحنه‌ها می‌رفت که شبیه نمایشی از یونانیان باستان به شیعیان امروز درباره قیام عاشورا یا سایر رویدادهای تاریخی-مذهبی شیعه شد.
به مناسبت ماه محرم تصمیم داریم برخی از نمایش های مذهبی و پر مخاطب هر ساله را تحلیل و بازخوانی کنیم و تا هم شاهد کمرنگ نشدن آنها باشیم و فیلم ها و عکس های آنها را مرور کنیم تا اگر نتوانستیم امسال مثل هر سال این دست نمایش ها را داشته باشیم لااقل یادآوری از آنها کرده باشیم:
نمایش تنهاتر از مسیح سال گذشته به کارگردانی حسین بزرا و تهیه کنندگی علی اسماعیلی تحت نظر موسسه فرهنگی رسانه ای اوج در بوستان ولایت تهران اجرا شد و مخاطبان زیادی را جذب کرد این نمایش بلیت فروشی نداشت اما مردم را به دلیل جذابیت هایش بصری و محتوایی اش به این پارک رساند.
نمایش تنهاتر از مسیح با روضه اباعبدالله الحسین(ع) ، ورود مسلم بن عقیل به کوفه و شهادتش و ورود کاروان امام حسین(ع) به کربلا تا شهادت ایشان شروع و در نهایت نیز به اسرای کربلا و پرده آخر نیز مدافعان حرم در سوریه رسید.
جاذبه بصری مهمترین ویژگی این نمایش بود چرا که فضای این نمایش میدانی است و هر کسی با اندکی خستگی یا بی حوصلگی می تواند به راحتی کار را ترک کند اما مهمترین اتفاقی که در این کار افتاد خلاف خیلی از کارهای میدانی و خیابانی دیگر این است که مخاطب را تا لحظه آخر به خاطر جذابیت های بصری اش پای کار نشاند و این یکی از مهمترین ویژگی های اثر بود.
نمایش‌های خیابانی یا میدانی می باید چنان قدرت اثر و جاذبه هنری شان بالا باشد تا مخاطب را در کنار خود نگه دارند این کار دشواری است، چرا که ممکن است مخاطب چند دقیقه کار را ببیند و بعد رها کنددر صورتی که اگر کار قدرتمند نباشد و جلوه‌های بصری و نمایشی قوی نداشته باشد، خیلی در جذب مخاطب موفق نخواهد بود.
تئاتر میدانی در دل جامعه و مردم است و مردم را به دیدن تئاتر عادت می‌دهد و خیلی خوب است که در ایران این دست نمایش ها از بین نرفته و تنها از مسیح نیز به خوبی توانسته از این روحیه علاقه مندی مردم به کارهای میدانی استفاده کند و خلق اثر داشته باشد بنابراین به نظر می رسد که هر چه تعداد این دست کارها بیشتر باشد، به تئاتر ایران کمک زیادی شده است و حیف که امسال از وجود این کارها در عرصه نمایشی محروم بودیم و تنها به چند تعزیه در سطح تهران و کشور رضایت دادیم.
از جمله نمایش هایی که می توانیم با تنهاتر از مسیح مقایسه کنیم کارهایی چون مسافران کوفه، فصل شیدایی، بانوی بی نشان، غریبه شام، خورشید کاروان و ... هستند که روال این دست کارهای مذهبی را ادامه داده اند.
نمایش تنهاتر از مسیح دارای ویژگی‌های تئاتر خیابانی و میدانی تلفیقی است، به خوبی به عناصر بصری با مردم ارتباط برقرار کرده و از سویی هم، موضوعی کربلایی و عاشورایی دارد، جنبه‌های مذهبی، روضه خوانی و تعزیه در آن رعایت شد. این فرم از نمایش‌های میدانی توسط بهزاد بهزادپور، ابداع شده است. پیش از این کارهایی، چون «شب آفتابی»، «شبی در کهکشان‌ها»، «فصل شیدایی» و ... براساس این فرم اجرا شد.
نمایش در سه وجه اجرا شد، مخاطب درون یک مکان نوشته و از سه طرف شاهد اتفاق افتادن نمایش است، ۴۰۰ نفر برای اجرای نمایش در حال حرکت و اجرا هستند. گروه تولید با محمد قنبری ، گروه نور با مهدی رحمانی و سایر گروه‌ها از تصویر تا صدا و ... نیز فعالند. بازیگران همه از نیرو‌های درجه یک سرباز ارتش جمهوری اسلامی ایران بودند که شاکله اصلی کار با همین سربازان بود. به دلیل شرایط خاصی که برای سربازگیری صورت گرفت، سربازان بازیگر این کار طی یک هفته فشرده تمرین کردند که شاید درشرایط دیگر اصلا چنین چیزی امکان پذیر نشود در حالیکه ما شاهد نابازیگری در کار نشدیم و این بازیگران برای سال های بعد نیز اعلام آمادگی برای بازی کرده بودند.
اجرای نمایش تنهاتر از مسیح سال گذشته در مهر ماه صورت گرفت نمایش دارای دو سانس بود در هر سانس بدون توقف اجرا شد هر سانس ظرفیت پنج هزار نفر مخاطب داشت که مخاطبان از سایت می توانستند رزرو کنند سال های قبل مخاطبان روی صندلی می نشستند اما سال گذشته به دلیل اقبال زیاد فرش پهن کرده و مردم در محیط باز البته با سقف پارچه ای ، روی زمین نشستند.
نمایش با قاصد امام حسین (ع) در کوفه، مسلم بن عقیل کارش آغاز می شود، زنی که او را به درون خانه‌اش راه داده، سپس با کشته شدن مسلم صدای روضه زیبایی پخش شد. پس از آن به ترتیب برخی از بخش‌های واقعه عاشورا از شهادت حضرت علی اکبر(ع) تا حضرت عباس (ع) و امام حسین(ع) به زیبایی بر صحنه تئاتر با صداگذاری خوب و مناسب نمایش داده شد ، مردم متأثر با بهت و حیرت به تماشا مشغول هستند.
هر بخش از نمایش در یک پرده از روبروی تماشاگر تا چپ و راست او نشان داده می‌شود. دکورها در هر بخش مدام در حال تغییر است. بخش بعدی نمایش پس از شهادت امام حسین(ع)، وضعیت اسرای کربلا ، گریه‌ها و صحبت‌های جانسور حضرت رقیه(س) و حضرت زینب(س) است، در نهایت نیز بخش پایانی اتصال شهادت امام حسین(ع) و اسرای کربلا به مرقد و بارگاه ملکوتی حضرت زینب (س) و تلاش مدافعان حرم و حملات داعشی‌ها روایت و تصویرسازی می شود.
سال گذشته شیوه و فرم بازی با سایه به این نمایش افزوده شد و روایت داستان از زمان جابربن عبدالله انصاری روایت شد.
اتصال حوادث واقعه کربلا و عاشورا به شهادت مدافعان حرم و حملات داعشی‌ها به حرم حضرت زینب(س) همه جلوه‌های دردناک اما زیبایی تنهاتر از مسیح است که مردم را دچار تأثر کرده و با صدای روضه جذابیتش را اضافه کرده است.
این نمایش توانست در یکشنبه پنجم آبان سال 98 در تعداد مخاطب رکورد بزند، در سانس نخست ، ۶۸۰۰ نفر و در سانس دوم ۵۶۰۰ نفر به تماشای این نمایش آئینی نشستند.
گروه نمایشی تنهاتر از مسیح روز گذشته با پیامی خبر از اجرا نشدن این کار دادند که این پیام به شرح ذیل بود: «آری باز محرم رسید و ما همگی غرق در ماتم حسینیم اما چه سود که امسال با وجود تمام پیگیری ها به دلیل شرایط خاص پیش آمده، بیماری منحوس کرونا مجوزهای لازم برای اجرای نمایش بزرگ تنهاتر از مسیح صادر نشد تا نتوانیم خیمه عزای مولایمان حسین را در نمایش بزرگ تنهاتر از مسیح بپا داریم.
چه غمگینیم امسال را کنار شما نیستیم تا با هم اشک بریزیم و ناله سر دهیم در عزای آل الله چه کم سعادتیم که نمی توانیم خادم باشیم و خاک پای عزاداران حسین(ع) را طوطیای چشممان کنیم، آه که چه آتش بر جانمان افتاده است از این کم سعادتی. اما این پایان کار و خدمتگزاری ما برای مجلس سیدالشهدا نیست بنا داریم در این شرایط خاص در حد توان خویش در فضای مجازی با قطعاتی کوتاه از تصاویر نمایش تنها از مسیح در کنار شما باشیم.»
انتهای پیام/
