به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، محمود اکرامیفر شاعر و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی در برنامه گفتوگوی فرهنگی رادیو گفتوگو به دو نگاه زبان و ادبیات فارسی اشاره کرد و گفت: در یک نگاه زبان فارسی وسیلهای ارتباطی است وابزاری که متناسب با شرایط برای کارکرد مناسب باید تغییر کند و نگرانی زمانی است که این تغییر تبدیل به تحول شود در تعریفی دیگر این زبان یک میراث است و امری معنوی و معنایی است که باید حفظ شود.
وی افزود: اگر حتی زبان را یک وسیله ارتباطی هم تعریف کنیم با نگاه به کتابهای دورانهای گذشته باز هم متوجه تغییر میشویم همانطور که امروز ما شاهنامه، گلستان و بوستان و مثنوی و... را معنا میکنیم اما شعر معاصر نیازی به معناکردن ندارد و فهم همگانی را شامل میشود و اگر شعر و متنی نیاز به معنا داشته باشد یعنی زبان از نظر ساختاری تغییر کرده است و حتی باز هم این معناکردن باز هم نمیتواند معنای اصلی ساختار زبانی مورد نظر شاعر باشد.
* زبان گفتار ما در سراسر کشور به زبان گفتار تهران تبدیل شده است
اکرامیفر زبان را یکی از عناصر فرهنگی در کنار دیگر عناصر برشمرد و گفت: همانطور که در طول زمان پوشش و پیرایش و آرایش و معماری و... تغییر کرده است پس زبان هم دستخوش تغییر میشود اما باید این یک تغییر باشد نه یک تحول چرا که نگرانی ما این است که در آموزش رسمی این اتفاق میافتد.
وی افزود: در کتابهای رسمی و حتی برنامههای تلویزیونی این تغییر خودخواسته است به طور مثال عناوین برنامههایی چون «دست فرمون»؛ «میدون»، «وقتشه» و... به طور رسمی شکسته نویسی و شکسته گویی و زبان گفتار تهران را بجای زبان معیار به طور رسمی گسترش میدهند و به این جهت به طور رسمی زبان گفتار ما در سراسر کشور به زبان گفتار تهران تبدیل شده است.
این پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی با اشاره به مکتب اشاعه گفت: هر کجا قدرت بیشتر و رسانه در آن حضور پررنگ داشته باشد ظرفیت معنایی خود را به بخشهای دیگر اشاعه میدهند و آنجا مرکز اشاعه میشود و امروز ما نیز خواسته و ناخواسته از زبان معیار به سمت زبان گفتار تهرانی در حرکت هستیم.
اکرامیفر ادامه داد: در کتابهای درسی نیز ما از خط خودکاری بجای خط تایپی استفاده میکنیم در مجلات نوجوانان و کودکان از همین خط و قلم نوشتار خودکاری بهره بردهاند و حال از بحث اشاعه گذشته و عدهای خواسته یا ناخواسته هدایتگرانه عمل میکنند.
* زبان گفتاری معلم هم در کنار واژگان کتابهای درسی مهم است تا در ساختن جهان ذهنی دانش آموزان موثر باشد
وی گفت: انسان در قالب کلمات فکر میکند و واژگان هم ذهن هم زبان و هم سطح ارتباط انسانها را میسازد و زبان لزوما واژه نیست بلکه ساختار و نوع چینش واژگان مرکز ثقل معنایی را نشان میدهد پس زبان گفتاری معلم هم در کنار واژگان کتابهای درسی مهم است تا در ساختن جهان ذهنی دانش آموزان موثر باشد.
شاعر و کارشناس حوزه ادبی برای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی و تقویت آن گفت: در زمینه خلق واژه، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی فعالیت میکند، اما در کنار آن ما شاعرانی را داریم که هرچند کمتر واژه و ترکیبات تازه خلق میکنند و شیوه آشنایی زدایی را کمتر توجه دارند و این واژگان هستند که شاعر و نویسنده اگر آنها را خلق کند هم انباشتگی به وجود میآید فرهنگستان هم گاهی از مردم عقب است امکانی را وارد کرده و مردم از آن استفاده میکنند بعد از مدتی تازه خلق واژه میکنیم از طرفی با آنکه واژگانی چون قطار، فرودگاه و.. را فرهنگستان به زیبایی وارد گفتار جامعه کرده اما گاهی اساتید زبان و ادبیات فارسی واژه خلق میکنند که بدون پشتوانه روانشناسی و جامعه شناسی است. واژهها با فرهنگ عمومی مردم سروکار دارد وقتی آپاندیس را آویزه میگوییم در کاربرد آن مشکل ایجاد میشود.
* پیشنهاد به فرهنگستان زبان و ادب فارسی
اکرامیفر به فرهنگستان زبان و ادب فارسی پیشنهاد کرد: برای خلق واژگان بهتر است در کنار ادیبان از کارشناسان میان رشتهای همچون روانشناسی و مردم شناسی و فلسفه بهره ببریم تا کاربرد واژگان در سطوح و شرایط مختلف در فرهنگ عمومی بررسی شود.
وی افزود: عموم مردم زبان فارسی را دوست دارند و این ما هستیم که باید فرایند واژگان را مدیریت کنیم تا این زبان کاربردی و در فرهنگ عمومی مورد توجه قرار گیرد.
* با مدیریت سازمانی نمیتوان دغدغه ایجاد کرد
این شاعر در پایان گفت: در سلسله مراتب ارزشها جایگاه فرهنگ پایین آمده و سرمایه و پول جای آن را گرفته و این باعث شده دغدغه مندی در این حوزه تضعیف شود و ما به سمتی میرویم که شهروند رسانه مهندسی پیام انجام میدهد و تعیین میکند شعر چه موضوعی داشته باشد. کدام شعر چند رسانهای شود؟ و چه زمانی در چه زمانی نشر داده شود و تعیین و تایید و توزیع محتوا در دست عموم قرار گرفته است. پس سلسله مراتب ارزشها باید جوری باشد که همه دغدغه فرهنگی داشته باشند و با مدیریت سازمانی نمیتوان دغدغه ایجاد کرد.
انتهای پیام/