ضرورت برنامه جامع مدیریت بحران کرونا/ لزوم تعامل میان دولت، رسانه ها و مردم

زینب رازدشت: مریم سلیمی مدرس سواد خبری، در گفت وگو با خبرنگار رسانه خبرگزاری فارس با اشاره به نقش رسانه ها در انتشار اخبار مربوط به کرونا، اظهار داشت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای گذر از این بحران نیازمند یک برنامه جامع مدیریت بحران کرونا در حوزه های مختلف به ویژه حوزه اطلاع رسانی و اطلاع یابی است. برای اجرایی کردن این برنامه نیز نیاز به ستادی ویژه این مهم به تیم های تخصصی مربوطه است.

این دکترای علوم ارتباطات ادامه داد: لازمه اجرایی شدن این برنامه نیز همکاری موثر وزارت بهداشت و کلیه سازمانها به خصوص سازمان های همکار، رسانه ها، مردم و مسئولان است که هر یک دارای سهمی مهم و اثرگذار در این جریان هستند.

ضرورت تشکیل اتاق فکر

وی افزود: لازمه اقدامات مؤثر در این خصوص تشکیل اتاق فکری متشکل از پزشکان مجرب، اساتید و فعالان ارتباطی و رسانه ای، نمایندگان سازمان های همکار دارای تجربه در حوزه مدیریت بحران،  برای خلق ایده های اثرگذار در عین حال بهره گیری از تجارب کشورهای درگیر و تا حد امکان بومی سازی این تجارب و نیز خلق ایده است، باید این ایده ها نیز قابلیت عملیاتی شدن را بیابید و با تقسیم وظایف و دستورالعمل های لازم به مرحله اجرا برسند.

این مدرس دانشگاه در حوزه اطلاع رسانی گفت: تولید محتوا در قالب ها و مناسب پلتفرم های مختلف اعم از نوشتاری، بصری، چند رسانه ای و... برای انتشار در رسانه ها و نیز در رسانه های تحت مدیریت خود وزارت خانه از جمله در سایت، کانال و پیج های مختلف وزارتخانه در شبکه های اجتماعی از دیگر ضرورت‌ها در این خصوص است. همه این اقدامات باید به طور منسجم و هماهنگ صورت گیرند. بهره گیری از رادیو سلامت و شبکه تلویزیونی سلامت و... نیز می توانند یاری گر باشند.

وی بیان کرد: ارائه آمار عملکرد، اعلام آخرین وضعیت بیماری، تصمیمات رسمی برای قرنطیه یا هر اقدام دیگری، تعداد مبتلایان و تعداد قربانیان باید از طریق سخنگوی رسمی وزارت بهداشت اعلام شوند. رسانه ها نیز باید بتوانند از طریق سخنگو به انجام مصاحبه اقدام کنند.

سلیمی تأکید کرد: رسانه ها باید بتوانند همکاری خوب و مؤثری با وزارت بهداشت داشته و ضمن ارتقای آگاهی مردم، انجام آموزش های لازم در خصوص بیماری، علائم و روش های پیشگیری، کلیه توصیه‌های مربوط به نحوه استفاده ماسک، میزان ابتلا و درصد قربانیان و رده های سنی مربوطه و اولین اقدمات لازم در صورت اطلاع از بیماری، نحوه مراقبت از یک فرد مبتلا، بیمارستان هایی که باید به آنها مراجعه کرد، حتی لوازم لازم برای قرنطینه خانگی را به مردم اطلاع رسانی کنند. همه این آموزش ها باید با محتواهای آموزشی و علمی ارائه شده از سوی وزارت بهداشت صورت گیرند.

وی اضافه کرد: در کنار آموزش های مربوط به خود بیماری، ذکر نکاتی برای مدیریت استرس، روش هایی برای کسب آرامش در کنار انجام امور ایمن سازی ضروری است.

این مدرس دانشگاه با اشاره به این موضوع که ارتقای سواد خبری، بصری و رسانه ای مردم یک ضرورت است، افزود: خطر فعلی در کنار بیماری، خطر اشاعه اخبار جعلی و نیز اخبار نامعتبری است که بعضا از طریق رسانه های غیررسمی به گوش مردم می رسد. این گونه خبرها می توانند مردم را به تصمیمات غلط احساسی و رفتارهایی وادار کند که برای خود و جامعه هزینه های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حتی روانی داشته باشند.

وی بیان کرد: تعامل مؤثر رسانه ها و وزارت بهداشت و نیز این تعامل اثربخش با مردم و مسئولان، لازمه مدیریت بحران به خصوص از بعد رسانه ای و ارتباطی است.

از تالار گفت وگو تا طراحی اپلیکیشن پاسخ به سوالات کرونایی

مدرس سواد خبری گفت: از وزارت بهداشت درخواست می کنم تا در کنار فعالیت های رسمی رسانه ای به ایجاد تالار گفت وگویی برای پاسخگویی به سوالات مردم اختصاص دهند. همچنین امکان مشاوره های تلفنی را با خطوط مختلف به این امر اختصاص دهند، اعم از مشاوره های جسمی و روحی. علاوه بر این ها کسب اطلاع از دغدغه های مردم از طریق واحدهای ارتباط مردمی و بررسی و استخراج همه آنها و تلاش برای رفع آنها یک ضرورت است. حتی طراحی اپلیکشنی برای پاسخ به همه سوالات و نیازها می تواند راهگشا باشد.

چرخه صحیح اطلاع رسانی و اطلاع یابی

سلیمی تأکید کرد: باید چرخه صحیح اطلاع رسانی و اطلاع یابی در جریان باشد تا به اقدامات مؤثر منجر شود.

وی یادآور شد: در کنار فعالیت های تیم اطلاع رسانی باید تیم رصد و پایش نیز به یاری سازمانهای برون سازمانی و شرکت های تخصصی، امکان رصد و پایش اخبار و اطلاعات و... چه در محیط رسانه ها و چه در بستر کامنت ها، بازخوردهای مردم در رسانه های اجتماعی فراهم کنند تا امکان اقدامات بهتر، صحیح‌تری صورت گیرد.

سلیمی اظهار داشت:‌ باید اطلاعات به طور شفاف  با مردم در میان گذاشته شود و در عین حال نکات روانی لازم نیز در هر بیان سخنگو یا هر مسئولی از وزارت بهداشت مدنظر قرار گیرد.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: از مدیران فعال در وزارت بهداشت  درخواست می کنم تا بیش از آنکه وعده‌ای دهند، عمل کنند. مردم عمل را بیشتر از وعده باور دارند. امیدآفرینی که به عمل منجر نشود، بیش از نتیجه یأس آور خواهد بود؛ لذا اگر قرار است هرگونه تجهیزاتی به صورت رایگان توزیع شود یا هر اقدام دیگری صورت گیرد، ابتدا به عمل نزدیک شود و همزمان نیز به انتشار اخبار و تشریح مکانیزم های مربوطه اقدام شود.

زمینه جولان رسانه های غیررسمی و منتشرکننده اخبار جعلی فراهم نشود

وی اضافه کرد: باید با اقدامات صحیح و دقیق و سنجیده و سپس اطلاع رسانی آنها به طور شفاف، مانع از جولان یافتن رسانه های غیررسمی و منتشر کننده اخبار جعلی شد.

سلیمی تأکید کرد: عملکردها باید شفاف شود و بیش از هر گونه مقصریابی و ...، به انجام اقدامات لازم و حیاتی دست زد و در برابر مردم پاسخگو بود.

وی افزود: چنانچه وسیله ای در این شرایط خلق و تولید می شود ، ابتدا به مرحله دسترسی مردم رسد بعد در خصوص آن به انتشار خبر اقدام شود، مردم آنچه را با چشم ببینند و مورد استفاده قرار دهند، بیشتر باور خواهند کرد.

این مدرس دانشگاه گفت: یک وظیفه سنگین وزارت بهداشت در این شرایط، در کنار اطلاع رسانی و انجام اقدامات لازم، تلاش برای ارتقای اعتماد عمومی است، لذا این سازمان در وضعیت آزمون ملی قرار گرفته و عملکرد آن می تواند در کنار حفظ سلامت مردم، به افزایش یا کاهش اعتماد و... نیز منجر شود.

وی اضافه کرد: در حال حاضر عده ای از ساکنان ایرانی و دانشجویان مستقر در چین، از طریق رسانه های اجتماعی توصیه هایی برای مردم دارند، ضمن ارزشمند بودن این توصیه ها، بهتر است این انتقال تجارب جنبه رسمی تری یابد تا قابل اعتمادتر باشند.

سلیمی تصریح کرد: وزارت بهداشت کلیه برنامه های خود را در ارتباط با کرونا به طور گام به گام به مردم اطلاع رسانی کند. اکنون شایعه هایی برای قرنطینه کردن شهرهای مختلف در جامعه پیچیده که مردم را نگران تر کرده و صفهای خرید را طولانی می کند، هرگونه برنامه و اقدامی باید اعلام شود تا مردم دچار غافلگیری یا برعکس آن اقدامات عجولانه نشودند.

وی افزود: از حضور روانشناسانی که بتوانند نحوه رفتار در بحران را به مردم آموزش دهند نیز در رسانه ها و... استفاده شود. مردم در کنار جسم سالم نیاز به روح سالم نیز دارند.

سلیمی همچنین از رسانه ها خواست تا در کنار اطلاع رسانی های خود، عملکرد تیمهای پزشکی و پرستاری که به طور جان برکف ، در حال رسیدگی به وضعیت بیماران و... نیز هستند را به نمایش درآورند تا بخشی از این تلاشها نیز جنبه عینی یابد.

وی اضافه کرد: در انتقال و انتشار اخبار کرونا از طریق رسانه ها افراط و تفریط نشود، در کنار برنامه های آموزشی، برنامه هایی برای ارتقای روحیه و سرگرمی و کاهش استرس مردم نیز تهیه شود به ویژه وقتی قرار باشد، برنامه ای برای قرنطینه خانگی به ویژه برای افراد مبتلا نیز وجودداشته باشد.

این مدرس رسانه تصریح کرد:‌ یکی از تیم های مهم، تیم تهیه دستورالعمل ها متناسب با نیازها و ضرورت ها است که می توان به دستورالعمل های ویژه محیط کار، ویژه خانواده ها و محیط های شخصی و خانگی، محیط های آموزشی(در کلیه سطوح)، مراکز نگهداری سالمندان، زندان ها و گرمخانه ها اشاره کرد.

وی افزود: کمک تیم واحدهای اطلاع یابی و رصد و پایش و تحلیل داده های بزرگ، متوسط و کوچک در شناسایی نیازها و دغدغه ها و گلوگاهها می تواند در این خصوص یاری بخش باشد.

سلیمی اظهار داشت: وجود تیم فرهنگی در وزارت بهداشت می تواند فرهنگ سازی لازم را در امر خود بیماری، انتخاب بیمارستانهای لازم در قالب ها و روش های مختلف به یاری دیگر تیم ها و سازمان ها ایجاد کند.

وی بیان کرد:‌ در کنار فعالیت های مجازی، الکترونیکی، ایجاد واحدهایی برای آموزش های مجازی و آنلاین، تلویزیونی، حضوری در مراکزی خاص یا حتی در مراکز آموزش و پرورش و آموزش عالی یا سرای محلات ضروری به نظر می رسد.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: ایجاد تیم بین الملل در وزارت بهداشت می تواند ضمن جلب همکاری های بین المللی، زمینه بهره گیری از تجارب بین المللی را نیز فراهم کند و در تعامل با رسانه های بین المللی نیز در کنار حفظ وجهه ایران به عنوان کشوری مستقل، مجموعه اقدامات و فعالیت ها را نیز منتقل کنند.

وی افزود: در چین از اپلیکیشن هایی مبتنی بر افراد مبتلا بهره گرفته شده یا به فراخور در دیگر کشورهای درگیر در این بیماری، انتقال اینگونه تجارب به یاری سفارتخانه مربوطه می تواند یاری گر باشد.

ایجاد تیم بازرسی و نظارت

سلیمی اظهار داشت: از وزارت بهداشت درخواست می کنم تا با ایجاد تیمی ویژه بازرسی و نظارت، بیش از گذشته بر فعالیت مراکز بهداشتی و درمانی و نیز داروخانه ها و... و نیز مراکز مرتبط با تغذیه مردم نظارت داشته باشند و با اعلام شماره های تماس یا راههای تماس الکترونیکی، به دریافت گزارش های مردمی اقدام کنند. همچنین روند برخورد با متخلفان به مردم گزارش شود.

وی ادامه داد:‌ وزارت بهداشت می تواند همه فعالیت ها و تجارب خود را در حوزه کرونا برای تهیه گزارشی جامع پس از طی این بحران و نیز برای استفاده دیگر کشورها و نیز برای بهره گیری آیندگان، مستندنگاری و مستندسازی کند. این مهم پس از تاریخ شفاهی مورد تأکید است که در بحران ها معمولا به این مهم چندان توجه نمی شود.

چرخه عملکرد مؤثر دولت، مردم، رسانه ها و مسئولان

وی تأکید کرد: رهایی از کرونا، نیازمند عملکرد مؤثر دولت (وزارت بهداشت)، مردم، رسانه ها و مسئولان است. اگر در این میان تعامل مؤثر و اعتماد لازم شکل بگیرد و شاهد فضای شفاف این تعامل باشیم و آموزش های لازم صورت گرفته و اقدامات نیز به سرعت انجام گیرند، می تواند ایران را در رهایی از این بیماری یاری کند.

سلیمی از دولت درخواست کرد تا چنانچه برنامه ای برای تعطیلی مراکز آموزش عالی و مهدها دارد، ملاحظات مربوط به مادران و والدین را نیز در این میان مدنظر قرار دهد.

وی یادآور شد:‌مردم برای حفظ آرامش خود و خانواده های شان و نیز حفظ ایمنی آنها، دل به اخبار جعلی و منفی نسپارند و از مراجع رسمی و معتبر، به کسب اخبار اقدام کنند.

مراقب کودکان باشیم

وی با تأکید بر اینکه در شرایط بحرانی باید والدین در کنار بحث های ایمن سازی محیط خانه و انجام مراقبت های لازم ، مراقب وضعیت روانی خانواده باشند،گفت: در این میان باید دقت داشت کودکان به خصوص زیر 8 سال، درکی از بحران ها ندارند و لذا هرگونه استرس، منجر به صدمات روحی به آنها خواهد شد که آثارش در بزرگسالی هویدا خواهد شد.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد:خانواده ها به جای دریافت راهنمایی از افراد عادی یا توجه به سخنان افراد سودجویی که منافع خود را در این شرایط می جویند، از توصیه های مراجع رسمی و متخصص بهره بگیرند.

وی بیان کرد کرد: اگر مردم نتوانند از طریق مراجع رسمی و تخصصی به اطلاعات و واقعیت دست یابند، عملاً آنها را به سمت مراجع غیررسمی و منتشر کننده اخبار جعلی سوق داده ایم.

سلیمی اظهار کرد: رسانه ها می توانند با تهیه گزارش های خبری و تحقیقی و نیز دیتاژورنالیسم و همچنین استفاده از قالب های بصری،‌ به بهبود جریان اطلاع رسانی و اطلاع یابی از مردم و انتقال دغدغه های شان کمک کنند.

انتهای پیام/