گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس؛ نخستین کنفرانس ملی علوم شناختی و رسانه اول اسفند ماه ۹۸ توسط خبرگزاری فارس برگزار میشود، روشهای تحقیق در علوم شناختی و رسانه،فلسفه ذهن و رسانه، انسان شناسی و زبان شناسی شناختی و رسانه، علوم اعصاب و رسانه، هوش مصنوعی و رسانه، علوم تصمیم و رسانه، روانشناسی شناختی و رسانه، جامعهشناسی شناختی و رسانه، اقتصاد رفتاری و رسانه، بازاریابی عصبی و رسانه، سیاستگذاری عمومی و رسانه، تربیت فردی و رسانه از محورهای این کنفرانس است.
اما شاید برای مخاطبان جای سوال باشد که به طور کلی علت و ضرورت برگزاری چنین کنفرانسی چیست؟ و اصلا خیلی ها می خواهند درباره چرایی پرداختن به مبحث «علوم شناختی و رسانه» بدانند.
* علوم شناختی چیست؟
برای پرداختن به موضوع علوم شناختی و رسانه ابتدا باید بدانیم اساسا علوم شناختی چیست و چه کاربردهایی دارد.
اگر بخواهیم علوم شناختی را به صورت آکادمیک معرفی کنیم باید بگوییم علوم شناختی دانشی بین رشتهای است که به ذهن و فرایندهای ذهنی میپردازد، اینکه می گوییم دانش بین رشته ای یعنی این رشته در تمام رشته ها مستتر است و کاربرد دارد.
علوم شناختی در رشته هایی مانند انسانشناسی، روانشناسی، فلسفه، عصبشناسی، زبان شناسی و هوش مصنوعی به کار گرفته می شود.
علوم شناختی مجموعهای از نظریات روانشناسی، جامعهشناسی، عصبشناسی را به خدمت میگیرد و با بلوکهای این علوم بنایی نو میسازد که بتوانیم ماهیت انسانی خودمان را بهتر و دقیقتر بشناسیم
به طور کلی اگر بخواهیم درباره علوم شناختی بگوییم اینگونه است که هر اطلاعاتی که از محیط توسط فرد ادراک میشود در ذهن مورد پردازش قرار گرفته و یک سری فرایندها روی آن صورت میپذیرد، اینکه ذهن هر نوع از اطلاعات و دادههای ورودی را چطور ادراک و پردازش میکند موضوع مطالعه در علوم شناختی است.
اما این رشته بین رشته ای چطور می تواند با رسانه در ارتباط باشد و چه کارکردی در رسانه دارد؟
* رابطه علوم شناختی و رسانه
برای اینکه بتوانیم چرایی پرداختن به موضوع علوم شناختی و رسانه را درک کنیم ابتدا باید بدانیم که این دو چه ارتباطی با هم دارند.
هر رسانه بنا به رسالتی که دارد پیام هایی را برای مخاطبانش تولید می کند، پیامی که توسط تولیدکننده محتوا تولید میشود توسط مخاطبان مورد ادراک و پردازش قرار می گیرد.
رسانه این توانایی را دارد که نحوه ادراک و پردازش مخاطبش را متأثر کند، هر محتوایی که توسط هر رسانهای تولید میشود در واقع نوعی دستکاری (Manipulation) سیستم ادراک و پردازش مخاطب است.
به نوعی می توان گفت علوم شناختی مسیر ارتباط با مخاطب را برای هر رسانه روشن میکند بنابراین هر رسانهای (آگاهانه یا نا آگاهانه) از علوم شناختی بهره بیشتری ببرد میتواند در جذب و اثرگذاری بر مخاطب موفقیت بیشتری کسب کند.
البته این ارتباط بین علوم شناختی و رسانه متقابل است به طوریکه رسانه هم میتواند در موفقیت علوم شناختی اثرگذاری جدی داشته باشد و این اثرگذاری هم از طریق اثرگذاری بر پژوهشهای علوم شناختی است.
* چرایی استفاده از علوم شناختی در رسانه
به کارگیری علوم شناختی در رسانهها می تواند تاثیرات بسیاری در موفقیت رسانه ها داشته باشد.
از همه مهم تر اینکه علوم شناختی قدرت اثرگذاری و جذب مخاطب آنها را به شدت افزایش میدهد، البته ممکن است این به کارگیری الزاما آگاهانه نباشد
به عقیده کارشناسان، قطعاً رسانهها به مددگیری از علوم شناختی احتیاج دارند، اما بعضی از رسانهها به علت بیتوجهی به این حوزه، بیشتر مهجور ماندهاند، می توان گفت رسانه بر اساس اطلاعاتی که ارائه میکند میتواند واکنشهای افراد را هدایت و به این واسطه زاویه دید افراد را تغییر دهد.
* ضرورت بررسی علوم شناختی و رسانه از دیدگاه کارشناسان
کارشناسان حوزه های مختلف علمی نیز بر این عقیده اند که علوم شناختی میتواند در موفقیت رسانه ها بسیار موثر باشد و رسانه ها ناخودآگاه ملزم به استفاده از علوم شناختی هستند.
نصر اصفهانی عضو کمیته علمی نخستین کنفرانس ملی علوم شناختی و رسانه برگزاری کنفرانسهای علوم شناختی را برای ترویج این علم ضروری دانسته و معتقد است: اینکه توجه افراد به مسأله علوم شناختی جلب شود خیلی خوشایند است زیرا اگر توجه افراد به این موضوع جلب شود در افراد احساس نیاز ایجاد میشود و وقتی احساس نیاز در افراد به وجود آید به کارگیری بیشتر رسانهها برای ترویج این علم بیشتر به چشم میآید.
فرانک شیروانی عضو کمیته علمی کنفرانس علوم شناختی و رسانه نیز اعتقاد دارد که رسانهها میتوانند حکم یک تیغ دو لبه را داشته باشند که در صورت نادیده گرفتن علوم شناختی و آموزش افراد در مواجهه با رسانه، باعث آسیب شود و از سوی دیگر با آموزش صحیح به افراد برای مواجهه آگاهانه با رسانه از طریق علوم شناختی جامعه و قابلیتهای بالقوه آن را بالفعل کنند، در این میان به افرادی نیاز است که با علوم شناختی آشنا باشند و شیوههای تأثیر رسانه بر روان انسان را بدانند تا هدایتگر شیوههای بهتری برای بهرهبرداری از رسانهها باشند.
علی بیات سیدشهابی کارشناس اقتصاد رسانه و عضو شورای سیاستگذاری کنفرانس علوم شناختی و رسانه نیز یکی از کارکردهای جدی حوزه علوم شناختی را نحوه مواجهه مردم با اخبار جعلی یا به اصطلاح فیک نیوز است می داند و می گوید: در حال حاضر مشاهده می شود که مردم مستعد دریافت اطلاعات غلط بوده و در مواردی توانایی شناختی در آسیب پذیری این اخبار را ندارند بنابراین متخصصان علوم شناختی میتوانند با بررسی این موضوع که این اخبار چگونه به ذهن مخاطب میرسد ضمن اشاره به اثرات تخریبی این پدیده، پیشنهادات عملیاتی جدی را برای مقاومت در برابر آن ارائه کنند.
به گزارش فارس، کنفرانس ملی علوم شناختی و رسانه پنجشنبه اول اسفند ماه ۹۸ از ساعت ۸ تا ۱۸ در تالار شهید چمران دانشکده فنی دانشگاه تهران برگزار میشود.
منابع:
سایت ستاد توسعه علوم و فناوریهای شناختی
تحقیقات دانشگاهی محققان حوزه علوم شناختی
انتهای پیام/