به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، فاطمه بلوچی‌پور ـ در دنیای پر از تحـول امـروز، زیربنـای اقتصـادهای صـنعتی، از محوریت منابع به سمت محوریت سرمایه‌های فکری جابه جـا شده و به همین دلیـل عامـل دانـش بـه صـورت روز افـزون پراهمیت‌تر مـی‌شـود. در چنـین شـرایطی شـکل جدیـدی از سـازمان‌هـا مـورد نیـاز اسـت. سـازمان‌هـایی کـه بـه عنـوان ســازمان‌هــای مبتنــی بــر دانــش شــناخته شــده و اصــطلاحاً شرکتهای دانش بنیان نامیده می‌شوند و عاملی حیـاتی بـرای توسعه اقتصادی در یک کشور هستند. در واقع این شرکت‌هـا موتور رشد و توسعه محسوب می‌شوند. پس شـکوفایی و رونق شرکتهای دانش بنیان باعـث نیـل کشـورها بـه سـمت اقتصاد پایدار، دانش محور و پیشرو خواهد شد. کشور ما نیز برای دستیابی به یک رشد و توسعه پایـدار و فراگیر و رقابت در عرصه جهانی نیازمند یک تحول اقتصادی از اقتصاد منبع محور بـه سـمت اقتصـاد دانـش محـور است. در این میان شرکتهای دانـش بنیـان موتـور توسـعه و ایجاد چنین تحولی محسوب می‌شوند. از این رو در کشور ما اخیراً شرکتهای دانش بنیان کانون توجه مسئولین کشور قرار گرفتـه‌انـد. بسـته‌هـای مختلـف حمـایتی، تسـهیلات مـالی، معافیت‌های مختلف، ابلاغ سیاسـت‌هـا و تصـویب قـوانین و آیین‌نامه‌های تسهیل کننده همگی نتایج چنین رویکردی در بین سیاستگذاران و دولتمردان کشور است.
در این راستا خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس درباره فعالیت‌ها و دستاوردهای شرکتهای دانش‌بنیان با اسماعیل قادری‌فر رئیس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به گفت‌وگو نشست.
آنچه در گفت‌وگوی ما با اسماعیل قادری‌فر می‌خوانید:
* فشارها و تحریم‌ها بر مقاومت ملت ایران می‌افزاید
* ملت و دولت ما با یک اتحاد وصف ناپذیر راه ارتقای خودشان را پیدا می‌کنند
* فروش چشمگیر نانوداروهای ایرانی در بازارهای آسیا و اروپا
* ایران رتبه نخست منطقه
* توان رقابت‌پذیری شرکتهای دانش‌بنیان در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی
* فروش بیش از ۹۰ هزار میلیارد تومانی شرکتهای دانش‌بنیان در یکسال گذشته
* فعالیت بیش از ۶۲۰۰ استارتاپ در زیست بوم فناوری
*چالش جدی بازارسازی و افزایش سهم شرکتهای دانش‌بنیان
* تعامل دو سویه بین شرکتهای دانش‌بنیان و واحدهای فناور
* ایجاد و تقویت پایگاه‌های صادرات تبادل فناوری بین ایران و ۳۵ کشور هدف
* هدف‌گذاری سهم فروش محصولات دانش‌بنیان ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی
فارس: با توجه به اینکه تاریخ انقلاب اسلامی در طول چهار دهه از حیات خود همواره مشحون از تهدیدها و ارعاب‌های استکبار دنیا علیه ملت بزرگ ایران بوده و این امر جدیدی نیست، با توجه به پیشرفت‌های علمی کشور توضیحاتی در این خصوص برایمان بگویید.
قادری فر:در هر زمانی که ملت ایران روند رو به رشد و تعالی خودشان را بر اساس معنویات امام راحل و راهی که رهبر معظم انقلاب اسلامی ترسیم کرده‌اند پیش ببرند به سمت قله‌های تعالی می‌روند، این فشارها و ارعاب‌های استکبار سابقه داشته و همواره بوده است.
* فشارها و تحریم‌ها بر مقاومت ملت ایران می‌افزاید
اما ترامپ ادبیات نوینی در عرصه تهدیدات دنیای وارد کرده است، در کنار ده‌ها بار بدعهدی‌های دولت آمریکا علیه ایران که با زیر پا گذاشتن یک معاهده بزرگ بین‌المللی با عنوان برجام عمق خبائث و کینه‌توزی خودشان را علیه ملت ایران و جمهوری اسلامی ایران به نمایش گذاشتند، آمریکا امروزه با یکسری تحریم‌هایی بلااثر و بی‌پایه دیگری که هر روز علم می‌کند موضوع را به سخره گرفته است، البته دولتمردان و سردمداران آمریکایی می‌دانند که این فشارها نه تنها دولت و ملت ایران را تسلیم نخواهد کرد بلکه بر مقاومت مردم ایران و اتحاد یکپارچه آنها می‌افزاید.
می‌دانیم همواره در دوره تحریم‌هایی که وجود دارد چه در حال حاضر و چه در دوره جنگ تحمیلی که دلاورمردان ما در عرصه‌های نبرد خوش درخشیدند و ماحصل آن اقتدار و افزایش سطح بنیه دفاعی کشور بوده چه در تحریم‌هایی که در دهه ۹۰ داشتهایم که به قول آمریکایی‌ها تحت عنوان تهدیدهای مرگ آور از آن یاد می‌کردند باز هم ملت شریف ایران به خصوص جامعه علمی و فناوری سربلند بیرون آمده و در تحریم‌های اخیر که با زیر پا گذاشتن این معاهده بین‌المللی آمریکا علیه مردم ایران در پیش گرفته‌اند راه به جایی پیش نخواهند برد.
ما در همه حوزه‌های علمی با وجود محکم‌ترین تهدیدها و فشارهایی که استکبار آورده در همه حوزه‌ها پیشرفت کرده‌ایم، به عنوان نمونه در زمینه فناوری نانو رتبه چهارم دنیا را به دست آوردیم و در عرصه زیست فناوری رتبه ۱۲ را هم را داریم، در حوزه فضایی جزء ۱۰ کشور برتر عضو باشگاه فضایی در دنیا هستیم همچنین در سایر حوزه‌های بدیع و نوظهور مثل علوم شناختی پیشرفت داشتهایم.
* تحریم‌ها قدرتمندترمان کرد
همه دستاوردهای ما در زمان تحریم‌ها بوده و کوشش محققان، فناوران، استعدادهای برتر و نخبگان ایرانی جامه عمل پوشیده شده و بر عطف اتحاد و یکپارچگی که مردم ایران داشتند و دارند این راه به صورت پرشتاب اما پر از موانع به خوبی سپری شد؛ همچنین در حوزه سلول‌های بنیادی طب بازساختی و سلول درمانی ما جزء کشورهای پیشرو در دنیا هستیم و اینها با کمترین اتکا به منابع خارجی محققان ایرانی را بازداشت می‌کنند و اجازه ورود به تجهیزات آزمایشگاهی به داخل کشور نمی‌دهند و همه اینها باعث شده است که این روزها جوانه‌های زیادی که رویش انقلاب هستند، رشد کنند. در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی خوشبختانه بیش از ۹ هزار محصول آزمایشگاهی را در داخل کشور خودمان می‌سازیم که مایه غرور و افتخار است، به همین خاطر ما نباید از روند تحریم‌ها بترسیم زیرا ملت و دولت ما با یک اتحاد وصف ناپذیر راه ارتقای خودشان را پیدا و فرهنگ «ما می‌توانیم» را برای توسعه علم فراهم می‌کنند.
* فروش چشمگیر نانوداروهای ایرانی در بازارهای آسیا و اروپا
فارس: با توجه به اینکه در فناوری نانو جزو رتبه‌های برتر جهان هستیم در این باره کمی بیشتر برایمان بگویید.
قادری فر: فناوری نانو در کشور جمهوری اسلامی ایران از منظر پرداختن به فراوری علم از اوایل دهه هشتاد با تشکیل کارگروه ویژه‌ای که تحت عنوان ستاد ویژه توسعه فناوری نانو نام گرفته کلید خورده است، این در حالی است که پرداختن به موضوع نانو فناوری در ایران از نظر زمانی با تاخیر ۳۰ تا ۴۰ ساله نسبت به دیگر کشورها رو به رو بوده است، امروز با گذشت تقریبا ۲ دهه از فعالیت دانشمندان، نخبگان و فناوران حوزه نانو در ایران به قله‌های علم نانو در دنیا دست یافته‌ایم.
در حال حاضر بیش از ۳۰۰ شرکت دانش بنیان ایرانی در زمینه فراوریات محصولات فناوری از جمله نانو داروها فروش بسیار خوبی در کشورهای آسیایی و اروپایی دارند و اینکه فناوری نانو یک علم نوظهور است. این مسأله نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران با کوشش اندیشمندان، محققان و متخصصان خودش توانسته جهش معناداری را در مقایسه با رقبای برتر دنیای خودش که سالیان متوالی در این حوزه به تحقیق و پژوهش مشغول هستند، داشته باشد. نکته بسیار مهمی که در توسعه و پیشرفت نانو فناوری موثر بوده است، ایجاد شرکتهای دانش بنیان و فراوری محصولات نانو فناوری است و امروز توانسته‌ایم در بازارهای داخلی و بین‌المللی سهم بسیار خوبی پیدا کنیم به این معنا است که نه تنها در حوزه نانو فناوری بلکه در زمینه فراوری علم، مقاله و متون علمی پیشرفت کرده‌ایم.
* ایران رتبه نخست منطقه در نانو
ایران در زمینه فراوریات محصولات نانو در منطقه آسیایی جنوب غربی و شمال آفریقا رتبه نخست را به خود اختصاص داده است و در مجموع رتبه چهارم دنیا را در این زمینه به خودش اختصاص داده است، امروزه پایگاه های صادراتی ما در چین و کره جنوبی محصولات نانو فناوری را به کشورهای اروپایی و روسیه می رسانند. الگوی توسعه فناوری نانو در کشور یکی از الگوهای پیروز قابل تعمیم در سایر حوزه های فناوری های نوظهور مانند بیوتکنولوژی، علوم شناختی و زمینه های مهم سلول های بنیادی است.
* توان رقابت‌پذیری شرکتهای دانش‌بنیان در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی
فارس: درباره ارتباط شرکتهای دانش‌بنیان و حوزه صنعت برایمان بگویید.
قادری‌فر: شرکتهای دانش‌بنیان باید برای اقتصاد مقیاس‌شان به صورت B۲B با بنگاه‌های صنعتی و بزرگ اقتصادی فعالیت کنند و در مقابل بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی به جای پرداختن به R&D صرف در چهاردیواری خودشان از منطق نوآوری باز از ظرفیت شرکتهای دانش‌بنیان برای تحقیق، توسعه و افزایش اثربخشی استفاده کنند.
فارس: درباره صادرات و توان تجارت شرکتهای دانش‌بنیان توضیح دهید.
قادری‌فر: از مجموعه ۴۸۰۰ شرکت دانش‌بنیان به صورت بالقوه بیش از نیمی از آنها که چیزی حدود ۲ هزار شرکت است حداقل توان رقابت‌پذیری در بعد بین‌المللی را در بازارهای منطقه‌ای دارند و باید برای بازارسازی تلاش کنیم.
* فروش بیش از ۹۰ هزار میلیارد تومانی شرکتهای دانش‌بنیان در یکسال گذشته
فارس: درباره شرکتهای فناور و حمایت‌های که در این زمینه صورت می‌گیرد، توضیح دهید.
قادری‌فر: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ۵-۴ سال اخیر سعی کرده با اجرایی سازی قانون حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان با دو برنامه راهبردی و محوری حمایت‌هایی از شرکتهای دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات را در دستور کار قرار دهد.
* ایجاد پلتفرم و حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان
برای تجاری‌سازی یافته‌های علمی و فناوری در دانشگاه‌های کشور و ارتباط هدفمند با بنگاه‌های بزرگ اقتصادی، صنعتی نیازمند این هستیم که ایجاد پلتفرم و حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان را در دستور کار خود قرار دهیم که با این نگاه امروزه نزدیک به ۴۸۰۰ شرکت دانش‌بنیان از سال ۹۳ تا به امروز توسط کارگروه ارزیابی و تایید صلاحیت شرکت‌دانش‌بنیان تایید صلاحیت شدند. خوشبختانه شرکتهای دانش‌بنیان در شرایط مطالعاتی و اقتصادی توانستند در سال گذشته بیش از ۹۰ هزار میلیارد تومان فروش را تجربه کنند و بتوانند نقش و سهم‌‌شان را در اقتصاد کلان کشور باز کنند؛ البته اعتقاد داریم که اقتصاد دانایی‌محور و اقتصاد دانش‌بنیان پیشران و مقوم اقتصاد مقاومتی در کشور است، به طوری که مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی در کشور محقق نخواهند شد مگر اینکه با تدبیری که مقام معظم انقلاب مبنی بر جریان‌سازی اقتصاد دارند موضوع درونزا بودن اقتصاد را از طریق حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان داشته باشیم.
شرکت‌هایی که بخواهند به عنوان دانش‌بنیان احراز صلاحیت شوند باید یک مسیر و کارراهه ارتقایی را طی کنند که معاونت علمی از آنها به عنوان واحدهای فناور یاد می‌کند؛ به طوری که این واحدها عمدتاً در بیش از ۱۵۰ مرکز رشد و نوآوری که در سراسر کشور فعال هستند تمرین کسب و کار می‌کنند تا بتوانند فعالیتشان را تبدیل به یک شخصیت حقوقی مستقل به عنوان یک شرکت یا واحد فناور کنند تا با ارتقاء توانشان موضوع دانش‌بنیان بودن شرکت‌ها را هم احراز کنند. امروزه بیش از ۶۰۰ مرکز رشد واحدهای فناور، ۳۸ پارک علم و فناوری و ۱۵۰ مرکز نوآوری در سراسر کشور حضور فعال دارند که عمدتاً بر مبنای مزیت‌های قومی شکل گرفته‌اند که شاهد فعالیت‌های روزافزون این واحدهای فناور هستیم.
* فعالیت بیش از ۶۲۰۰ استارتاپ در زیست بوم فناوری
فارس: توضیحاتی درباره حمایت از کسب‌وکارهای نوین یا استارتاپ‌ها برایمان بگویید.
قادری‌فر: فعالیت بیش از ۶۲۰۰ استارتاپ در زیست بوم فناوری جمهوری اسلامی ایران را در منطقه آسیای جنوب غربی و در منطقه منا به یک کشور بسیار پیشرو در حوزه توسعه کسب و کارهای نوآورانه قرار داده است. با تداوم فعالیت‌های شرکتهای دانش‌بنیان و واحدهای فناور که مورد حمایت همیشگی و عنایت رهبر معظم انقلاب هستند، دولت هم از طریق معاونت علمی و فناوری سعی کرده حمایت حداکثری را از این ظرفیت‌ها و زیست‌بوم نوآوری در کشور داشته باشد و طی سال‌های آینده جایگاه شرکتهای فناور و دانش‌بنیان را در اقتصاد کشور برجسته‌تر باید دید تا بتوانیم حداکثر ظرفیت‌ها را برای جامعه و کسب و کار به خدمت بگیریم.
* درونزا بودن فناوری و ارتقاء کسب‌وکارهای فناورانه
بر پایه اقتصاد دانش‌بنیان ما باید به جای اینکه به فکر انتقال تکنولوژی یا خرید فناوری از خارج از کشور باشیم بحث درونزا بودن فناوری و ارتقاء کسب و کارهای فناورانه را بر منظر حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان با رویکرد تجاری‌سازی و البته موضوع مهم بازارسازی برای شرکتهای دانش‌بنیان دنبال می‌کنیم.
چالش جدی بازارسازی و افزایش سهم شرکتهای دانش‌بنیان
فارس: آیا راهکاری در رابطه با مساله بازارسازی برای تجهیزات و محصولات دانش‌بنیان در نظر گرفته شده است؟
قادری‌فر: مساله بازارسازی برای شرکتهای دانش‌بنیان همواره یکی از جدی‌ترین مسائلی است که معاونت علمی با آن درگیر بوده و بحث بازارسازی و افزایش سهم بازار برای این شرکت‌ها یکی از چالش‌های جدی بشمار می‌رود که همواره در سال‌های اخیر شرکتهای داش‌بنیان دچار آن بودند که از دو منظر قابل تحلیل و بررسی است.
* بازارسازی را از خودمان شروع کنیم
ابتدا باید خودمان از دستگاه‌های اجرایی، دولتی و حاکمیتی شروع کنیم که به عنوان یک بازار بزرگ و پرمصرف حداکثر توانمان را برای حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان و ترویج فرهنگ استفاده از کالا و فناوری ایرانی را در سال رونق تولید تصری دهیم که طبیعتا این بازار ۸۵ میلیون نفری در ایران با یک بازار حدوداً ۶۰۰ میلیون نفری در منطقه آسیای جنوب غربی یک بازار بالقوه و بسیاری بزرگی برای این مقوله است که باید بحث بازارسازی را از خودمان را شروع کنیم.
* تعامل دو سویه بین شرکتهای دانش‌بنیان و واحدهای فناور
در مقابل از شرکتهای دانش‌بنیان و واحدهای فناور هم انتظار داشته باشیم که با ارتقاء کیفی محصولات و رقابت‌پذیری از لحاظ قیمت نسبت به نمونه‌های خارجی و پلتفرم‌های حمایتی مثل استانداردسازی که مقوم تضمین کیفیت محصولات است بتوانند محصولات متنوع‌تر و با کیفیت‌تری را روانه بازار کنند و این تمایل تعامل دوسویه بین شرکتهای دانش‌بنیان و واحدهای فناور از یک طرف با بازار مصرف داخلی، بین‌المللی و منطقه‌ای است که می‌تواند رونق تولید و کسب وکار را برای شرکت‌ها به ارمغان بیاورد.
درخشش در بازارهای اروپایی با کیفیت بالای محصولات دانش‌بنیان ایرانی
فارس: چالش اصلی شرکتهای دانش‌بنیان چیست؟
قادری‌فر: در حال حاضر چالش اصلی شرکتهای دانش‌بنیان مسأله بازار است. اینکه ما باید برای بازارسازی این شرکت‌ها اقدام جدی انجام دهیم و سهم بازار محصولات فناورانه را بالا ببریم یک واقعیت انکارناپذیر است و این بازار در بازارهای هدف داخلی است.
* کیفیت بالای تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی و داروهای بیوتکنولوژی
در حال حاضر یک بازار بزرگ داخلی با جمعیتی حدوداً ۸۰ میلیون نفری هستیم و در منطقه آسیای جنوب غربی، قفقاز و منا یک بازار حدوداً ۸۰۰ میلیون نفری در بازارهای منطقه‌ای در انتظارمان است. کیفیت محصولات دانش‌بنیان در بعضی از محصولات مانند تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی یا حتی داروهای بیوتکنولوژی به حدی رسیده که مدعی هستیم می‌توانیم در بازارهای اروپایی هم حضور خوبی داشته باشیم.
* ایجاد و تقویت پایگاه‌های صادرات تبادل فناوری بین ایران و ۳۵ کشور هدف
فارس: آیا سهم بازار داخلی شرکتهای دانش‌بنیان بهتر است یا خارج از کشور؟
قادری‌فر: خیلی این موضوع را قبول نداریم؛ بلکه به صورت کلی چالش بازار را اصلی‌ترین چالش بازارسازی شرکتهای دانش‌بنیان می‌دانیم و معاونت علمی هم تلاش کرده در این عرصه گام‌های جدی بردارد. در بُعد خارجی ایجاد و تقویت پایگاه‌های صادرات تبادل فناوری مابین جمهوری اسلامی ایران و حداقل ۳۵ کشور هدف برنامه‌ریزی شده و در حال انجام است. در بعد داخلی هم فرهنگ‌سازی و فرهنگ ایرانی داریم که «ایرانی، ایرانی بخر» است و استفاده از کالاهای ایران ساخت باید روز به روز ترویج شود و نکته بعد اینکه استانداردسازی و ارتقاء کیفیت محصولات داخلی و رقابت‌پذیری را در قیمت‌ها شاهد باشیم. باید دستگاه‌های اجرایی، حاکمیتی، دولتی و سایر دستگاه‌ها را از خرید محصولات داخلی اشباع کنیم که در این زمینه‌ها گام جدی را با کمک هم برمی‌داریم.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی‌شان فرمودند که بازار ملی ناموس ملی کشور است و باید صیانت شود که این یکی از ارکان رونق تولید به شمار می‌رود. موضوعی که در یکی دو سال اخیر در معاونت علمی به صورت جدی و چالشی آن را وارد هدف قرار داده‌ایم.
* هدف‌گذاری سهم فروش محصولات دانش‌بنیان ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی
فارس: به چه قانونی در بحث زیرساخت‌ها نیاز داریم؟
قادری‌فر: اجرایی‌سازی قانون ماده ۴۳ رفع موانع تولید رقابت‌پذیر که می‌گوید باید بازار را از داخل کشور شروع و تقویت کنیم که موضوع مهمی است و در دستور کار قرار گرفته که مقدمه‌ای است تا بتوانیم سهم فروش محصولات دانش‌بنیان ایرانی را در بازارهای داخلی و خارجی هدف‌گذاری کنیم و سهم مناسبی را برای آن احصا کنیم.
فروش ۹۰ هزار میلیارد تومانی شرکتهای دانش‌بنیان در یکی دو سال اخیر مؤید این است که این بازار، بازار بالقوه‌ای است و از کشش و جذابیت بسیار بالایی برخوردار شده؛ ضمن اینکه فرصت تحریم ظالمانه استکبار جهانی و سنگ‌اندازی‌هایی که در مبادلات پولی و بانکی ناشی از تحریم دشمنان فرصتی مهیا کرد که به داخل کشور رجوع کنیم و بحث درونزا بودن اقتصاد و فناوری را بتوانیم از طریق بازارسازی برای محصولاتمان مهیا کنیم.
انتهای پیام/
