گروه شایعه تا واقعیت؛ حمیدرضا تاجی: حتما شما هم در فضای مجازی با اخبار و پست‌هایی روبرو شده‌اید که باوجود داشتن عکس یا فیلم، پس از مدتی مشخص می‌شود داستان آنگونه که تصور می‌شده نبوده و خبر اگرچه دارای سند بوده اما شایعه از آب در آمده است. این گونه مطالب غیرواقعی که همراه عکس یا فیلم هم هستند را می‌توان «شٌل خبر» نامید. برای روشن شدن این موضوع به نمونه‌‌هایی از این دست توجه کنید:
* گوشی که خبرساز شد
چند روزی است که فیلم کوتاهی با این ادعا که ماموران شهرداری گوش پسربچه افغانستانی را با تیغ موکت‌بری منتشر شده، فیلمی که احساسات شهروندان مردم را تحریک و نفرت از مسئولان اجرایی را دو چندان می‌کند.
این فیلم حتی در رسانه‌های خبری هم منتشر شد تا اینکه مسئولان شهرداری تهران قول پیگیری ماجرا را دادند. اما مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت شورای شهر تهران گفت: پس از پیگیری‌های صورت گرفته معلوم شد گوش کودک کار در حادثه‌ای دیگر خراش دیده اما افرادی با صحنه‌سازی و زور و تهدید در جهت القای این بودند که شهرداری گوش وی را بریده و فیلم گرفتند.
همچنین محمد جواد حق‌شناس، عضو شورای شهر تهران هم در این باره نوشت: این کودک کار (مهاجرافغان)، یافته شد، گوش او سالم بوده حتا بخیه اى هم نداشت ومشخصا یک سفارش #خبرسازى به قصد تشویش اذهان شهروندان و تخریب شورا و شهردارى بود!
سپس فیلمی از این پسربچه افغانستانی و سازنگان این فیلم منتشر شد که نشان می داد، این فیلم ساختگی بوده است.
* انتقاد از برخورد مامور راهور با اراذل قمه کش
ابتدای سال فیلمی از برخورد نیروهای راهنمایی و رانندگی در فضای مجازی منتشر شد، حتی برخی از سلبریتی‌ها هم با انتشار این فیلم به شدت عملکرد این ماموران را زیر سوال بردند و گفتند که نباید حتی با این فرد بدون سلاح، اینگونه برخورد شود.
اما پس از مدتی مشخص شد که ماجرا دقیقا بر عکس بوده است و مامور راهور درپی تهدید خانمی بوسیله یکی از اراذل بندرانزلی وارد عمل شده و این اوباش که با قمه و اسپری فلفل مسلح بوده را خلع سلاح کرده بود.
* خوردن گربه در شهرهای جنوبی کشور!
در ابتدای خردادماه تصویری در شبکه‌های اجتماعی با ادعای خوردن گوشت گربه و کلاغ مرده در روستاهای حاشیه زابل در فضای مجازی منتشر شد.
این تصاویر که به سرعت در فضای مجازی منتشر شد، علاوه بر انتقادات شدید کاربران و مردم، با واکنش شدید مردم این استان روبرو شد. اما یکی از خبرنگاران محلی زابل روز گذشته با حضور در مناطق ذکر شده، این موضوع را به شدت تکذیب کرد و در پاسخ عکس یادشده، تصویر زیر را منتشر کرد:
* انتشار فیلم ساختگی برای تحریک تماشاگران
پس از دیدار پرسپولیس و فولاد خوزستان در رقابت‌های لیگ برتر، برخی سوءاستفاده‌کنندگان فیلمی را منتشر کردند و مدعی شدند که هواداران سرخپوش تهرانی، شعارهای قومیتی و توهین‌هایی را در این دیدار به خوزستانی‌ها دادند.
انتشار این فیلم باعث شد در دیدار هفته بعد پرسپولیس که در خوزستان برگزار شد، درگیری‌های شدیدی بین تماشاگران درگرفت. تمام این اتفاقات درحالی صورت گرفته بود که مشخص شد، فیلم منتشر شده، فیلمی ساختگی بوده است.
* زلزله‌زده محرومی که در خانه لوکس زندگی می‌کرد
ابتدای سال ۹۷، مهمان برنامه حالا خورشید از وضع نامساعدش در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه گفت. او در این برنامه مدعی شد در چادر می خوابد و هیچ کمکی هم نگرفته.
صحبت‌های این فرد واکنش‌های متعددی را در فضای مجازی به وجود آورد اما پیگیری‌های رسانه‌ها نشان داد که او نه تنها در چادر نمی‌خوابد بلکه وضع نسبت مناسبی نسبت به سایر زلزله‌زده داشته است.
تصاویری که به یک مسئول ایرانی نسبت دادند
چندماه پیش هم تصاویر بی‌حجاب و پس از آن تصاویر برهنه دختری در فضای مجازی منتشر شد که منتشر کنندگان آن مدعی شدند که این عکس، تصویر مینا متقی دختر رئیس اتاق بازرگانی ایران در بلگراد(صربستان) بوده است.
اما بررسی ها نشان داد که اصلا فردی به نام متقی در اتاق بازرگانی وجود ندارد و ریاست اتاق بازرگانی و مرکز تجاری ایران و صربستان را دکترسعید حسینی برعهده دارد و طبیعتا چنین فردی نمی‌تواند دختر وی باشد.
این گونه شایعات همراه با عکس علیه بسیاری از مسئولان اجرایی کشور هم به انحای مختلف منتشر شده است.
* خدمات جنسی هتل‌های ایران به زائران عراقی
برخی روزنامه‌ها نقل قولی عجیبی از رئیس صنف هتلداران خراسان رضوی مبنی بر ارائه خدمات جنسی به زائران عراقی منتشر کردند. پس از چند ساعت از انتشار این مطلب، فضای مجازی پر شد از پوشش این خبر عجیب. خبری که واکنش‌های منفی و بعضا توهین‌آمیزی را نسبت به مردان عراقی در پی داشت.
اما این بار هم بازنشر دهندگان این موضوع عجله کردند چرا که رئیس هتلداران خراسان رضوی با تکذیب این ادعا، درباره نقل قول منتشر شده از خودش توضیح داد.
ساختگی بودن این اخبا بار دیگر لزوم افزایش سواد رسانه‌ای و عدم واکنش عجولانه به اخبار غیرموثق شبکه‌های اجتماعی را یادآور می شود و باید تکرار کرد که هرخبری را نباید به سادگی باور کرد و به این «شل خبر»ها اعتماد کرد.
انتهای پیام/
