به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، حجت‌الاسلام احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی دانشگاه باقر العلوم(ع)، در سلسله نشست‌های علمی فلسفه اسلامی با موضوع بایستگی و چگونگی احیاء و تقویت فلسفه اسلامی، اظهار داشت: علم و معرفت هویت جمعی دارد و در محتوای دانش دیگران سهیم هستند و در تولید این دانش منفعل نیستند بنابراین محتوای علمی حالت محصول جمعی پیدا می‌کند.
وی در همین خصوص ادامه داد: وقتی علم و معرفت هویت جمعی پیدا کرد یعنی قوامش به جامعه علمی است، اگر جامعه علمی یک محتوا را قبول کرد در واقع رشد و اهمیت پیدا کرده و اگر محتوای دانشی مورد غفلت قرار گرفت و با عدم مشارکت واقعی جامعه روبه رو شد دیگر یک امر مهم نیست.
واعظی با تاکید بر اهمیت توجه بر جغرافیا در بررسی جایگاه مسائل تصریح کرد: وقتی از ارتقاء و جایگاه هرچیزی می‌خواهیم صحبت کنیم باید جغرافیای موجود در نظر گرفته شود، برای نمونه جایگاه صنعت و اقتصاد را در کشور بررسی کنیم، ابتدا باید یک تصوری از جغرافیای آن مبحث داشته باشیم، ببینیم صنعت دنیا و صنعت ما کجا است تا بتوانیم در مورد ارتقاء آن صنعت تصمیم بگیریم.
سه جریان فلسفه معاصر
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با بیان اینکه فکر فلسفه معاصر در جهان شاهد سه جریان اصلی است، عنوان داشت: جریان اول پایان‌یافتگی فلسفه نظری است، یعنی به کمک قوه عقل می‌توانیم حقایقی را بر خودمان آشکار کنیم و عقل در بعد نظری می‌تواند به حقیقت برسد، در اینجا فلسفه نظری به پایان می‌رسد یعنی عقل نمی‌تواند به حقیقت برسد و آنچه که باقی می‌گذارد فلسفه عملی است.
وی افزود: آن‌هایی که روی زبان مانور می‌دهند، زبان طبیعی باعث یک نوع نسبی‌گرایی معرفتی می‌شود، توجیه متنوع شکاکی معرفتی، توجیه متکثر ذهن‌گرایی در مسئله فهم که ما را از فهم عینی دور می‌کند این‌ها باعث به وجود آمدن جریان پایان‌یافتگی فلسفه نظری و آنچه که باقی می‌گذارند فلسفه عملی است. پشت نقاب معرفت قدرت است، معرفت شاخه‌های مختلف دانش محصول نظام دانایی و نظام دانایی محصول قدرت است.
واعظی در خصوص جریان سوم بیان کرد: جریان سوم جریان رواج و رونق بخشیدن به فلسفه است که از آن به عنوان فلسفه مضاف یاد می‌شود، مثل فلسفه ذهن، دین، فرهنگ و علوم اجتماعی که به جای فلسفه عام و متافیزیک تمرکز روی زیر شاخه‌های مختلف فلسفه باشد.
راهبرد ترویجی آموزشی ارتقاء فلسفه اسلامی
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با اشاره به پیشرفت فلسفه در کشور بعد از انقلاب، خاطر نشان کرد: در ایران ما به برکت انقلاب اسلامی و تحولی که در حوزه‌های علمیه اتفاق افتاد تفکر فلسفه اسلامی قابل مقایسه با قبل نیست و فکر فلسفه معاصر را در ایران نسبت به قبل گسترش داده است.
وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان به ارتقاء فلسفه اسلامی اندیشید، گفت: تلقی ما از فلسفه اسلامی در دو بخش است، فلسفه اسلامی آن‌گونه که هست و آن‌گونه که می‌تواند باشد، در اولی یک نگاه تاریخی داریم و در دومی نگاهی توسعه‌ای داریم، وقتی می‌گوییم تقویت و رشد فلسفه اسلامی قطعا راهبردی که پیش روی ما قرار می‌گیرد راهبرد ترویجی و آموزشی پژوهشی است یعنی دانشجویان بیشتری بگیریم و طلاب بیشتری را به سمت فلسفه اسلامی سوق دهیم و پژوهش‌های بیشتری انجام گیرد.
واعظی افزود: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گام‌های خوبی در زمینه تقویت فلسفه اسلامی آن‌گونه که هست برداشته شده هرچند کافی نبوده ولی این دو راهبرد عملیاتی شده و هم راهبرد ترویجی وجود داشته و هم آموزشی پژوهشی، این رشدی که می‌بینیم نسبت به افرادی که درگیر فلسفه اسلامی در کشور هستند وجود دارند.
ضرورت جدی گرفتن حکمت عملی
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در خصوص رویکرد فلسفه آن‌گونه که می‌تواند باشد یادآور شد: اگر رویکرد ما، فلسفه اسلامی آن گونه که می‌تواند باشد یعنی تفسیر وسیع‌تری نسبت به فلسفه اسلامی، در این صورت راهبرد اصلی تغییر می‌کند و صرف ترویج گذشته فلسفه اسلامی نیست دو راهبرد می‌شود، یکی گشودن افقهای جدید فلسفی و دوم درگیر شدن با تعاملات فلسفه معاصر و مرزهای جدید فکر فلسفی.
وی با اشاره به اهمیت راهبرد اول بیان داشت: اگر این دو راهبرد بخواهد اتفاق بیفتد ابتدا باید رویکرد اول رخ دهد در این صورت اتوماتیک وارد راهبرد دوم هم می‌شویم، گشودن افقهای جدید افراد را درگیر می‌کند و فضا را برای اجرایی شدن راهبرد دوم باز می‌کند ولی اگر این افق‌ها گشوده نشود در واقع فرصت به فکر کردن نمی‌رسد.
واعظی در خصوص راهکار برای گشودن افق‌ها عنوان کرد: چیزی که ما نیاز داریم برای گشودن افق‌ها مسئله جدی گرفتن حکمت عملی است و باید بعضی از بحث‌های حوزه حکمت عملی را بگیریم و بررسی کنیم گذشتگان آورده‌شان در این خصوص چیست و الان جغرافیای ما کجا قرار دارد، بحث‌هایی که امروزه انجام می‌شود چیست و گذشتگان چه آورده‌های داشته‌اند نقاط خلا را پیدا کنیم.
رونق‌بخشی به زیرشاخه‌های فلسفه
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در همین خصوص ادامه داد: اقدام دیگر که به افق گشایی کمک می‌کند بحث رونق دادن به زیرشاخه‌های نوین فلسفه است مثل فلسفه دین که یعنی پرداختن به مسائل فلسفی که خواستگاه‌شان اعتقادات دینی است یا فلسفه ذهن که روی بخش‌های مختلف مغز مطالعه می‌کند، فلسفه علوم اجتماعی و هنر، میدان‌هایی است که می‌توانیم به روی خود بگشاییم و متناسب با هستی شناسی و انسان شناسی اگر ورود پیدا کنیم به غنای فلسفه اسلامی کمک کرده‌ایم.
وی اظهار کرد: جدی گرفتن فلسفه تطبیقی کار بعدی است، در بحث‌های معرفت شناسی همان گونه که ما نسبت به نسبی‌گرایی معرفتی حساس هستیم در دنیا هم همینطور است.
واعظی با اشاره به الحاد مدرن بیان داشت: آخرین مورد که به ارتقاء فلسفه اسلامی کمک می‌کند درگیر شدن با الحاد مدرن است، خواستگاه الحاد مدرن بهره‌برداری از کاوش‌های علمی است، که گاه باعث می‌شود افراد به غلط نتایجی الحادی متافیزیکی بگیرند، یکی از خواستگاه‌های الحاد مدرن مباحث مربوط به علوم شناختی و زیست‌شناسی است و دیگری بحث‌های مربوط به کیهان‌شناسی وفیزیک است که میدان مناسبی برای رشد و ارتقاء فلسفه اسلامی است.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در پایان با بیان اینکه، دو رویکر فلسفه آن‌گونه که هست و آن‌گونه که می‌تواند باشد، مانع الجمع نیستند، تاکید کرد: اشکال ندارد به هویت تاریخی فلسفه اسلامی بپردازیم اما نباید به این اکتفا کنیم اگر فقط هویت تاریخی را در نظر بگیریم دیگر به رشد و توسعه فلسفه اسلامی نمی‌رسیم.
پایان پیام/۶۳۱۲۶/ش
