خبرگزاری فارس اصفهان- ریحانه شهبازی؛ سرآمد بودن از پیشینه تاریخ کارآفرینی ایران ریشه در همت روحانیون و تجار مشهور اصفهانی دارد که در کنار اعتماد به جوانان توانستند نهضت تحریم کالاهای خارجی را بین مردم نهادینه کند.
در واقع اولین جرقه‌های خودکفایی و اعتماد به تولید ملی در دوره مشروطه و به کمک روحانیت رقم خورد، دورانی که برای رفع انحطاط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشور با تغییر سلطنت به مشروطیت، سرآغاز تغییر و تحولات اساسی در کشور شد.
البته تغییر و تحولات در دوران مشروطه تنها به مباحث سیاسی ختم نمی‌شود و شرکت اسلامیه اصفهان به عنوان بزرگترین حرکت اقتصاد ملی توسط آیت‌الله محمد تقی نجفی اصفهانی معروف به آقا نجفی اصفهانی راه‌اندازی می‌شود.
سرآغاز جهاد اقتصادی با نهضت مشروطه
این شرکت در فاصله بین قیام تحریم تنباکو با نهضت مشروطیت توانست با تولید «منسوجات ایرانی» در مقابل امواج نفوذ اقتصادی بیگانه مقابله کند. این حرکت جهاد اقتصادی همان ریشه تاریخی جریان شرکت‌های دانش‌بنیان امروزی است.
برادران آقا نجفی در اصفهان سعی کردند تا ابعاد تحریم کالاهای خارجی را در پی موفقیت نهضت تنباکو از توتون به دیگر محصولات و خدمات گسترش دهند و به موازات آن برای تولید و خودکفایی داخلی برنامه‌ریزی و اقدام کنند. نامه‌ها و تلگراف انگلیسی‌ها در آن دوره نشان می‌دهد که نهضت تحریم کالاهای خارجی مدت‌ها پیش از فتوای تنباکو، اصفهان را فرا گرفته است.
در پی تلاش‌های برادران آقا نجقی تعدادی از علما شخصا در شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. به تدریج شرکت اسلامیه اهداف اقتصادی خود را توسعه می‌دهد. در سال ۱۲۷۸ آقا نجفی اصفهانی در مراسم سخنرانی مسجد سلطانیه با بیانی ساده و متکی بر آیات قرآن درباره ترک محصولات خارجی سخن می‌گوید.
تعهد به ترک محصولات خارجی و حفظ ثروت ملی
با گذشت زمان و تلاش برای استفاده از ظرفیت‌های داخلی در سال ۱۲۸۵ تعدادی از روحانیون بلندپایه اصفهان به همراه حاج اقا نورالله نجفی اصفهانی بیانیه ۵ ماده‌ای را به نگارش درآوردند که از این پس باید از کاغذ و لباس ایرانی استفاده کنند. در بند دیگری از این بیانیه آمده است که تنها بر میتی که کفن ایرانی داشته باشد نماز می‌خوانند، در مهمانی تجملی شرکت نمی‌کنند و وافور و اهل آن را احترام نمی‌کنند.
شمار زیادی از تجار و اشراف اصفهان به ترک منسوجات خارجی متعهد می‌شوند و ماه‌های بعد شعبه‌های دیگری از این شرکت در سایر شهرها تاسیس می‌شود که از شاخص‌های رشد اقتصادی شرکت می‌توان به تاکید اقانجفی اصفهانی برای استفاده از تولید داخلی اشاره کرد.
از سویی دیگر اساسنامه شرکت نشان می‌دهد که دغدغه اصلی آن بیش از هرچیز اقتصادی درون زا، بازسازی صنایع منقرض شده و به کار گرفتن سرمایه و نیروی انسانی در داخل کشور است. گویی مردم نمی‌خواهند با یک دست ثروت ملی و بازار بزرگ مصرف را تقدیم غربی‌ها کنند و با دست دیگر بیکاری و ورشکستگی صاحبان تولید داخلی را بگیرند. این چنین میرزای شیرازی در ایران با مشاهده استقبال مردم، کالاهای خارجی را تحریم می کنند.
تاثیر روحانیت، تجار و مردم در چرخه تحول اقتصادی
نوید ادریس، دبیر کل اتاق بین‌الملل جوانان ایران در میان تاریخ زیست بوم کارآفرینی اصفهان به مدیریت اولین کارخانه‌ها توسط جوانان اشاره کرد و به خبرنگار فارس گفت: کارخانه وطن اصفهان اولین کارخانۀ ریسندگی و بافندگی مدرن ایران در سال ۱۳۰۴ توسط محمد جعفر کازرونی در سن ۲۴ سالگی مدیریت شد.
وی توجه تجار و روحانیون مطرح آن زمان را به جوانان برای حل مشکلات اقتصادی قابل تقدیر دانست و افزود: مرحوم حاج محمد حسین کازرونی از تجار و کارآفرینان مشهور اصفهانی برای ایجاد تحول و تسهیلگری اقتصادی ایران در کنار جوانان، انجمن تجار اصفهان را تشکیل می‌دهد. این انجمن تا سال‌ها بعد زمینه ساز بزرگترین گردهمایی فعالان اقتصادی و تغییر آینده کارآفرینی و اقتصادی اصفهان می‌شود.
ادریس با اشاره به تاثیرگذاری سه گروه روحانیت، تجار و مردم در تاریخ تحول اقتصادی ایران به ویژه زیست بوم کارآفرینی اصفهان، خاطر نشان کرد: روحانیت نقش موثری را در این مسیر ایفا کرد و با درخواست از همتایان خود برای حمایت از اقتصاد شیعیان و استفاده از محصولات داخلی به اقتصاد مقاومتی کمک کردند.
دبیر کل اتاق بین‌الملل جوانان ایران در خصوص میزان مشارکت مردم در تقویت اقتصادی گفت: تجار با راه‌اندازی شرکت اسلامی در سال ۱۲۷۸ که به صورت سهامیه عامی اداره می‌شد، توانستند مردم را در خرید سهام مشارکت دهند و به کمک آنها پایه اقتصادی مردمی را شکل دهند.
نقش جهان تحولات
مصطفی مرتضوی، مدیر خانه مشروطیت نیز معتقد است که آشنایی با تاریخ و عبرت از گذشته استراتژی آینده را مشخص می‌کند و به خبرنگار فارس گفت: ما امروز نیاز به یک نقش جهان داریم که بتواند مذهب، سیاست و اقتصاد را در کنار هم قرار دهد تا برای مردم تداعی کننده هبستگی میان آنها و استقلال و خودکفایی باشد.
وی ادامه داد: در واقع راه‌اندازی کارخانه و انجمن‌ها همبستگی عالمان دینی، توده‌های مردمی و سیاسیون را به همراه داشت و از جزیره‌ای کار کردن جلوگیری کرد.
مدیر خانه مشروطیت ادامه داد: مهم‌ترین آسیبی که در تاریخ ایران با آن مواجه شدیم، دولتی شدن به جای مردمی‌سازی بود که امروزه به نظر می‌رسد بیشتر به جای مردم داری دچار عوام‌زدگی شده‌ایم و تنها به خشنود کردن مقطعی مردم بسنده کردیم و طبق تجریه تاریخی همین امر باعث شده که این سرمایه مردمی از دست برود.
مرتضوی اشاره‌ای به چرایی پرداختن به صنعت پارچه بعد از تحول اقتصادی و حمایت از تولید داخلی کرد و گفت: در آن زمان کشوری برتری اقتصادی داشت که به خودکفایی در صنعت نساجی رسیده بود و می‌توانست دولت قوی باشد.
تجربه نشان می‌دهد که با اتکا به توان داخل و در دست گرفتن بازار بزرگ مصرفی کشور می‌توان در جایگاه بالایی از اقتصاد قرار گرفت؛ این امر طبق تاریخ کارآفرینی اصفهان با هبستگی مذهب، سیاست و اقتصادی امکان‌پذیر است و باید برای مردم این همبستگی مانند نقش جهان اصفهان با بنای تاریخی مساجد، بازار قیصریه و عمارت عالی قاپو در کنار هم تداعی کننده موفقیت و پیروزی عصر اقتصادی باشد.
انتهای پیام/۳۶۴۹/آ/
