به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، فرهنگ، معنا و مفهومی بسیار گسترده و عمیق دارد و به تعبیر رهبر معظم انقلاب همانند هوایی است که تنفس می‌کنیم، همچنین در تعالیم دینی هم جایگاه ویژه‌ای دارد تا جایی که امام معصوم بین غرق شده در فرهنگ و خطر فرهنگی در مقابل غرق شدن در آب و خطر جانی، اولویت را به فرهنگ داده‌اند.
انقلاب اسلامی هم از آنجایی که اساساً بیش از هر چیز دیگری یک انقلاب فرهنگی است، برای مقوله فرهنگ اهمیت خاصی قائل است و از ابتدایی‌ترین تشکیلات جمهوری اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی به شمار می‌رود و بر همین اساس امام راحل می‌فرمایند: «ما از حصر اقتصادی نمی‌ترسیم، ما از دخالت نظامی نمی‌ترسیم، آن چیزی که ما را می‌ترساند وابستگی فرهنگی است».
به منظور شناسایی اولویت‌های فرهنگی استان اصفهان و مشکلات این حوزه و همچنین بررسی نسبت اولویت‌های متولیان فرهنگی با اولویت‌ها و نیازهای جامعه، نظرات چندتن از کارشناسان و فعالان فرهنگی استان با تصمیمات شورای فرهنگ عمومی مقایسه و بررسی شده است که نتایج جالبی به همراه دارد.
جزئیات مصوبات شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان از از سال ۷۲ تا ۹۷
پیش از آن، با بررسی عناوین و مصوبات شورای فرهنگ عمومی مشخص شد از سال ۷۲ تا ۹۷ بیشترین تعداد مصوبات در حوزه برنامه‌ریزی فرهنگی اجتماعی (با ۷۵ مصوبه) بوده که در میان این تعداد مصوبه ۱۵ مورد صرفاً در زمینه رصد فرهنگی به تصویب رسیده و پس از آن کتابخوانی و مباحث دینی و قرآنی هر کدام با ۵ مصوبه در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.
شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان در حوزه مسائل اجتماعی ۳۸ مصوبه داشته که در این بین فضای سایبری با ۶ مصوبه بیشترین فراوانی را دارد و پس از آن بازی‌های رایانه‌ای و اسباب‌بازی‌ها (۵ مصوبه)، اسامی غربی بر تابلوهای شهری (۴ مصوبه) و باغ تالارها (۴ مصوبه) بیشترین تکرار موضوعی را در مصوبات شورا داشته‌اند.
یکی از نکات قابل توجه در تحلیل وضعیت مصوبات شورای فرهنگ عمومی این است که در فاضله سال‌های ۷۶ تا ۸۱ صرفاً یک جلسه برگزار شده که تمامی مصوبات همان یک جلسه بی‌نتیجه مانده است.
مسائل استانی از مسائل کشور جدا نیست
در همین راستا حجت الاسلام احمد سالک، نایب‌رئیس سابق کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: برای فهم اولویت‌های فرهنگی در استان اصفهان، باید به چند مطلب توجه کرد، مطلب نخست اینکه مسائل فرهنگی استان اصفهان با مسائل فرهنگی کشور مخلوط است و این‌طور نیست که بتوانیم مسائل فرهنگی استان اصفهان را از مسائل فرهنگی کشور جدا کنیم اگرچه مسائل فرهنگی اصفهان بر اساس روحیه مذهبی مردم و مسائل مربوط به حوزه اصفهان تفاوت‌هایی با سایرجاها دارد و نکته دوم که باید به آن توجه داشت، وضعیت رشد ولنگاری فرهنگی و بی‌بندباری با بررسی عوامل اصلی آن در داخل و خارج کشور موردتوجه قرار داد.
وی نکته سوم صحبت‌های خود را شناخت ظرفیت‌های موجود فرهنگی در استان اصفهان دانست و تصریح کرد: درواقع نمی‌توان بدون توجه به عوامل اصلی ولنگاری فرهنگی، تهاجم فرهنگی و شبیه خون فرهنگی صحبت از اولویت‌های فرهنگی کرد از همین رو نکته سوم مربوط به شناخته ظرفیت‌ها فرهنگی استان اصفهان اعم از دستگاه‌های دولتی مثل سازمان تبلیغات، اداره ارشاد اسلامی، دفتر تبلیغات و سایر دستگاه‌های فرهنگی که مسؤولیت هیأت مذهبی و مسائل مختلف هنری، موسیقی و غیره فرهنگی را بر عهده دارند.
شناخت ظرفیت‌های خودجوش مردمی، راهگشای بسیاری از مشکلات فرهنگی
نماینده سابق مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: اضافه بر آنچه گفته شد، ظرفیت‌های فعال مساجد مثل کانون‌های فرهنگی و جوانان فعال خودجوش مؤمن، انقلابی و فرهنگی شهر اصفهان که در قالب مؤسسات و سازمان‌های مختلف فعال هستند، بنابراین شناخت این ظرفیت‌های مردمی و حاکمیتی رسالت دیگری است که باید بدان توجه کرد و میدان عمل هرکدام از آن‌ها را باید مورد بررسی قرار که آیا مجموعه با هم همسو هستند یا خیر؟
وی با تأکید بر شناخت ۴ مقوله مطرح شده گفت: و نکته آخر آنکه اساس انقلاب اسلامی ما مبتنی بر مجموعه ارزش‌های دینی، اسلامی، اخلاقی و فرهنگی بوده است و نباید این زیرساخت انقلاب اسلامی دست‌خوش حوادث شود و اگر قرار باشد مسائل فرهنگی اصفهان اولویت‌بندی شود، نخستین اولویت شناخت ۴ مقوله‌ای بود که مطرح شد.
به‌جای برخورد با معلول، علت را مورد هدف قرار دهیم
سالک در ادامه صحبت‌های خود اضافه کرد: نکته حائز اهمیت این است که اولویت این نیست که با معلول برخورد شود بلکه اولویت آن است که با عوامل و علت‌های اصلی این نوع بی‌بندباری ولنگاری فرهنگی برخورد شود به‌طور مثال ستاد احیا امر به معروف و نهی از منکر هم در کشور و هم در استان اصفهان وجود دارد اما برخوردها با معلول است در حالی که باید با علت برخورد کرد.
نایب‌رئیس سابق کمیسیون فرهنگی مجلس متذکر شد: فضای مجازی عامل اصلی بی‌بندباری در جامعه است، اگر قرار است با آن برخورد شود اولویت می‌شود ایجاد مدیریت بومی مجازی و برنامه‌ریزی برای تولید محتوا باسیاست مقابله با بیگانگان است و این مطلب بسیار مهم است چرا که امروز فضای مجازی قدرت دارد حکومت را تغییر دهد از همین رو باید فضای مجازی، ابزار و فناوری آن آشنا بود و در مقابل بیگانگان صف‌آرایی کرد.
وی تأکید داشت: مقابله با عناصر و عوامل گسترش ضدفرهنگی دینی و اسلامی به تنهایی عملیاتی نیست، بنابراین اولویت آن است تا تمامی دستگاه‌های حاکمیتی و نهادهای خودجوش فرهنگی در تمام ابعاد بر اساس هم‌پوشانی و وحدت رویه با مدیریت دینی این مسائل هدایت و در صورت لزوم برخورد شود.
اولویت جامعه امروز ایجاد وحدت و یکپارچگی نهادهای فرهنگی است
سالک ایجاد وحدت و یکپارچگی بین نهادهای مختلف فرهنگی را از اولویت‌های مهم فرهنگی هم در استان اصفهان و هم در کل کشور دانست و تأکید کرد: اولویت بعدی این است که از تمامی سنگرهای فرهنگی باید بهترین استفاده را در راستا گسترش فرهنگ ناب انقلاب اسلامی انجام داد که از جمله این سنگرها می‌توان به مساجد، هیأت، صدا و سیما، نمایشگاه‌ها و همچنین در حوزه‌های هنری همچون فیلم، موسیقی و غیره اشاره کرد.
نماینده سابق مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی ابراز داشت: مجدد تأکید می‌کنم، تمامی این سنگرها باید با وحدت رویه در راستا گسترش فرهنگ ناب انقلاب اسلامی حرکت کنند چراکه به‌تنهایی هرکدام از این سازمان‌ها و یا اصطلاحاً سنگرها میدان محدودی خواهند داشت که نتیجه قابل‌توجهی در بر ندارد از همین رو برای اجرا این مسأله یک عزم ملی نیاز است.
با میدان‌داری جوانان می‌توان به هدف رسید
وی با تأکید بر حضور جوانان و درک آن‌ها در مسائل مختلف گفت: اگر در جایی نیاز به قانون بود باید از کمک نمایندگان مجلس استفاده کرد با استفاده از مفاد قانونی برای جریانات و باندهای بیگانه در داخل کشور که گسترش فرهنگ ضدانقلاب و اسلام دارند، ورود جدی داشت که البته نکته مهم برای تحقق آنچه که مطرح شد درک جوانان در مسائل مختلف و ایجاد بستر مناسب برای ازدواج، مسکن، اشتغال و همچنین مشارکت جدی آن‌ها در حوزه‌های مختلف است.
اجتماع منفردانه، زخم عمیق فرهنگی
در ادامه این گفت‌وگو حجت‌الاسلام محمد قطبی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی استان اصفهان و دبیر اسبق شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان اظهار کرد: با وضعیتی که امروزه در حوزه سایبری و رسانه‌های عمومی وجود دارد، دیگر نمی‌شود مسأله فرهنگ را منطقه‌ای فرض کرد از سوی دیگر یک همدستی میان مسائل فرهنگی و اجتماعی در کشور وجود دارد، درگذشته، هنگامی‌که مسائل را بررسی می‌کردیم، می‌توانست منطقه به منطقه متفاوت باشد اما امروز باوجود شبکه‌های اجتماعی و روابط فرهنگی که در جامعه گسترده شده، مسائل یکدستی وجود دارد.
وی در ادامه صحبت‌های خود تأکید داشت: مهم‌ترین مسأله ما در حوزه فرهنگ، نگاه نئولیبرالیسم است، در این نوع نگاه در غرب به‌سرعت توانست، لیبرالیسم را به‌روزرسانی کند و به آرامی وارد میدان‌های وسیع فرهنگی در دنیا شود و در کشور ما نیز لایه‌های وسیعی را از خود نشان داده است چراکه ضعف‌های درونی که وجود داشت سبب شد تا نئولیبرالیسم اثر بیشتری بر ما گذارد از همین رو نئولیبرالسسم اتفاقاتی را در کشور ما رقم زد که امروز علامت‌های آن را به شکل بسیار مشهود در کف جامعه مشاهده و به آن اصطلاحاً اجتماع منفردانه گفته می‌شود.
این پژوهشگر فرهنگی اجتماع منفردانه را ثمره نگاه نئولیبرالیسم دانست و اذعان داشت: در گذشته می‌گفتیم که انسان‌ها دو دسته هستند و آن‌ها را به دو گروه فردی و اجتماعی تقسیم می‌کردیم، امروز نئولیبرالیسم، طی اتفاقی که رقم زد، این دو مورد را ترکیب کرد و به اجتماع منفردانه به‌ویژه با استفاده از اینترنت رساند.
مشارکت در جریان‌های فرهنگی، بدون ارتباط‌های اجتماعی
وی بیان داشت: در نتیجه افراد جامعه ضمن اینکه زندگی فردی در خانه‌های خود دارند، حتی در خانه خود نیز خانوادگی زندگی نمی‌کنند؛ افراد در عین حال که تک‌تک زندگی می‌کنند اما تأثیر اجتماعی نیز بر جای می‌گذارند و بدان معنا که انسان‌ها در خانه خود به تنهایی زندگی می‌کنند اما در همان زمان در یک جریان اجتماعی نیز مشارکت دارند، در واقع فضا به‌گونه‌ای پیش رفته که انسان‌ها یک زیست منفردانه و در عین حال یک مشارکت اجتماعی و مشارکت از کنج خانه دارند.
دبیر اسبق شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان ادامه داد: این مسأله اتفاق بزرگی است که نباید از کنار آن به راحتی عبور کنیم زیرا پیامدهایی را به بار می‌آورد که این فرد چون در فضای انفرادی زندگی می‌کند، هنگامی‌که در جامعه هم قرار می‌گیرد، با دیگران ارتباط برقرار نمی‌کند.
وی در ادامه متذکر شد: رفتارهایی که امروز نوجوانان در جامعه دارند، بر اساس تصمیم‌گیری‌های فردی است نه زندگی اجتماعی؛ برای مثال هنگامی که برای نوع پوشش او تذکری می‌دهیم به ما جواب می‌دهند که دوست دارم، این پاسخ یعنی من در زندگی شخصی خود تصمیمی می‌گیرم و آن زندگی شخصی خود را در جامعه نیز ادامه می‌دهم، یعنی جامعه ادامه زندگی شخصی و انفرادی من است و این افراد هنگامی که در متن جامعه هم قرار می‌گیرند، اقتدا به انفراد می‌کند.
قطبی در ادامه صحبت‌های خود یادآور شد: مهم‌ترین مسأله جامعه ما با این مقدمه این است که آحاد جامعه احساس همبستگی، یکپارچگی و شبکه‌گیری اجتماعی ندارند و هرکسی برای خود کار می‌کند و انفراد خود را در جامعه نیز ادامه می‌دهد، در این شرایط ممکن است مثلاً انسان متمول از کنار یک فرد نیازمند عبور کند اما نسبت به آن بی‌توجه باشد.
خودغرقی در عین زندگی اجتماعی
این پژوهشگر فرهنگی یکی از معضلات امروز جامعه را خود غرقی در عین زندگی اجتماعی دانست و مطرح کرد: نسل امروز در محیط کار نیز، هرکسی پشت هر میز کار خود را انجام می‌دهد و ارتباطی با فرد کناری خود نمی‌گیرد بنابراین یکی از مهم‌ترین دردهای اجتماعی ما به تعبیری، خودغرقگی است که در عین حال زندگی اجتماعی نیز دارند.
وی خاطرنشان کرد: در گذشته وقتی فردی زندگی انفرادی داشت متوجه این تنهایی و له دور از اجتماع بودن خود می‌شد اما امروز وقتی به شخصی می‌گوییم که زندگی اجتماعی نداری، آن را انکار می‌کند و می‌گوید که در شبکه‌های اجتماعی فعال است و ارتباط بسیاری با دیگران دارد و رفتار اجتماعی کاذب در او شکل می‌گیرد.
قطبی تصریح داشت: نسل امروز در زندگی روزمره افراد کنار خود را نادیده می‌گیرد اما افرادی که شناختی روی آن‌ها ندارد را در شبکه‌های اجتماعی جدی می‌گیرد، این مسائل در حوزه حجاب نیز خود را نشان داده است، رفتارهایی که از نظر نگاه اجتماعی ما آسیب است از نظر آن نوجوان ربطی به جامعه ندارد و فکر می‌کند که باید خودش به تنهایی راجع به آن تصمیم‌گیری کند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی استان اصفهان متذکر شد: این نوع از زندگی را امروزه در حوزه اقتصادی نیز مشاهده می‌کنیم و به فراوانی می‌بینم هنگامی که طلا و ارز در حال رشد بود، افرادی در جامعه وجود دارند که نزدیکانشان به پول نیاز دارند اما او تمام تلاش خود را بر این جهت می‌گذارد که تعداد سکه بیشتری خرید کند و به دنبال تجمیع سرمایه شخصی خود است، این رقابت فزاینده برخاسته از زیست انفرادی است که فرد خود را محور اصلی می‌داند.
وی در ادامه صحبت‌های خود تأکید کرد: اگر این مسأله درمان نشود، جامعه را از همبستگی اجتماعی خارج می‌کند از همین رو همبستگی اجتماعی یک سرمایه تلقی می‌شود و در گذشته مانند زمان جنگ، بلایای طبیعی و... سنت همبستگی اجتماعی در میان مردم بسیار زیاد بود.
قطبی با تأکید بر ترویج و تبیین نگاه درست نسبت به زندگی اجتماع مداری گفت: مهم‌ترین راه درمان آنچه گفته شد، این است که ما نگاه اجتماع مداری به افراد دهیم و نه نگاه صرفاً مشارکت از کنج خانه؛ فرد باید حس کند که لازم است ارتباط خود را در متن جامعه با انسان‌های واقعی بیشتر کند.
وی یادآور شد: در فرهنگ اسلامی در این خصوص آموزه‌های بسیاری خوبی مانند صدقه، نذر، خدمات اجتماعی، مواسات، خیرات و ... داریم که در برخی موارد کم‌رنگ شده است اما در زمان کرونا در ماه رمضان که مقام معظم رهبری بحث مواسات را بیان کردند، دیدیم که در روحیه خیراندیشی و اجابت‌گرانه نفس تازه‌ای دمیده شد و اقدامات گسترده‌ای انجام شد.
مواسات بهترین ابزار در جنگ با نئولیبرالیسم است
قطبی با بیان آن که مواسات مهم‌ترین ابزار برای مقابله با جنگ نئولیبرالیسم است، افزود: ما باید به این جنس کارها مانند مواسات، خیرات، ارتباطات علمی، فرهنگی، اجتماعی و ... دامن بزنیم؛ مواسات بهترین ابزار در جنگ با نئولیبرالیسم است، در این شرایط مشکلات ما فردی نیست و مشکلات جامعه است، این مسأله‌ای است که امروز در جامعه کم‌رنگ شده، بخشی از اقدامات انجام گرفته در همین فضا است ولی نباید تنها به کمک‌های مؤمنانه غذایی و لباس و ... اکتفا شود زیرا تغذیه نیازمند حداقل کمک است.
وی همچنین تصریح کرد: باید در حوزه توسعه دانش اقداماتی صورت گیرد، امروز آموزش و پرورش به شدت نیازمند طراحی شبکه‌های وسیع مجازی است تا این‌گونه معلم و دانش آموزان به راحتی ارتباط بگیرند؛ خیران می‌توانند در این زمینه وارد شوند.
قطبی با اشاره به توسعه تکنولوژی در حوزه سلامت در کنار توسعه دانش اضافه کرد: اقدامات لازم در حوزه سلامت، تکنولوژی و ... باید توسعه پیدا کند، تا مردم به جایی برسند که احساس کنند جامعه زندگی او است و اگر کسی به جامعه آسیب می‌زند، خود او آسیب می‌بیند و اگر این ارتباطات تقویت شد، این سرمایه به دست می‌آید، اما هنوز در بخشی از آن ضعف داریم.
شورای فرهنگ عمومی از جنس سازمان در حل مشکلات فرهنگی ناتوان است
دبیر اسبق شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان با بیان نقاط قوت و ضعف سازمان‌های فرهنگی از جمله شورای فرهنگ عمومی ابزار داشت: شورای فرهنگ عمومی، یک واحد سازمانی دیده می‌شود، در ساختارهای دولتی مدیرانی که هر کدام خود به تنهایی مسؤولیت اجرایی دارند، هر چند ماه به مدت محدودی به دور یکدیگر جمع شده و بعد می‌گویند که شورا تشکیل شد، اگر در سال چند بار این شورا تشکیل شود، این دور هم جمع شدن‌های مدیرانی که هر یک دغدغه اجرایی خود را دارد و دستگاه اجرایی خود مشکلات مربوط را دارد، مشکلی را حل نخواهد کرد و نتیجه خاصی را به دنبال نداشته است.
وی وجود مرکز مطالعات و پژوهشگاه با حضور جوانان خوش فکر در مراکز فرهنگی و به خصوص شورای فرهنگ عمومی را یکی از راهکارهای مؤثر در به ثمر نشستن مراکز فرهنگی اجتماعی دانست و تصریح داشت: نه تنها در اصفهان که در مکان‌های دیگر، شورای فرهنگ عمومی مسأله اجتماعی ما را حل نکرده است، اگر بخواهیم این شورا مؤثر پیش رود باید لوازم آن را بپذیریم، از جمله آنکه باید به طور جدی یک مرکز مطالعات و پژوهشگاه کاملاً عمیق و علمی با رویکرد برنامه‌ریزی و الگوسازی در کنار شورای فرهنگ عمومی باشد.
قطبی خاطرنشان کرد: نیروی جوانان با واکاوی مسائل سبب‌شناسی آن می‌تواند راهکار پیدا کند و مدل ارائه کند و گروه علمی جوان خوش فکر این کار را انجام دهند و پس از آن خروجی این مطالعه بر شورای فرهنگ عمومی قرار گیرد و مدیران آن را تکمیل نقد و دنبال کنند؛ امروز این مطالعه وجود ندارد.
این پژوهشگر فرهنگی در ادامه بیان راهکارها خود پیرامون ثمربخشی نهادهای فرهنگی گفت: در مرحله بعد، هنگامی‌که این پژوهشکده طرحی را ارائه کرد و مثلاً در اصفهان به نقشه راهی تبدیل شد، ضمانت اجرایی این نقشه باید در قانون دیده شود.
مصوباتی که تزئینی و تشریفاتی هستند
وی اذعان داشت: مصوبه شورای فرهنگ عمومی در وضعیت موجود برابر قانون، حاکم بر قوانین درون سازمانی نیست، یعنی وقتی کسی مدیر است هیچ‌وقت شورای فرهنگ عمومی نمی‌تواند مصوب کند که برخی از قوانین او را تحت‌الشعاع قرار دهد؛ وقتی تأثیری نداشته باشد، پس بر آن حاکم نیست، بنابراین مصوبه شورای فرهنگ عمومی ضمانت اجرایی ندارد و در صورتی ضمانت اجرا دارد که خود مدیر بخواهد آن را انجام دهد و برخلاف قوانین سازمانی هم نباشد.
قطبی صحبت خود را با مثال در حوزه زیر بنایی ادامه داد و افزود: در امور زیربنایی شورای توسعه را در استان اصفهان داریم، شورای توسعه که به ریاست استاندار برگزار می‌شود حتی آن‌قدر بالا دیده شده که می‌تواند اجرای قانون کشوری را چندین ماه به عقب اندازد، پیشنهاد اصلاحیه دهد.
شورایی بدون پشتوانه علمی وعملی
دبیر اسبق عضو شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان افزود: اگر یک کتابی در تهران مجوز گرفت، شورای فرهنگ عمومی اصفهان نمی‌تواند بگوید که آن کتاب در اصفهان توزیع نشود زیرا چنین حقی ندارد که البته راهکاری وجود دارد که ما افراد را دعوت کرده و قانعشان کنیم که راهکار عملی ما اجرایی نشود، این ضعف‌های شورای فرهنگ عمومی است که تمام تصمیم‌ها، تصمیمات لحظه‌ای است و پشتوانه علمی و ضمانت اجرایی ندارد؛ چنین جلساتی چقدر می‌تواند مشکل فرهنگ ما را حل کند؟
وی بیان داشت: در نتیجه امروز می‌بینیم که هیچ مشکلی از فرهنگ در شورای فرهنگ عمومی حل نشده است و اگر این رویه ادامه یابد، باز تأثیری نخواهد داشت، البته شورای فرهنگ عمومی کارکردهایی نیز دارد و ما نباید آن را به‌طور کامل نهی کنیم، مدیرانی وجود دارند که در این جلسات با مشکلات آشنا می‌شوند که البته یک سری همکاری‌هایی بین شورای فرهنگ عمومی شکل می‌گیرد ولی برای حل مسأله کفایت نمی‌کند.
ریشه سیاست و اقتصاد در فرهنگ ناب میوه بهشتی می‌دهد
وحید ملتجی، نویسنده وفعال حوزه فرهنگ و هنر و رسانه هم با اشاره به پیچیدگی عمیق مقوله فرهنگ و تاثیر آن در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی اظهار داشت: فرهنگ مقوله وسیع، پیچیده و عمیقی است و به همین دلیل هنگامی که در مورد فرهنگ بحث می‌کنیم، درخصوص یک موضوع کلی صحبت می‌کنیم که بستر و زمینه بسیاری از اتفاقات و فعالیت‌های دیگر است از همین روهیچ مقوله‌ای جدای از فرهنگ نیست؛ فرهنگ بستر و زمینه همه اتفاقات مختلف است و باید بدانیم که در سیاست، اجتماع و اقتصاد نیز ریشه و زمینه فرهنگ است.
وی ادامه داد: افرادی که متولی این امر هستند لازم است بدانند که باید چنین مقوله‌ای را پاسداری کنند؛ امروزه فرهنگ مقوله دسته چندمی شده و ریشه بخش عمده‌ای از مشکلات کشور و استان اصفهان این مسأله است که فرهنگ در جایگاه خودش نیست، به همین دلایل، نظم لازم در جامعه پدید نمی‌آید.
ملتجی متذکر شد: حجاب نیز یکی از شاخه‌های فرهنگ است و خیلی از مسائل مربوط به آن باید از ریشه حل شود؛ کار فرهنگی، خروجی چهار مؤلفه دانش، دین، هنر و اخلاق است و باید آگاهانه به آن‌ها پرداخته شود از همین رو
در مسأله فرهنگ خیلی از مقوله‌ها تفکیک‌پذیر نیستند، در استان اصفهان به مسأله «افتخار کردن به اصفهانی بودن» کم‌تر توجه می‌شود، به نظر می‌رسد که این موضوع اولویت دارد زیرا می‌توان خیلی از مسائل فرهنگی را در اصفهانی بودن تعریف کرد.
این فعال حوزه فرهنگ و هنر ورسانه اصفهان تصریح داشت: شهر فرهنگ و هنر است اما اصفهانی‌ها چقدر هنرمند هستند؟ وزین، فاخر و متفاوت بودن موضوع‌هایی است که به واسطه اصفهانی بودن واصل می‌شود، یعنی هر فردی که در اصفهان زندگی می‌کند باید به خود ببالد تا سبب رشد شود.
امید به آینده، اولویت فرهنگ امروز کشور
وی افزود: مواسات، همیاری، احترام و کمک به دیگران نیز ذیل این مسأله تعریف می‌شود و مناسبت‌های مشترک شهری جایگاه خودش را پیدا می‌کند؛ از این طریق می‌توان فرهنگ عمومی را ارتقا داد، همچنین مقوله امید به آینده هم یک موضوع کلی است که باید به آن توجه شود، افراد باید خود را در چهل ساله دوم انقلاب ببینند و بتوانند تصویر درستی از آن داشته باشند؛ این موضوع از اولویت‌های فرهنگی است که باید مورد توجه قرار گیرد که اگر این اتفاق رخ دهد، جهش بزرگی خواهیم داشت اما در حال حاضر امید به آینده کم است و افراد آینده خوبی برای خود و فرزندانشان متصور نیستند.
پررنگ شدن فرهنگ غیررسمی در کشور
ملتجی تاکید کرد: فرهنگ از اقتصاد، سیاست و اجتماع جدا نیست، باید دید فعالیت‌های فرهنگی که در اصفهان وجود دارد، چقدر این موضوعات را تقویت می‌کند؛ امروزه لوده‌گری پررنگ‌تر شده و ذائقه مردم تغییر کرده است که در این موارد موضوع خانواده نیز مسأله مهم دیگری است که باید دقت ویژه‌ای به آن کرد؛ خانواده موضوع رهاشده‌ای است و دغدغه دستگاه‌های فرهنگی در این زمینه فاجعه است.
این فعال حوزه فرهنگ و هنر و رسانه اصفهان خاطرنشان کرد: بهتر است که بپذیریم فرهنگ غیررسمی امروزه پررنگ شده است، در حوزه فرهنگ رسمی دستگاه‌های فرهنگی در مجموعه قدرت نفوذ و اثرگذاری بسیار کمی دارند.
مسأله هنر عمدتاً نادیده گرفته می‌شود و به همین دلیل اکثر فعالیت‌های فرهنگی اثربخش نیست؛ هنر به معنای بیان راز‌های هستی است و رمزآلود بودن هنر، پیام و مفهوم را برای مخاطب اثرگذار می‌کند؛ در فعالیت‌های فرهنگی این مؤلفه‌های چهارگانه رعایت نمی‌شود و خروجی مناسب نداریم.
کار جبههای نخستین اولویت کار فرهنگی در اصفهان
احمد مقیمی، عضو اسبق شورای فرهنگ عمومی استان در همین راستا با تبیین سخنان رهبری مبنی بر تشابه هوا و فرهنگ، اولویت نخست استان اصفهان و دربی آن جامعه امروزی عملکرد جبههای در حوزه فرهنگ دانست و اظهار داشت: مقام معظم رهبری در تعبیری می‌فرمایند «فرهنگ مانند هوا است» و اگر در مورد جهات تشابه فرهنگ و هوا تأمل شود، به نظر من ۵ نکته قابل‌توجه است، نخست آنکه فرهنگ مانند هوا، همه جا است و همان‌گونه که نمی‌توان جایی را خالی از هوا دید، جایی را نمی‌توان خالی از فرهنگ دید، حتی جایی که در آن کار اقتصادی، سیاسی و یا اجتماعی صورت می‌گیرد، بنابراین جاهایی که جلو دیگری هم دارد، فرهنگ حتماً است.
وی ادامه داد: نکته دوم آنکه همان‌طور که هوا ترکیبی از عناصر مختلف است، فرهنگ هم یک امر مرکب است و به عبارتی همه‌چیز است و مؤلفه‌های مختلف دران وجود دارد، نکته دیگر آنکه بسیاری اوقات انسان از هوا به دلیل ندیدن. همچنین و همیشه بودن آن، غفلت دارد و باید به آن فکر کرد تا متوجه بودنش شویم و فرهنگ هم به همین صورت است، بیش از همه‌چیز نیاز به فکر کردن دارد چراکه گاهی اوقات در عین پرداختن به فرهنگ از آن غفلت می‌کنیم.
مقیمی در ادامه صحبت خود تصریح داشت: نکته چهار در این مقدمه این است که فرهنگ همچون هوا ممکن است پاک باشد و یا دچار آلودگی شود و نکته آخر که می‌توان اولویت فرهنگی را از آن استخراج کرد، این است که همان‌گونه که شدیداً به هواشناسی برای برنامه‌ریزی فعالیت‌های روزانه خود نیازمند هستیم، شناخت فرهنگ و به معنای امروزی آن، رصد و پایش فرهنگی نیازمند هستیم.
اولویت نخست فرهنگی رصد و پایش مسأله فرهنگ است
رئیس جمعیت مبلغان حوزه علمیه در ادامه تأکید کرد: بر اساس آنچه مطرح شد، اولویت فرهنگی امروز جامعه به خصوص در اصفهان، رصد، پایش و نگاه جدی به مسأله فرهنگ است و همان‌گونه که رهبر انقلاب متذکر شده‌اند، دیگر امروز از افراد به تنهایی کاری برنمی‌آید، حتی از مجموعه‌های فرهنگی هم به تنهایی کاری بر نمی‌آید بنابراین شدیداً اولویت نخست و آخر این است که در مقوله فرهنگ باید جبههای عمل کرد.
وی با اشاره به ویژگی‌های نگاه جبههای در کار فرهنگی گفت: نگاه جبههای یعنی آنکه بدانیم هر شخص یا مجموعه‌ای در کجا به چه فعالیت فرهنگی مشغول است و به عبارتی یک رصد، پایش و از هم خبردار شدن جدی نیاز داریم و بدانیم درصحنه شهر و استان و به معنای دقیق‌تر جامعه چه اتفاقاتی در حال وقوع است چرا که ما نمی‌توانیم مسأله فرهنگ را جدای از جبهه مقابل خود ببینیم، در مقابل ما چهره متحد و به هم پیوسته‌ای شکل گرفته که ممکن است در آن جبهه بسیاری هم با یکدیگر اختلاف داشته باشند اما چون ما را دشمن مشترک می‌دانند به صورت متحد کار می‌کنند.
گام دوم، اتصال و ایجاد شبکه فرهنگی
این چهره شاخص فرهنگی و جهادی با تشریح ارکان فعالیت جبههای در حوزه فرهنگ ابراز داشت: رکن نخست نگاه جبههای رصد، پایش و اطلاع از فعالیت‌های فرهنگی است و به‌عنوان رکن دوم زمانی که رصد و شناخت بین عناصر مختلف انجام شد، باید با یکدیگر متصل و شبکه شویم چراکه در بسیاری از اوقات از همدیگر خبر داریم اما با هم کاری نداریم و فعالیت‌ها در نسبت با یکدیگر تعریف نشده و به صورت جزیره‌ای عمل می‌شود که درنهایت پس از شناخت و متصل شدن عناصر فرهنگی، باید وارد مقوله توانمندسازی شویم.
وی در ادامه اذعان داشت: به منظور توانمندسازی مجموعه‌ها و عناصر فرهنگی باید به یکدیگر کمک کرده و ظرفیت‌های یکدیگر را از نظر شکل و محتوا اضافه کرد و آن زمان است که حقیقت جبهه شکل خواهد گرفت و به نظر می‌رسد نگاه و کار جبههای در مسأله فرهنگ اولویت اصلی در استان اصفهان است و اگر امروز در جایی نقص و اشکالی وجود دارد، نقص و اشکال در ارکان کار جبههای است.
مقیمی در ادامه صحبت‌های خود یادآور شد: نکته دیگر، تا زمانی که این اولویت، اولویت همه نشود اتفاقی رخ نخواهد داد، یعنی جبههای شدن، به هم‌پیوستگی و عدم فعالیت‌های موازی، تقویت کارهای یکدیگر باید دغدغه و فهم همه نسبت به موضوع باشد بنابراین فهم جبههای حاصل نمی‌شود مگ آنکه شروع آن با گفت‌وگو باشد و این گفت‌وگو به معنای گفتن و شنیدن و فکر کردن است.
جبههای شدن یعنی کشف ارتباط و استقلال
عضو اسبق شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان افزود: از آنجایی که فرهنگ همچون هوا است ما نیمی‌توانیم جهانی فکر نکنیم اگر چه ممکن است امکانات ما محدود باشد اما باید جهانی اندیشید و منطقه‌ای عمل کرد و نگاه جهانی داشت، بدان معنا که تمدن غرب به عنوان یک طرف مسأله را به خوبی بشناسیم و انقلاب اسلامی به عنوان طرف مقابل و پرچم‌دار تمدن نوین اسلامی را هم بشناسیم و این دعوای تاریخی را فهم کنیم و سپس همه چیز را در نسبت با این حقیقت و واقعیت عالم بسنجیم.
وی در ادامه تأکید کرد: در یک کلمه اولویت کار فرهنگی جبههای عمل کردند است البته کار جبههای به معنای تشکیلات به هم پیوسته و به معنای مستقل مرتبط است و کار فرهنگی در عین استقلال با دیگری و انقلاب اسلامی و تمدن غرب ارتباط دارد و آن‌گونه نیست و جبههای شدن یعنی کشف این ارتباط در حال استقلال.
مقیمی با اشاره به وضعیت استان اصفهان پیرامون کار فرهنگی آن‌هم به شکل درست و جبههای گفت: خوش‌سلیقگی‌ها و انسان‌های دغدغه‌مندی در جاهای مختلفی وجود دارند که در حوزه رصد کارهای خوبی صورت گرفته اما مسأله این است که از متولیان فرهنگی به معنای سیستمی و دولتی نا امید هستیم، مگر اینکه متوجه شوند که کار دیگری نمی‌توان کرد و فضایی برای افرادی که می‌توانند در این حوزه و با این اولویت‌ها کار کنند، باز شود.
وی در پایان صحبت‌های خود بیان داشت: به نظر می‌رسد این جبهه سازی زمانی شکل خواهد گرفت که دغدغه افراد مختلف شود و به‌صورت آتش به اختیار به فعالیت شود والا در سیستم‌های حاکمیتی و دولتی اصفهان، این به هم‌پیوستگی و نگاه جبههای را خیلی کم و به‌صورت نادر و موردی دیده می‌شود و اصفهان ظرفیت بالایی برای کار فرهنگی و جبههای دارد اما به همان نسبت هم موانع هم وجود دارد و راه حل آن این است که باید بپذیریم که نیاز به کار جبههای داریم.
مدل فعالیت کارمندی و اداری به شکل فعلی کارآمدی لازم را نداشته و مطلوب جامعه اسلامی و نظام جمهوری اسلامی نیست اما این مطلب در بحث فرهنگ ظهور و بروز بیشتری دارد و طبیعتاً اثرات گسترده‌تری هم خواهد داشت و می‌توان گفت بر همین اساس مقام معظم رهبری بحث آتش به اختیاری را هنگام معطل ماندن دستگاه‌های فرهنگی کشور مطرح کردند.
فرهنگ این روزگار ما، مانند کودک بی‌سرپرستی شده که اگرچه مدعیان بسیاری از بهزیستی و اقوام و آشنایان گرفته تا دوست و همسایه برای سرپرستی دارد، اما نیازهایش تأمین نشده و غریب و تنها مانده است و تمامی آن مدعیان اگر نگوییم برای جنگ قدرت حضور دارند، لااقل چیزی از نیازها و بایسته‌های کودکی نمی‌دانند و یا حداقل آن‌قدر مشغولیات مختلف دارند و سرگرم فرزندان خود هستند که فرصت رسیدگی به این کودک را ندارند.
شورای فرهنگ عمومی هم که از زیرمجموعه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی و به نوعی متولی اصلی فرهنگ جامعه است، در این سال‌ها کارایی لازم را نداشته و علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته، آمار و ارقام آن از جلسات برگزارشده، موضوعات پرداخته شده، پیگیری‌های انجام‌شده و مصوبات به ثمر رسیده، حتی با شاخصه‌های خود شورا که مطلوب و مورد قبول آرمان‌های انقلاب اسلامی و همچنین فعالان و کارشناسان فرهنگی نیست هم رضایت‌بخش به نظر نمی‌رسد.
برآیند نظرات برخی کارشناسان و فعالان فرهنگی سطح شهر و استان اصفهان حاکی از آن است که اولویت‌های نهادهای مرتبط و متولیان فرهنگ استان، به خصوص شورای فرهنگ عمومی با نیازها و واقعیت‌های جامعه همخوانی نداشته و حتی مصوبات خود را هم قادر به انجام و پیگیری نیستند که این امر نشان از ضعف در ابعاد گسترده مدیریت فرهنگی دولتی و حاکمیتی دارد.
به نظر می‌رسد سپردن فرهنگ جامعه به شورایی که هرکدام از اعضای آن مسؤولیت‌های مختلفی بر عهده دارند و همچنین عدم بهره‌مندی از کارشناسان و متخصصان، فعالان و تأثیرگذاران حوزه‌های گوناگون فرهنگی و مخصوصاً جوانان به نحوه شایسته و مطلوب، نشان از کم‌توجهی به مقوله فرهنگ و ذبح آن است.
قطعاً هر کار و فعالیتی نیاز به شناسایی عوامل و موارد مختلفی همچون عرصه، اولویت‌ها، توان و ظرفیت‌ها، فعالان آن حوزه، نیازها، کارهای صورت گرفته و یا در حال انجام و همچنین بحث مسأله یابی و مسأله شناسی دارد و مقوله فرهنگ به جهت شمول و گستردگی به موارد فوق نیاز و وابستگی ویژه‌ای دارد.
انتهای پیام/۶۳۱۰۶/ص۳۰/م
