به گزارش خبرگزاری فارس از رشت، چندی پیش دو خبر با عنوان "سوء مدیریتهایی که سفیدرود را به حراج گذاشت/ اینجا برداشت آزاد است!" و "زنگ خطر در منطقه قاضیان سنگر/وقتی متشاکی شاکی میشود " بهعنوان مطالبه مردمی و پیگیری توسط رسانه در خروجی خبرگزاری فارس گیلان قرار گرفت که دارای واکنشهای زیادی نیز در بین مردم و فعالان فضای مجازی بود.
برداشت غیرمجاز شن و ماسه از بستر رودخانههای گیلان موضوع گزارشهای منتشرشده توسط خبرگزاری فارس بود که اداره کل آب منطقهای استان گیلان در واکنش به اخبار منتشرشده در خروجی سایت، توضیحاتی را به تحریریه فارس ارسال کرده است.
کاهش صدور مجوز برداشتها از بستر سفیدرود
آب منطقهای استان گیلان نخست به موضوع خبر با عنوان "سوء مدیریتهایی که سفیدرود را به حراج گذاشت/ اینجا برداشت آزاد است!" موارد ذیل به عرض میرسد؛ پرداخت و گفت: مصالح پروژههای عمرانی شامل اتوبان رشت- قزوین، راهآهن رشت- قزوین، جادههای کنارگذر شهرها، کارگاههای دانهبندی شن و ماسه و پروژههای عمرانی شهرداریها و ... از سالیان گذشته از رودخانه سفیدرود و سایر رودخانههای استان تأمینشده است. این امر هرچند موجب راهاندازی پروژههای بزرگ و ملی در استان گیلان شده ولی مشکلاتی برای رودخانهها ازجمله رودخانه سفیدرود به وجود آورده است که برای حل مشکل رودخانههای استان خصوصاً رودخانه سفیدرود ضروری است اعتبارات لازم برای ساماندهی، ترمیم، بازسازی، تثبیت بخشی از طول رودخانهها برای جلوگیری از افزایش خطرات ناشی از آب شستگی رودخانه و جلوگیری از تخریب سازههای اجراشده شامل پلها، خط آهن، خطوط لوله آب، گاز و نفت و سایر سازههای تقاطعی صورت گیرد.
در بخش دیگری از این توضیحات آمده: درخواستهای برداشت شن و ماسه از طریق متقاضیان بر اساس نیاز پروژههای عمرانی، کارگاههای دانهبندی و شهرداریها و... به سازمان صنعت، معدن و تجارت ارسال میگردد. سازمان (صمت) پس از بررسیهای لازم و تأیید مستندات مربوط به نیاز پروژهها، در راستای تأمین مصالح پروژههای عمرانی، کارگاههای دانهبندی و شهرداریها و ... استعلامهای لازم را از سازمان حفاظت محیطزیست، فرمانداری و آب منطقهای گیلان انجام میدهد.
متقاضیان برداشت مصالح رودخانهای، محدودههای مورد درخواست را طی نامهای در میز خدمت شرکت آب منطقهای گیلان ثبت مینمایند. سپس موضوع درخواست موردبررسی کارشناسی قرارگرفته و پس از در نظر گرفتن شرایط ساماندهی رودخانه و مصالح مازاد آن، ظرفیت و شرایط فنی برداشت، رسوبات دپو شده در اثر سیلاب که باعث انحراف جریان آب میگردد و نقاطی که قابلیت برداشت دارند را مشخص نموده و موضوع در کمیته شن و ماسه شرکت آب منطقهای گیلان مطرح و پس از تأیید کمیته مربوطه موافقت برداشت شن و ماسه برای کارفرما و پیمانکار مربوطه یا کارگاه دانهبندی و ... صادر و اظهارنظر شرکت آب منطقهای گیلان به سازمان صمت اعلام میگردد نیز بخش دیگری از توضیحات اداره کل آب منطقهای گیلان در واکنش به خبر بود.
در ادامه توضیحات آب منطقهای نوشتهشده: در ادامه سازمان صنعت، معدن و تجارت پس از دریافت استعلام از سازمان حفاظت محیطزیست و فرمانداری و سایر ارگانهای ذیربط، مجوز موقت برداشت مصالح رودخانهای را در محدوده مشخص و در مدتزمان معین برای متقاضی مربوطه صادر مینماید. ضمناً جهت کنترل برداشت مصالح برای هرکدام از مجوزها بهصورت جداگانه مسئول فنی تماموقت از طرف سازمان صمت تعیین میگردد و جهت نظارت بر عملیات اجرایی صورتجلسهای در زمان شروع و پایان برداشت مصالح تنظیم و به تأیید نمایندگان سازمان (صمت) شامل مسئول فنی، نقشهبردار و کارشناس فنی و همچنین نمایندگان شرکت آب منطقهای گیلان میرسد. همچنین در حین عملیات اجرایی برداشت مصالح، محدودهها توسط کارشناسان صنعت، معدن و تجارت، سازمان حفاظت محیطزیست، ارگانهای اجرایی و نظارتی و شرکت آب منطقهای مورد پایش قرار میگیرد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف از طرف متقاضیان، عملیات برداشت متوقف گردیده و مراتب جهت تصمیمات مقتضی به مراجع قضایی اعلام میگردد و برداشتهای متعددی که در ساعات غیر اداری و در هنگام شب و ایام تعطیل در بستر رودخانهها صورت میگیرد، این شرکت بارها در طی این ایام نسبت به سرکشی و بازدید و معرفی افراد شناساییشده به دستگاه قضایی اقدام نموده است.
در بخش دیگری نیز آمده است: لازم به یادآوری است در راستای کاهش مخاطرات ناشی از برداشت شن و ماسه، شرکت آب منطقهای گیلان نسبت به کاهش صدور موافقت برداشت مصالح از سالهای گذشته در رودخانه سفیدرود اقدام نموده است؛ که بر اساس آمار و اطلاعات موجود از سال ۹۵ روند کاهشی صدور موافقت برداشت مصالح، خود گواه مدیریت برداشت مصالح از رودخانه سفیدرود میباشد. لذا پیشنهاد میگردد برای ادامه مدیریت برداشت مصالح از رودخانه سفیدرود، تأمین مصالح پروژههای عمرانی، کارگاههای دانهبندی و شهرداریها و... از معادن کوهی تأمین گردد. همچنین برای رفع معضلات به وجود آمده ناشی از برداشتهای بیرویه گذشته، اعتبارات لازم برای ساماندهی، ترمیم، بازسازی و تثبیت بستر رودخانه سفیدرود در نظر گرفته شود.
اداره کل آب منطقهای گیلان در بخش آخر توضیحات خود به این خبر نوشته: شایانذکر است شرکت آب منطقهای گیلان در جهت صیانت و حفاظت از رودخانهها و تنظیم جریانهای سیلابی مخرب، نسبت به شناسایی مناطق آسیبپذیر از سیلاب در رودخانه سفیدرود اقدام نموده و بر اساس آن در بازههای مختلف اقدام به احداث سازههای حفاظتی و یا ترمیم سازههای موجود نموده است و ادامه عملیات اجرایی آن نیازمند همکاری و مساعدت نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی در جهت تخصیص و تأمین اعتبارات ملی و استانی میباشد.
ادعای مالکیت اهالی قاضیان کاملاً بیاساس و غیرقانونی است
این اداره کل، در بخش دوم توضیحات و واکنش خود به خبر منتشرشده در خروجی خبرگزاری فارس با عنوان "زنگ خطر در منطقه قاضیان سنگر/وقتی متشاکی شاکی میشود" گفته: بر اساس تبصرههای ذیل ماده 2 قانون توزیع عادلانه آب (مصوب ۱۳۶۱) و آییننامه مربوط به بستر و حریم رودخانهها، انهار، مسیلها، مردابها و برکههای طبیعی (مصوب ۱۳۷۹)، اراضی بستر رودخانهها و مجاری آبی بهعنوان انفال و سرمایههای ملی در حاکمیت حکومت جمهوری اسلامی است که مسئولیت تعیین حد بستر و حریم این مجاری و حفاظت از آنها بر عهده وزارت نیرو بوده و متولی اجرای آن شرکت سهامی آب منطقهای گیلان میباشد. در این راستا وزارت نیرو (شرکت سهامی آب منطقهای گیلان) بهعنوان پیشنیاز هرگونه اقدام حفاظتی، نسبت به انجام مطالعات استاندارد، مصوب، ملی و یکپارچه تعیین حد بستر حریم رودخانههای کشور اقدام نموده است؛ که نتایج مطالعات تعیین حد بستر و حریم، منتج به درخواست سند برای اراضی واقع در بستر و جانمایی حرایم مربوطه در سامانه کاداستر سازمان ثبتاسناد و املاک کشور خواهد شد.
در بخش دیگری از این توضیحات آمده: گفتنی است، رودخانه سفیدرود بهعنوان بزرگترین رودخانه بخش جنوبی حوزه آبریز دریای کاسپین با آبدهی قابلتوجه، سیلابی با دوره بازگشت ۲۵ ساله، ۲۲۰۰ مترمکعب در ثانیه را از خود عبور میدهد. سرشاخههای سفیدرود پس از گذر از ۸ استان کشور، وارد استان گیلان شده و پس از طی ۱۱۰ کیلومتر از سد سفیدرود، در بندر کیاشهر به دریای کاسپین میریزد. سفیدرود شریان حیاتی استان گیلان بوده و اثر مستقیم بر بخشهای وسیعی از منابع آب دشت آبرفتی گیلان دارد که با توجه به اهمیت این رودخانه، مطالعات تعیین حد بستر و حریم آن به شرح ذیل انجامشده است:
آب منطقهای گیلان در ادامه توضیحات خود به خبر منتشرشده گفته: به استناد قانون توزیع عادلانه آب و آییننامه مربوط به بستر و حریم رودخانهها، انهار، مسیلها، مردابها و برکههای طبیعی، مطالعات تعیین حد بستر و حریم رودخانه سفیدرود در سال ۱۳۸۸ با کارفرمایی شرکت سهامی آب منطقهای گیلان به طول ۱۱۰ کیلومتر از محل سد سفیدرود تا کیاشهر شروع گردید.
در بخش دیگری از این توضیحات آمده: به استناد ماده ۳ آییننامه مربوط به بستر و حریم رودخانهها، انهار، مسیلها، مردابها و برکههای طبیعی، آگهی عمومی حد بستر و حریم رودخانه سفیدرود در سه مرحله در روزنامههای کثیرالانتشار در بهمنماه ۱۳۹۳ لغایت خردادماه ۱۳۹۴ صورت پذیرفت.
اداره کل آب منطقهای گیلان در ادامه توضیحات خود با استناد به شماره برخی اسناد گفته: به استناد ماده ۵ از آییننامه مربوط به بستر و حریم رودخانهها، انهار، مسیلها، مردابها و برکههای طبیعی همچنین تفاهمنامه فیمابین وزارت نیرو و سازمان ثبتاسناد و املاک کشور به شماره ۱۰۰/۱۰/۹۸۵۰/۹۴ به تاریخ نوزدهم اردیبهشت ۱۳۹۴، نقشههای حد بستر و حریم رودخانه سفیدرود طی نامه شماره ۶۲۷۵۲/۱۰۰ د/۹۷ به تاریخ هجدهم شهریور ۱۳۹۷ و همچنین نامه شماره ۴۳۶۵۹/۱۰۰ د/۹۶ به تاریخ نوزدهم اسفند ماه ۱۳۹۶ برای ثبت در سامانه کاداستر ملی و ثبت نقشه اموال غیرمنقول دستگاههای دولتی در اجرای قانون حد نگار، به اداره کل ثبتاسناد استان گیلان ارسال گردید.
در بخش دیگری نیز نوشتهشده: به استناد ماده ۵ از آییننامه مربوط به بستر و حریم رودخانهها، انهار، مسیلها، مردابها و برکههای طبیعی، در سال ۱۳۹۷ عملیات اجرایی نشانهگذاری (رپرگذاری) حد بستر رودخانه سفیدرود برای نصب ۱۱۳۷ عدد رپر (نشانه) در منتهیالیه خط بستر رودخانه سفیدرود شروع و مراحل پایانی را طی مینماید.
در بخش دیگری نیز آمده است: در راستای اقدامات یادشده و با توجه به رخداد سیلابهای سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ در کل کشور، کلیه دستگاههای اجرایی، نظارتی و قضایی کشور مجاب گردیدند تا با جدیت بیشتری به مقوله رفع تصرفات غیرقانونی در حاشیه رودخانههای کشور، اهتمام بورزند. لذا در اجرای مقررات تبصره ۴ ماده ۲ قانون توزیع عادلانه آب، تاکنون در قالب قرارداد یکپارچه آزادسازی، حدود ۴ هکتار از اراضی واقع در بستر رودخانههای گیلان که بهصورت غیرقانونی تصرفشده بودند، آزادسازی گردیدند.
در ادامه توضیحات آب منطقهای نوشتهشده: شایانذکر است استان گیلان دارای ۶۰ رودخانه با حوضه آبریز مستقل بوده که با احتساب شاخههای فرعی حدود تقریبی ۱۵۰ رشته رودخانه به طول حدود ۶۰۰۰ کیلومتر را دارا میباشد. در این راستا این شرکت بر مبنای تکالیف محوله و دستورالعملهای ابلاغی از سوی شرکت مدیریت منابع آب ایران و به استناد اعتبار طرح ملی یکپارچه با عنوان: " مطالعه و اجرای ساماندهی و تعیین حد بستر و حریم رودخانهها در حوضههای آبریز کشور " تاکنون ۱۲۳۲ کیلومتر از رودخانههای استان را مطالعه نموده است و متعاقب آن آگهی عمومی ۷ رودخانه به طول ۲۳۱ کیلومتر و عملیات نشانهگذاری (رپرگذاری) بر روی ۴ رودخانه به طول ۱۸۶ کیلومتر را نیز انجام داده است. بدیهی است که برنامهریزی برای مطالعات تعیین حد بستر و حریم مابقی رودخانهها و همچنین عملیات آزادسازی اراضی واقع در بستر بر مبنای برنامه زمانی و با رعایت اولویت و تأمین منابع مالی انجام خواهد شد.
در ادامه توضیحات آب منطقهای نوشتهشده: علیرغم موارد فوق، امکان بررسی شکایات مربوطه از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق طرح در کمیسیون ماده ۳ آییننامه مربوط به بستر و حریم رودخانهها، انهار، مسیلها، مردابها و برکههای طبیعی، ممکن میباشد که مراتب از حیث جنبههای فنی و حقوقی بهوسیله دو نفر کارشناس فنی ذیصلاح و یک نفر کارشناس حقوقی بهصورت جداگانه طرح و مواردی از قبیل در دست داشتن اسناد مالکیت، در کمیته مذکور بررسی و ضمن رسیدگی، پاسخ صادر میگردد.
در بخش دیگری از این توضیحات آمده: در خصوص دیواره حفاظتی احداثشده در حاشیه رودخانه سفیدرود و نقش آن در تعیین حد بستر رودخانه به اطلاع میرساند؛ به استناد تبصره ۱ از ماده ۲ قانون توزیع عادلانه آب، تعیین پهنای بستر و حریم رودخانهها در هر محل با توجه به آمار هیدرولوژی رودخانهها و انهار و داغاب در بستر طبیعی آنها بدون رعایت اثر ساختمان تأسیسات آبی میباشد لذا اثر دیواره حفاظتی، سد یا سایر تأسیسات آبی، تأثیری بر حد بستر مطالعه شده نهایی ندارد.
در ادامه توضیحات آب منطقهای نوشتهشده: بر اساس نقشههای موجود، بخش اعظم اراضی دو سوی رودخانه سفیدرود بر مبنای عکسهای هوایی سال ۱۳۴۶ جزو بستر سیلابی رودخانه سفیدرود بوده است. بخشهایی نیز که خارج از محدوده سیلابی سال ۱۳۴۶ و در داخل بستر مصوب قرارگرفتهاند، با لحاظ اطلاعات هیدرولوژی رودخانه و مدلسازی مربوطه، عملاً با سیلاب با دوره بازگشت ۲۵ ساله به زیر آب خواهند رفت. وضعیت سیلابهای سالهای اخیر بهویژه در پاییندست سدها، مانند آنچه در استانهای خوزستان و لرستان رخ داد، بیانگر اهمیت موضوع حفاظت از محدودههای بستر در پاییندست سدها میباشد که در صورت کاهش حد بستر، قطعاً خسارات جانی و مالی را در پی خواهد داشت.
در بخش دیگری از این توضیحات آمده: ضمناً یادآوری میگردد غفلت در امر پیشبینی سیلابهای ناگهانی، موجب وارد آمدن لطمات و خسارات مالی و جانی جبرانناپذیری برای اهالی حاشیهنشینان رودخانهها در چند استان کشور گردیده که مقام معظم رهبری مدظلهالعالی ضمن پیگیری و صدور دستور رسیدگی به وضعیت هممیهنان عزیز، رودخانه را خانه رود بیان نمودند و در بیانات خود صراحتاً قانون را فصل الخطاب دانستند. لذا ملاک تشخیص بستر رودخانهها امری سلیقهای نیست که اعمالنظر شخصی و عامل انسانی در تعیین آن نقش داشته باشد، بلکه مطالعات در این خصوص، برابر قوانین و مقررات بر اساس سیلاب با دورههای بازگشت 25 ساله که عبور جریان سیلابی رودخانه را مدنظر قرار میدهد، انجام میگیرد و این امر مؤید عبور جریان آب رودخانه در مواقع سیلاب حتی فقط برای یکبار از آن مسیر باشد که یقیناً احتمال عبور مجدد آن متصور خواهد بود که بهعنوان ملاک تشخیص تعیین حد بستر رودخانه اعلام میگردد و لذا درخواست کاهش عرض بستر طبیعی و سیلابی رودخانه فاقد مبنای قانونی و مغایر نظام طبیعت و وضعیت هیدرولیکی رودخانه میباشد، ولیکن عدم تحقق این امر و محدود کردن شرکت در انجام وظایف قانونی قطعاً موجب اخلال در مأموریتهای محوله و سوءاستفاده گسترده اهالی در تصرف بیشتر رودخانهها که درنهایت موجب ایجاد مخاطرات جدی برای حاشیهنشینان و روستاهای همجوار در هنگام شرایط بحرانی و بروز سیلابهای افسارگسیخته میگردد نیز بخش دیگری از توضیحات اداره کل آب منطقهای گیلان در واکنش به خبر بود.
اداره کل آب منطقهای گیلان در بخش آخر توضیحات خود به این خبر نوشته: عملکرد شرکت آب منطقهای در سنوات قبل با صرف هزینههای سنگین برای احداث دیواره سیل بند جهت جلوگیری از تخریب روستاهای همجوار بالأخص روستای قاضیان بوده که به نظر به نفع روستائیان شده نه به ضرر و احداث پروژه سیل بند به طول ۷ کیلومتر تماماً داخل بستر رودخانه اجراشده و احداث سازه مزبور بهمنظور منتهیالیه بستر رودخانه نمیباشد بلکه صرفاً وظیفه کنترل و هدایت جریان آب تا ظرفیت مشخصی را بر عهده دارد ولیکن عرض بستر طبیعی، محل عبور سیلابهای احتمالی سنگین و شدید و پیشگیری از بروز خسارات جانی و مالی است؛ بنابراین ملاک قرار دادن پروژه مزبور و ادعای مالکیت اشخاص در پشت دیواره حفاظتی کاملاً بیاساس و غیرقانونی است و درنتیجه احداث دیواره حفاظتی حقی برای اشخاص ایجاد نمینماید و بررسیهای این شرکت دال بر تعداد اندک معترضان به بستر مصوب و مطالعه شده میباشد و مباحث مطروحه عمدتاً از ناحیه افراد معدودی میباشد که بهدفعات در محاکم قضایی محکوم گردیدهاند.
در پایان شرکت آب منطقهای گیلان ضمن تشکر از دغدغههای مسئولین محترم، آمادگی دارد همکاریهای لازم را در راستای صیانت از بستر و حریم رودخانه سفیدرود را معمول نماید و در این راه دست همکاری تمامی اشخاص حقیقی یا حقوقی دلسوز را به گرمی میفشارد.
انتهای پیام/۳۳۸۹
