به گزارش خبرنگار موسیقی فارس، رضا مهدوی مجری کارشناس بخش موسیقی «چشم شب روشن» شنبه شب میزبان مجید ناظم پور پژوهشگر، آهنگساز، ردیف دان و نوازنده بربط بود.
ناظم پور در ابتدا در پاسخ به این سوال که عود ساز ایرانی هست یا خیر، اظهار کرد: 9 نظریه درباره زادگاه و خاستگاه این ساز وجود دارد و من در کتاب خود ثابت کرده ام براساس مستندات تاریخی، عودی که با کاسه گلابی شکل و دسته کوتاه در دست ماست محصول ذوق و نبوغ ایرانی ها در دوره ساسانی است اما بهتر است بگوییم ساز عود امروزی حاصل زحمات مردم همه دنیا است.
برای نگارش «داستان بربت» سه سال زبان عربی آموختم
وی افزود: ما از هر کسی که درباره این ساز سوال می کردیم، بیش از یک پاراگراف درباره آن اطلاعات نداشتند و دغدغه من باعث شد علاوه بر نوازندگی آن، در کتابخانه های مختلف دنیا بگردم و تحقیق کنم که محصول این کاوش کتاب «داستان بربت» شد و پیش از آن کتابی در باب ساز عود در ایران نداشتیم.
صاحب آلبومهای «راز ساحل» و «زریاب» یادآور شد: سه سال و نیم برای آموزش زبان عربی وقت گذاشتم تا زبان عربی فصیح و چند لهجه آن را یاد بگیرم تا بتوانم این کتاب را بنویسم. این قدم کوچکی بود که من برداشتم و برنامه شما قدم بزرگی است برای معرفی موسیقی اصیل. از شما تشکر می کنم که در یک برنامه و شبکه وزین در باب هنر نجیب، شریف و مظلوم موسیقی صحبت می کنید. موسیقی آن چیزی است که ابن سینا درباره اش می گوید من به هر چیزی که رسیدم گفتم «علم کجاست» اما وقتی به موسیقی رسیدم گفتم «مرد کجاست، در حالی که در 120 علم به راحتی استاد شده بودم»
ناظم پور تاکید کرد: باید افراد بسیاری، قدمهای زیادی بردارند تا ما از نقشمان در تاریخ موسیقی در دنیا بگوییم. من تمام نظریات تاریخی درباره ساز عود را در کتابم آورده ام و حتی از افسانه ها نیز نام برده ام.
موسیقی با بیان افلاطونی چیزی جز بیان فلسفی نیست
این آهنگساز با یادآوری ریشه های مختلفی که ساز بربت یا عود به آن می رسد تصریح کرد: این ساز، برای فلاسفه و زبان فلسفه بوده الکندی فیلسوف بزرگ نیز درباره آن می گوید در این ساز چیزی یافت نمی شود مگر اینکه دلیل نجومی، علمی، فلسفی و حتی طبی داشته باشد. حکما معتقد بودند سازهایی که به صدای انسان نزدیک ترند قابل قبول تر هستند و عود نیز به صدای انسان نزدیکی بیشتری دارد.
وی یادآور شد: موسیقی با بیان افلاطونی چیزی جز بیان فلسفی نیست و باید اثری را داشته باشد که بتواند ما را برای لحظاتی از عالم مادی جدا کند. از همین رو من اسم یکی از آلبوم هایم را «فلسفه» گذاشته ام و جهان بینی من به زندگی منجر به خلق آن آلبوم شد.
ناظم پور ادامه داد: بربت پدر عود با کاسه کوچکتر است اما عود امروزی دسته کوتاه تر و کاسه بزرگتری دارد که صدای آن به موسیقی عرب نزدیک تر است. می شود گفت عود صدای جهانی بربت است. استاد شهیدی نیز عودنوازی می کردند و استادانه آن را ایرانی می نواختند و تاثیر عمیق ایشان را نباید از یاد برد.
قدیمی‌ترین فرار مغز مربوط به 900 سال قبل و زریاب کبیر بود
عضو انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران با نام بردن از موسیقی دان هایی که استادانه عود نوازی می کردند، تصریح کرد: از بین این افراد، استاد اکبر محسنی بود که به عراق سفر کرد و این ساز را دوباره یاد گرفت و به ایران آورد. خالق «الهه ناز» معروف که نوازندگی ایشان چشمگیر است.
وی افزود: وقتی من تاریخ را ورق زدم و مطالعه کردم متوجه شدم قدیمی ترین فرار مغزهایی که به ایران داشتیم مربوط به 900 سال قبل و زریاب کبیر بود که به کشور ما آمد. او به دلیل برخی حسادتها در حکومت عباسی ها، به شمال آفریقا و اندلس می رود. پادشاه آنجا به او می گوید ما چه کنیم که شما در کشور ما بمانید و او از آرزویش برای داشتن یک آکادمی موسیقی سخن می گوید. به جرئت می توان گفت موسیقی علمی از آنجا به اروپا منتقل می شود و آنجا حتی از هنرجویان امتحان سلفژ می گرفتند.
این نوازنده ادامه داد: عودنوازی زریاب متفاوت و خلاقانه ای بوده و منجر به اختراع ساز لوت که نسخه اروپایی ساز عود است و تا حدودی اختراع ساز گیتار منجر می شود. بنابراین زریاب برای جهانی شدن و معرفی این ساز و موسیقی که زادگاهش ایران است تلاش زیادی می کند.
باید سطح مطالعه جامعه را بالا ببریم و بعد ساز دست افراد بدهیم
ناظم پور با تایید این مطلب که ساز گیتار از عود ساخته شده، تاکید کرد: بیشتر نوازندگی و تکنیک های گیتار از عود برداشت شده است و حتی الکندی در کتاب خود تمرین هایی برای اکورد نوازی دارد و موسیقیدان های بعد از او هم درباره این اصوات صحبت می کند از جمله فارابی که از چنگ به عنوان بهترین سازی که با آن می توان اصوات موافق را اجرا کرد نام می برد.
نوازنده آلبوم «مردی برای تمام فصول» در بخش دیگری از سخنانش گفت: برآیند روانی هر جامعه ای تبدیل به آثار موسیقایی می شود. بنابراین ما باید سطح مطالعه جامعه را بالا ببریم و بعد ساز دست افراد بدهیم. ما در سراسر دنیا انجمنهای موسیقی درمانی داریم که درباره غم و شادی هستند. موسیقی مبتذل وجود دارد که مضر است و در مقابل آن موسیقی فاخر نه تنها آسیب نمی زند بلکه مفید است.
این روانشناس در پایان گفت: تحقیقاتی که از قرن نوزده وجود داشته نشان می دهد موسیقی می تواند به یادگیری و توان بخشی کمک کند. در حالی که موسیقی مبتذل را برای گیاهان هم اگر پخش کنید، پژمرده می شوند.
«چشم شب روشن» به تهیه کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت 23 از شبکه چهار سیما روی آنتن می رود.
انتهای پیام/
