چکیده
پژوهش حاضربا هدف تعیین میزان مناسب بودن خطوط کتاب فارسی اوّل دبستان(تحریری، نسخ و شبه نستعلیق) برای خواندن و نوشتن دانشآموزان این پایه، دستیابی به نتایج حضور این خطوط در کتاب و نیز تعیین میزان تطابق خط تحریری کتاب با اصول خوشنویسی انجام شده است. روش انجام این پژوهش، ارزشیابی، و جامعه آماری آن همه معلمان، سرگروههای آموزشی و دانشآموزان پایه اوّل دبستان، متخصصان خوشنویسی و متخصصان آموزش زبان فارسی در کل کشور در سال تحصیلی91-1390بوده است. پنج استان تهران، خوزستان، زنجان، کرمانشاه و یزد به صورت نمونهگیری هدفمند، 720معلّم، 165 سرگروه آموزشی و 840 دانشآموز به روش نمونهگیری خوشهای و سه متخصص خوشنویسی و چهار متخصص آموزش زبان فارسی به روش نمونهگیری هدفمند به عنوان نمونههای پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه و آزمون پیشرفت تحصیلی املا و ابزار سنجش "خوانانویسی" استفاده شد. پایایی ابزار از طریق تعیین ضریب آلفای کرانباخ برآورد شد. برای تجزیه و تحلیل دادههای کمی از تکنیک های آمار استنباطی و آزمونهای استنباطی Tگروه های مستقل، تحلیل واریانس و خی دو، و برای تجزیه و تحلیل دادههای کیفی از روش هولستی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد استفاده همزمان از سه خط در پایه اوّل دبستان نامناسب بوده است، دانشآموزان را دچار دوگانگی و سردرگمی کرده و موجب ابداع و بهکارگیری خطی میانه خطوط نسخ و تحریری از سوی آنان شده است. استفاده از خط تحریری برای پایه اوّل دشوار است. خط نسخ به دلیل سادگی آن، به تنهایی برای این پایه ترجیح دارد.
کلید واژگان:ارزشیابی برنامه درسی،آموزش ابتدایی، خط تحریری، خط کتاب درسی، کتاب درسی فارسی
نویسنده:
دکتر حیدر قمری: عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان
فصلنامه تعلیم و تربیت - سال سی و یکم، شماره 1 (پیاپی 121)، بهار 1394.