چکیده
پژوهش حاضر به تحلیل انتقادی گفتمان ضرب‌المثل‌های زنان و مقایسة آن‌ها در دو فرهنگ کوچه و امثال و حکم می‌پردازد. پیکرۀ بررسی‌شده شامل همة ضرب‌المثل‌های زنان در دو فرهنگ است. چهارچوب نظری رویکرد فرکلاف و در مواردی، رویکرد هلیدی ـ متیسن، به‌ویژه فراکارکرد متنی است. روش پژوهش شامل مؤلفه‌های کیفی و کمی است. مؤلفه‌های کیفی ابزارهای تحلیل گفتمان انتقادی و رویکرد کمی محاسبۀ پایایی پرسش‌نامه‌ها بر اساس آزمون آلفای کرونباخ را تشکیل می‌دهد. یافته‌های این مطالعه بدین شرح است:
1. مناسبات قدرت در گفتمان ضرب‌المثل‌های زنان مؤثر است و توزیع قدرت نه تنها میان زن و مرد، بلکه میان زنان نیز بر اساس نقش و جای‌گاه اجتماعی‌شان به صورت نابرابر توزیع شده است؛
2. ایدئولوژی حاکم بر گفتمان هر دو فرهنگ، تبعیض و نابرابری جنسیتی و مبتنی بر نظام خویشاوندی است.
از این پژوهش چنین نتیجه‌گیری می‌شود که سیر کلی گفتمان ضرب‌المثل‌های مربوط به زنان در فرهنگ فارسی در راستای برقراری تعادل و مبارزه با نابرابری است، اما تغییرات ساختارهای اجتماعی و زبانی لزوماً با یک‌دیگر مقارن نیستند.
کلیدواژه ها: تحلیل انتقادی گفتمان؛ فرکلاف؛ قدرت؛ ایدئولوژی؛ نظام خویشاوندی
نویسندگان:
آوا ایمانی: دانشگاه اصفهان
غلامرضا کسائی؛ عباس اسلامی راسخ
فصلنامه پژوهش نامه زنان - دوره 6، شماره 13، پاییز 1394.
برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید. 
