به گزارش خبرگزاری فارس از سنندج، کامبیز کریمی دوشنبه‌شب در نشست تخصصی بررسی تاثیر انقلاب مشروطه بر ادبیات کردی که در تالار مولوی دانشگاه کردستان برگزار شد، اظهار داشت: انقلاب مشروطه اتفاقی عادی و لحظه‌ای نبود بلکه مسیر و پروسه‌ای را طی کرد که اکنون به این نام از آن یاد می‌شود.
وی با بیان اینکه مجموعه حکمرانی ناصرالدین شاه منجر به امضای فرمان مشروطیت از طرف مظفرالدین شاه شد، افزود: با فرمان وی مجلس اول تشکیل شد و به نام استبداد صغیر در ایران به مدت یک سال ادامه داشت که قیام تبریز، ایلام و عشایر در این مدت اتفاق افتاد و تهران فتح و مجلس دوم تاسیس شد و دستاورد مجلس دوم در طول این 50 سال اخیر، فرهنگ و تمدن ایرانی است.
این شاعر و نویسنده زبان کردی، افزود: با وقوع انقلاب مشروطه در حوزه فرهنگ و ادبیات تغییراتی به وجود آمد و مجموعه مردمی‌ترین شیوه ادبیات در ایران که همان ادبیات مشروطه بود را خلق کرد.
کریمی با بیان اینکه ادبیات رویداد مشروطه بی‌تاثیر بر جغرافیای کردی نبود خاطرنشان کرد: در سال 1316 مجموعه جغرافیای ایران در زمان رضاشاه قاجار تدوین شد و همزمان با آن اتفاقات زیادی در شهر سنندج افتاد، یکی از آنها بنا نهادن حزب آیت‌الله محمد مردوخ بود که بار مشروطه‌خواهی گرفت.
این نویسنده کردستانی افزود: تغییر و تحولات در زبان کردی با انقلاب مشروطه محرز و مشخص است و پاک کردن زبان از لغات بیگانه برای سال‌های متمادی در زبان فارسی جدال شریعت و ملت درست کرد.
کریمی بیان کرد: تمام تحولات ادبیات کردی، آرام، مسالمت‌آمیز و ناپیداست و در طول تاریخ کرد بحران نداریم بلکه ادبیات ما دچار بحران شده است.
وی به سه عملکرد زبان «گوران» در حوزه ادبیات کردی اشاره کرد و افزود: تلاش برای کم کردن لغات بیگانه در زبان کردی، شعر برای شعر و هنر برای هنر، اوزان عروضی را برداشته و اوزان هجایی را جایگزین آن کرده است که در شعر کردی «نهضت فجر» این دو مورد اخیر وجود دارد.
این شاعر و نویسنده زبان کردی گفت: اشعار دهه 40 در ایران نمادی از شعر است اما شعر دهه 70 در کردستان متاثر از دهه 50، 60 و 70 ادبیات ایران است.
کریمی با بیان اینکه ادبیات مشروطه پروسه‌ای 50 ساله در ایران دارد، افزود: انقلاب مشروطه انقلابی بی‌همتا و بی‌نظیر بود و بر شعر و شاعران کرد هم تاثیر داشت.
در ادامه این نشست تخصصی، استاد و پژوهشگر زبان کردی و بنیانگذار موسسه فرهنگی آموزشی «راژه» سنندج، اظهار داشت: انقلاب مشروطه دستاوردهای زیاد و خوبی از جمله در عرصه فرهنگ و ادبیات داشت.
عدنان برزنجی خاطرنشان کرد: مشروطه بشر را در برابر وجه مطلقه قرار داده و در آن زمان حکومت در اختیار شاه مستبد و خودکامه بود و مردم عادی کاملا بی‌طرف بودند، اگر چه مجلس تشکیل شد اما رضاخان میرپنج بر تخت نشست، مشروطه دستاورد تاجران و بازاریان بود که آن زمان بازار کردستان در اختیار یهودیان بود.
وی خاطرنشان کرد: جریان مشروطه در کردستان به دست روشنفکران و نویسندگان افتاد و در سنندج، آیت‌الله محمد مردوخی و در موکریان صیف القضات رهبری مشروطه‌خواهی را بر عهده گرفتند.
این استاد و پژوهشگر زبان کردی به شاعران مشروطه‌خواه کرد و غیر کرد سرایی اشاره کرد و افزود: احمد فوزی و میرزاده کردستانی از پیش‌آوران مشروطه در کردستان بودند.
برزنجی به شاعران مشروطه‌خواه ایرانی اشاره کرد و افزود: از سرانجام میرزاده عشقی و لاهوتی که مشروطه‌خواه بودند نتیجه می‌گیریم که شاعران طرفدار مشروطیت محکوم به زندان یا مرگ می‌شدند و این موجب تاسف بود.
یکی دیگر از پژوهشگران تاریخ کردی سنندج در ادامه این نشست عنوان کرد: مشروطیت در جامعه نیمه‌متمرکز در تهران صدای بیشتری داشت که در ایالات و استان‌های دیگر کشور کم‌رنگ‌تر خودنمایی می‌کرد.
جمال احمدی‌آیین افزود: در کردستان آیت‌الله محمد مردوخ در زمینه انقلاب مشروطه شفافیت بیشتری نشان می‌داد و به واسطه ایشان ما از وقایع مشروطیت توضیحات زیادی از آن دوران در اختیار داریم.
وی از مثنوی 277 بیتی که اکنون منبعی از آن پیدا و هنوز چاپ نشده است خبر داد و گفت: این اثر ارزش ادبی ندارد اما ارزش تاریخی و بیان ساده‌ای دارد و تا حدودی سندی بر گفته‌های آیت‌الله محمد مردوخ است.
وی خاطرنشان کرد: هنگامی که زمزمه‌های مشروطه به کردستان رسید والی از تهران برای آشنایی مردم با مشروطیت به سنندج فرستاده شد که با حمایت کردهای آن زمان، اردلان‌ها و با پشتیبانی آیت‌الله مردوخ «انجمن صداقت» را تشکیل دادند.
انتهای پیام/79020/و30
