به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، از اواخر سال 1350 تاکنون کشور افغانستان درگیر جنگ است، علیرغم مبارزه مسلحانه ملت افغانستان با دشمنان داخلی و خارجی اکنون اما این کشور درگیر جنگ خاموشی شده که در آن پایه‌های دینی و فرهنگی هدف گرفته شده است.
برگزاری نمایشگاه‌های آثار هنری که با ترویج بی‌بند و باری نیز همراه است، برگزاری کنسرت‌های مختلف موسیقی و رقص مختلط مردان و زنان و فشن شوی لباس دختران افغانستانی گوشه‌ای از مشکلات فرهنگی جامعه امروز افغانستان می‌باشد.
این در حالی است که ضعف عملکرد رسانه‌ای در ابعاد مختلف خبری موجب شده تا برخی از کشورهای غربی بخشی از برنامه‌های خود را به افغانستان اختصاص دهند!
به عنوان مثال بی‌بی‌سی فارسی، دویچه وله و رادیو فرانسه بخش ثابتی را برای اخبار افغانستان در نظر گرفته‌اند.
در همین راستا و به منظور پی بردن به مشکلات فرهنگی جامعه افغانستان و راهکارهای دولت وحدت ملی برای ریشه کن کردن آنها، با «سیدفاضل سانچارکی» مشاور فرهنگی «عبدالله عبدالله» به گفتگو نشستیم.
***متن کامل این گفت‌وگو به شرح ذیل است***
فارس: بعد از حضور آمریکا و نیروهای ناتو در افغانستان، آیا تغییری در وضعیت فرهنگی افغانستان صورت گرفت؟
سانچارکی: خوب باید دید که منظور از تغییر چیست؟ الگوها و شاخص‌های تغییر چه چیزهایی هستند؟ تغییر اگر منظور تبدیل جامعه تک‌صدایی و ضد فرهنگ طالبانی به جامعه چند صدایی و جنب وجوش کار فرهنگی در زمینه‌های آموزش، تحصیل، حفظ و مرمت بناهای تاریخی، تسریع روند کاوش‌های باستان‌شناسی و ظهور صدها رسانه دیداری، شنیداری و چاپی و نیز تاسیس صدها مرکز چاپ و نشر و تولید مواد فرهنگی باشد، تردیدی نیست که در 14 سال اخیر، جامعه افغانستان از این لحاظ متحول شده است.
این تحول، سطح آگاهی عمومی را افزایش داده و تا حدودی بیداری اجتماعی در این کشو را تحرک بخشیده است.
اما طبیعی است که در نبود بنیان‌های فکری محکم برای دموکراسی و نبود فرهنگ سیاسی اجتماعی قوی، سوء استفاده‌ها و برداشت‌های غلط از دموکراسی صورت گرفته و برخی زیاده روی‌ها به ارزش‌ها و سنت‌های بومی کشور را آسیب رسانده است.
فارس: در جامعه سنتی و اسلامی افغانستان چرا برخی مطالب فرهنگی از کانال رسانه‌های افغانستانی که وابسته به غرب هستند، پخش شده و فرهنگ غربی را تبلیغ می‌کنند؟
سانچارکی: جامعه بین‌المللی در رأس ایالات متحده آمریکا در کنار کمک‌ها و مساعدت‌های فراوان برای تقویت نیروهای امنیتی، توسعه، بازسازی و ارتقاء ظرفیت‌های مسلکی اداره‌های افغانستان، در عرصه رشد رسانه‌های آزاد و کثرت گرا نیز توجه جدی مبذول داشتند که بیشترین توجه این رسانه‌ها، روی چالش‌های امنیتی، حاکمیت قانون، مبارزه با فساد، مبارزه با خشونت به ویژه خشونت علیه زنان و کودکان و ترویج ارزش‌های دموکراسی، حقوق بشر و آزادی‌های مدنی بوده است.
در این خصوص هم شکی نیست که ارزش‌های ملی و دینی مردم افغانستان و افتخارات جهاد و مقاومت آنها گاهی توسط برخی حلقه‌ها و عناصر دین گریز و معدودی از رسانه‌های هنجارشکن مورد آماج قرار گرفته و نمودهای منفی در برخی موارد مشاهد شده که به نظر من در مقایسه با جنبه‌های مثبت آن، اندک بوده است.
فارس: آیا کشورهای فارسی زبان با فرهنگ و آداب و رسوم فارسی می‌توانند روزگار خود را یک‌دل و همراه با هم ببینند؟
سانچارکی: زبان فارسی در هر 3 لهجه فارسی، دری و تاجیکی‌اش با توجه به گستره معنایی وبار و ظرفیت عظیم فکری، ادبی، عرفانی و اخلاقی آن که بیشتر مبتنی بر آموزه‌های دین مقدس اسلام است، سرمایه اصلی وحدت و همدلی جوامع فارسی زبان محسوب می‌شود.
این زبان در یک بستر و قلمرو جغرافیایی وسیع از شبه قاره تا آسیای مرکزی و از آسیای صغیر تا کشورهای بالکان ، مایه همدلی ملت‌ها و قومیت‌های مختلف محسوب می‌شود که دهها زبان محلی در بستر کلان ادب وفرهنگ فارسی مجال رشد و نمو پیدا کرده‌اند.
زبان فارسی با مایه‌ها و شیره‌های غنی خود این خرده فرهنگ‌ها و زبان‌های محلی را مدد رسانده و تقویت کرده است.
پس زبان و ادبیات فارسی هم از لحاظ ظرفا، قدامت و ریشه‌های عمیق تاریخی و هم از نظر بار و محتوای فکری و اخلاقی می‌تواند عامل همبستگی ملت‌های همزبان باشد.
فارس: وضعیت و رویکرد دولت وحدت ملی به مسأله فقر و فساد را چگونه ارزیابی می کنید؟
سانچارکی: حکومت وحدت ملی به عنوان یک راه حل ممکن در شرایط سخت و دشوار سیاسی زمانی قدرت را به دست گرفت که افغانستان بدترین حالت را در تاریخ 14 سال اخیر خود داشت.
قوای خارجی افغانستان را ترک کرده و بار اصلی جنگ و دفاع به دوش نیروهای افغان افتاده بود. با ترک نیروهای خارجی و تعطیلی شرکت‌های طرف قرارداد و مؤسسات مربوطه، بیش از 500 هزار جوان افغان کار و شغل خود را از دست دادند.
بنا به شرایط سیاسی - امنیتی اکثر پروژه‌های باسازی متوقف شده بود و این خودش اسباب بیکاری مضاعف را فراهم کرده بود.
علاوه براین خزانه خالی بود و کمک‌ها متوقف شده بود. جنگ تقریباً در 20 ولایت کشور آغاز شده و با استفاده از خلأهای سیاسی واقتصادی، طالبان و حامیانشان به امید سقوط نظام سیاسی کشور، تمام توان خود را به کار گرفتند و جنگ سرتاسری علیه نظام به راه انداختند.
حکومت وحدت ملی در درون با رقابت‌های جناحی و در بیرون با چالش‌های سخت و نفس‌گیر جنگ مواجه شد و بخش اصلی امکانات و انرژی حکومت صرف دفاع از کلیت نظام شد.
در کنار آن خوشبختانه چند کار اساسی صورت گرفت: با اتخاذ یک دیپلماسی فعال بار دیگر توجه جامعه بین المللی را به افغانستان و حمایت از مردم و دولت این کشور جلب نمود.
با تشکیل کمیته تدارک تحت ریاست و رئیس جمهور و حضور ریاست اجرایی و بردن تمام قراردادها از وزارتخانه‌ها وادارات دولتی به این کمیته جلو فساد و اختلاس را گرفت.
دولت وحدت ملی همچنین با عوامل فساد و شبکه‌های مافیایی برخورد جدی و قاطع را آعاز کرد؛ روند شناسایی غاصبان زمین و بازپس‌گیری زمین‌ها از آنها آغاز شد، پروژه‌های ناتمام مجدداً آغاز به کار کردند، دهها هزار شغل جدید در قالب برنامه توسعه ملی به را افتاد.
پروژه‌های زیربنایی و کلان مانند پروژه تاپی، کاسا یک هزار و احیاء خطوط ترانزیتی افغانستان و نیز تلاش برای خروج این کشور از وابستگی به بندر کراچی پاکستان که همواره زیر تاثیر روابط پرکش و قوس 2 کشور قرار می‌گرفته و جستجوی موفق بنادر دیگر مانند «چابهار»، «آقنه» و «حیرتان» و کار روی احداث خیابان‌های ارتباطی و خط آهن میان چین و افغانستان و ایران و امثال آن.
بازنگری و عقد قراردادهای جدید استخراج معادن و بهره‌برداری از منابع طبیعی افغانستان بخشی از اقدامات جامع حکومت وحدت ملی برای مبارزه با فقر و فساد وافزایش درآمد کشور و نهایتاً بهبود زندگی مردم بوده است.
افغانستان با توجه به محدود بودن منابع و درآمد و چالش‌های سخت امنیتی با مشکلات جدی در زمینه مبارزه با فقر و ریشه کن کردن فساد مواجه است. این پدیده‌ها در یک امتداد زمانی بیشتر و با طرح وتطبیق برنامه‌های جامع‌تر قابل رفع می‌باشد که رهبری حکومت وحدت ملی در این خصوص تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اند.
فارس: آیا دولت وحدت ملی تاکنون اقدامی در جهت جلوگیری از ازدواج اجباری دختران خردسال انجام داده است؟
سانچارکی: در این خصوص اقداماتی صورت گرفته است، شماری از کسانی که به چنین اعمالی دست زده‌اند شناسایی و دستگیر شده‌اند.
نهادهای ذیربط از جمله وزارت امور زنان، کمیسیون مستقل حقوق بشر با همکاری نهادهای امنیتی و قضایی به اینگونه مسائل مخصوصا بدل دادن و ازدواج‌های اجباری توجه جدی دارند.
فارس: در افغانستان اسپانسر و تهیه کننده افغانستانی نداریم و فیلم ها توسط سرمایه گذاران خارجی تهیه و تولید می‌شود. در واقع سینمای افغانستان تحت تاثیر سفارشات خارجی قرار دارد و فیلم‌های هندی در سینما پخش می‌شود. نظر شما در این خصوص چیست و چه اقداماتی در این راستا صورت گرفته است؟
سانچارکی: این یک معضل بزرگ در افغانستان است که دلایلش از نظر من بر می‌گردد به فرار سرمایه‌های هنری از افغانستان، نبود پول و امکانات داخلی و عدم حمایت و تشویق هنرمندان جوان. نهادهای هنری و سینمایی افغانستان با کمبود منابع، امکانات و نیروی انسانی کار آزموده مواجه‌اند.
چندین نهاد هنری توسط هنرمندان جوان تاسیس شد و برخی کارهای ابتکاری و خلاقانه‌ای هم توسط آنها مشاهده شد اما متاسفانه به دلیل عدم حمایت مادی و معنوی از بین رفتند.
امروز بازار هنر افغانستان در اختیار سینمای هند و ترکیه است و تولید داخلی یا هیچ یا بسیار اندک است.
نهادهای ذیربط دولتی خودشان با مشکلات مالی جدی مواجه هستند و نمی‌توانند در این رابطه کارهای مفبد انجام دهند.
فارس: پیام نوروزی شما خطاب به مردم افغانستان چیست؟
سانچارکی: من در حدی نیستم که پیام بدهم اما آرزویم این است که سال جدید هجری شمسی، پایان مصیبت‌ها، دردها و رنج‌های مردم افغانستان به ویژه مهاجرین افغانستان در ایران و سایر کشورها باشد و زمینه بازگشت داوطلبانه آنها مساعد شود.
امیدوارم در سال جدید افغانستان بتواند از آزمون‌های سخت و چالش‌های امنیتی و اقتصادی به سلامت عبور کند و امیدهای دشمنان این کشور برای به بن بست کشاندن روند تحکیم دولت ملی به یأس مبدل شود.
باور دارم در سال جدید روند همکاری رهبران حکومت وحدت ملی با یکدیگر بیش از گذشته در فضای همدلی و اعتماد تسریع خواهد شد و اولویت‌های تشخیص داده شده زمینه اجرایی پیدا خواهد کرد.
انتهای پیام/ح
